oeken
„De seguguh, missing-link"
TIENDE
Pasar Malam
In 1932 toen ik in Martapoera woonde, kreeg ik vaak berichten van de aan
wezigheid van dieren, van welker bestaan ik nimmer had gehoord.
Men deed mij onder meer verhalen, over de seguguh de "missing link", die
wat uiterlijk betrof veel had van de mens, maar over zijn gehele lichaam was
behaard net een aap, een overgang dus van aap naar mens. Ik ging op elk
berichtje af, maar dan heette het dat de seguguh de benen had genomen, zonder
enig spoor te hebben achtergelaten. Van hem wordt verteld, dat hij een weinig
kleiner is dan een mens, recht op loopt en in bomen evengoed thuis is als
op de grond. Hij is wel uitermate schuw.
Op mijn tochten dwars door de rimbu, De pasirah van Blitang een gastvrije
en steeds opgeruimde man ontving mij
en ontvouwde zijn plan. Als tegen het
vallen van de avond de seguguh de
ladang in was gegaan, en zich tegoed
zou doen aan het suikerriet, dan zou
hij met dessa bewoners een cirkel om
het dier leggen. Door de kring nauwer
te maken konden zij een weglopen ver
hinderen en kregen zodoende gelegen
heid een net over de kop te werpen.
Het zat wel lekker in elkaar, theore
tisch althans.
In de nabijheid van de ladang bleven
wij doodstil wachten. Eindelijk een bre
ken van een rietstengel en daarna ge
ritsel van bladeren. De 100.000,
was er!
Voorzichtig werd een cordon om het
kostbare geval gelegd en toen de mee
gebrachte flambouwen ontstoken.
De pasirah had voor deze dure ge
legenheid zijn met gouddraad bestikte
dienstkopijah opgezet. Hij wilde het
vangen op zijn naam zetten.
Hij liep voorop, bewust van zijn ambt;
ik was vlak achter hem, gewapend met
een dubbelloop cal. 12, om eventuali
teiten het hoofd te bieden. Het toeval
wilde dat de pasirah het eerst bij het
dier was, dat zijn maaltijd staakte toen
het ons hoorde aankomen. Toen ik
mijn lamplicht ontstak kreeg ik geen
seguguh, zoals vaak beschreven te
zien, doch een grote beer, die rechtop
stond de grote klauwen vooruit, klaar
om aan te vallen. De pasirah ziende
wat voor een dier voor hem stond
schreeuwde: "Gemul!" en ging sipat
kuping, gevolgd door zijn trouwe tra
wanten. Ik hield het dier in mijn licht
bundel gevangen om in geval van een
aanval hem neer te schieten. Doch
waarschijnlijk in de war gebracht door
schreeuwende, wegsnellende mensen
wendde het zich van het licht af en
waggelde heel rustig op vier poten
terug het bos in. De pasirah was in
een ruk naar huis gerend. Toen ik aan
kwam was hij wel verlegen zich zo
was het mij nooit gelukt sporen van
zo'n exemplaar te zien laat staan dit
mens-dier tegen te komen.
Alle koeboes, die ik in de rimboe te
genkwam, gevraagd of zij ooit een se
guguh hadden gezien, moesten mijn
vraag ontkennend beantwoorden; en
deze koeboes konden het anders we
ten I
Over deze koeboes schreef ik reeds
in mijn verhaal Pila-Masin.
Op een dag kregen wij een bericht
binnen dat in de omgeving van Rasoe-
an, in de onderafdeling Martapoera,
een ladangbewoner een seguguh in
een val had gevangen.
Ik reed er naar toe en te Rasoean
vervolgde ik de weg naar de ladang
verder te voet.
Ik werd reeds opgewacht door de la
dangbewoner, die mij naar een hoekje
van zijn met suikerriet beplante ladang
bracht. Toen ik de grote, uit bamboe
gemaakte kooi zag, versnelde ik
nieuwsgierig geworden, mijn pas. Hoe
ik ook keek geen binatang in de kooi
die wel beschadigd was. Van een
wand waren de bamboes uit elkaar ge
trokken.
Ik bekeek de sporen en herkende
slechts beren prenten.
Desondanks maakte ik er gipsafdruk
ken van om deze naar Buitenzorg op
te zenden ter identificering.
Zoals ik verwachtte waren de sporen
van beren.
Ik werd nog verscheidene malen ge
roepen, doch ving steeds bot.
Maar op zekere dag schreef de pasirah
van Blitang mij, dat reeds verscheide
ne avonden achtereen een seguguh
zich aan het suikerriet van een ladang
te goed deed. Hij besloot zijn brief met
een vertrouwelijk in het Ogans opge
stelde noot: "Ma ini ta patjak ketjul"
(nu kan het niet mis gaan). Maar als
je zoveel malen voor niets bent ge
komen dan sta je er sceptisch tegen
over.
Doch ik ging. Je las toen veel over de
missing-link, als ik mij niet vergis ont
dekt door een Amerikaan.
In Sumatra's Oostkust had men een
dood aapje waarvan de staart was af
gesneden, bij het bestuur ingeleverd
als te zijn een seguguh jong.
In Buitenzorg ontdekte men natuurlijk
het bedrog.
De oorzaak van al deze bedrijvigheid
was de vermeende beloning voor de
gene die een seguguh levend dan wel
dood inleverde; deze zou in het eerste
geval 100.000,en voor het andere
f 50.000,bedragen.
En daarom extra veel aandacht
voor tieners en tienjarigen!
In Boutique Checkpoint kunnen
jullie de meest begeerlijke din
gen kopen:
kleding, platen, accessoires, affi
ches e.d.
Ook geeft Boutique Checkpoint
iedere dag een geweldig swin
gende modeshow in de laatste
hippe mode-stijlen!
TIENDE PASAR MALAM
26 t/m 29 juni 1968
Houtrust Den Haag
te hebben laten gaan, doch na het
drinken van een kop koffie-tubruk was
alles vergeven en vergeten. Het avon
tuur was gelukkig goed afgelopen, al
leen de pasirah had met zijn langkah
anem belas door de aanplant zijn met
gouddraad bestikte dienstkopijah ver
loren. Ik moet U echter teleurstellen,
want ondanks alle moeite was ik er
nimmer in geslaagd de aapmens te
zien.
Telkens als 'n seguguh werd gesigna
leerd bleek men bij onderzoek weer te
maken te hebben met de honingbeer.
En gezien de bewering van de koeboes
van het bestaan van zo'n dier niet af
te weten is dit voor mij voldoende om 't
verhaal over de missing-link te verwij
zen naar het rijk der fabelen.
K. GREEVEN
GEVRAAGD
door J. H. van de Walle, Ellecomsedijk
2, Ellecom,
Die Goong An - door R. van Gulik
(Tokio 1949) en T'ang-Yin-Pi-Shih, Pa
rallel cases form under the Pear Tree,
a 13 th. century manual of jurispru
dence and detection. Sinica Leidensia
Series volume X, Leiden 1956 - door
R. van Gulik.
16
