fottg Turn?
BIJ DE VOORPLAAT
„DE GROTE WASPLAATS"
In zijn "Piekerans van een Straat
slijper" heeft Tjalie er een heel opstel
aan gewijd: "Souvenirs aan de grote
wasplaats en Si Lip" en hier hebben
we het plaatje ervan. Weetjenog?
Rechtsaf kwam je aan de Sluisbrug en
Capitol. Aan de overkant was het Ur-
sulinenklooster met daarnaast weer (de
bomen) het grote postkantoor en daar
naast weer de Schouwburg. En aan
deze kant van de kali een eind ver
derop, na "Aneta", het zo goed beken
de Pasar Baroe. Belangrijke punten!
Gek ja, dat voor de meeste men
sen de "belangrijke punten" in een
stad hun leven zó vullen dat er nooit
tijd overblijft voor de ONbelangrijke
stukjes ertussen? En dat wie daar wél
belangstelling voor hebben kan, er
juist de meest onvergeetlijke herinne
ringen aan bewaart voor zijn leven!
Het zijn vooral Indischgasten die dat
beseffen. Want dit met luxe en com
fort overstroomde westen, met jachti
ge en eindeloze (vaak geestdodende)
arbeid ook, slokt alle onbelangrijke
stukjes in onze stad op, deels omdat
er goed geld mee te maken is, deels
omdat ons oog eindeloos verlangt ge
streeld te worden met nieuwe, gladde,
wei-gemanicuurde stadsbeelden: flats
en chroomnikkelen winkeltjes of ga
zons en tuinen.
Pas als we jaren achtereen in zo'n
wereld leven, tegen wil en dank tóch
wel vergelijkend met het leven tóen
("heimwee", zegt men) beseffen we
hoe in "dat rijke koloniale leven in
de Oost" de weldadigheid van dat
leven niet lag in het bestaan als "rijke
Blanda" (dus niet in de "belangrijke
punten"), maar in het voortdurend con
tact met de "arme Inlander". Een con
tact, dat onze westers-materialistische
geest regelmatig Rustpunten verschaf
te, alleen al door de incongruentie van
hun bestaan:
geiten en geitenhoeders op het im
posante Koningsplein;
hagelwit wasgoed naast een "onzeg
baar smerige" kali;
bedelaars in een rijke winkelbuurt;
de geur van primitieve soto-Betawie
naast ultra-modern Capitol;
blootvoetige boeaja-lajangans op lu
xe asfaltwegen;
de "domme", maar eeuwig attente,
begrijpende en hulpvaardige baboe in
het rijke huis van de kribbige, ner
veuze blanda.zóóóveel voorbeelden!
En dan komt er opeens zo'n merk
waardig "antiek" en onlogisch beeld
in ons geheugen: alsof God met ons
door het leven wandelt en op een won
derlijke wijze juist schik schijnt te heb
ben in vele verworpen en veroordeel
de zaken.
Gek ja, zo'n "bijbels" beeld van
Wandelen met God. Ik verdedig me al
niet eens meer tegen spottende of ver
oordelende atheisten. Het beeld IS
goed. Al was het alleen om die onge
wone, armetierige beelden die deze
God aanwijst, en die stuk voor stuk zó
vol wijsheid en schoonheid zijn, dat je
soms met schrik bedenkt hoe vaak we
onze tijd hier verdoen met het luiste
ren naar waarheid-verkondigende spe
cialisten in TV en Pers op hun troos
teloze, eindeloze weg naar "steeds
beter", terwijl wij arm blijven. En
steeds armer en leger worden.
Kijk naar De Grote Wasplaats. Zie
hoe arme, bruine, zwoegende kerels
uit vuil water en vuil wasgoed hagel
witte schoonheid halen en meter na
meter na meter uitstallen onder de zon,
zo maar op de vuile grond en in een
door stof en ander vuil verontreinigde
lucht. Hoor hoe ze zingen op de "beat"
van het slaan van het wasgoed. Zie
hoe ze hun pauperzorgen van de kam
pong vergeten in een opbeurende en
stimulerende kameraadschap. Zie hoe
zo'n man, soms doodop van het beu
ken met dat zware wasgoed, even met
gebogen hoofd rust over zijn wasplank
en dan opkijkt naar die eeuwig onbe
grepen azuren Hemel, zich soms even
rustig laat afdrijven in de stroom, tus
sen luidruchtig tierende europese jon
getjes zoals Tjalie, hoe hij dan weer
fris en gesterkt aan zijn werk gaat. Er
is voorwaar een wereld van wijsgerig
heid, van moed en van menselijke
grootheid in dit "onbelangrijk stukje
kalikant". Hoe veel meer menselijke
grootheid dan in die blinkende wasse
rette hier om de hoek, waar machines
zoemen en zorgelijk kijkende huisvrou
wen met de handen in de schoot zitten.
Tot onze schrik realiseren we ons,
dat ons moderne en rijke leven hier
óók een "Grote Wasplaats" is, vol met
politiek geknoei en economisch ge
knoei, met zedenverwildering en crimi
naliteit, met absurd snel slijtend bezit
en onmogelijk dure eeuwige repara
ties, met elke dag in het nieuws be
richten van onheil, vernietiging en
machts-usurpatie, met (ondanks de
welvaart) steeds meer toenemende
ziekten en gebreken. Waartegen we
vechten en vechten.
Als het ware dag in dag uit vertwij
feld "de was doen" ...maar het is alsof
deze vuile was steeds maar groter
wordt en de was nooit zo hagelwit en
blank als die was daar aan die kali...
Hoewel TV en Pers dag in dag uit
uitleggen hoe de wereld schoner wor
den moet, even "witter wit dan wit"
als de reclames van wasmiddelen ons
voorspiegelen. Als je langer dan vijf
tien jaren naar al dat "gemodder" hebt
moeten luisteren, zonder dat we een
stap verder komen, denken we dan
niet onwillekeurig aan die modderkali,
waar "Die Grijze Oude Heer" die we
niet meer God willen of kunnen noe
men, ons zo mysterieus glimlachend op
wijst?
Moeten we misschien wat leren van
de eenvoud en natuurlijkheid van die
kali? Van de eenvoud en bescheiden
heid van die wasbazen? Van hun kal
me ijver en onverstoorbare opgeruimd
heid en Godsvertrouwen? Van beider
tevredenheid met weinig?
Natuurlijk weten we het niet. Vooral
Indischgasten met hun vervelende on
zakelijke heimwee weten erg weinig.
Even weinig als b.v. zo'n wasbaas daar
aan De Grote Wasplaats. Die alleen
maar een liedje zingen kan dat nergens
op slaat:
"Kopi soesoeoeoeoe
Goela-nja, goela pasirrr...!
Het zinloze kunnen bezingen. Het
Geheim van het Leven als geheim kun
nen bezitten en bezingen zoals een
kind dat doen kan: "Ik weet niet wat
het is, maar ik alleen heb het en ik
ben er blij meel", al was het maar een
gekleurd scherfje, dat is het waar we
allemaal altijd naar zoeken, .lammer al
leen dat er geen Grote Wasplaatsen
meer zijn, waar we tussen de kiezel
steentjes en de eeuwig wassende ke
rels zulke scherfjes vinden kunnen, ja?
T.R.
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 13e JAARG. No. 6
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer f 0,90. Abt. Nederl.: kwart, f 4,50;
halfj. f 9,Jaar f 18,Abt. Europa: jaar f 23,
Abt. buitenl. (p. jaar en p. luchtp.): Australië en
Nw. Zeeland f 63,Indonesië f 58,Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 48,Canada en V.S. f 39,
Suriname en Antillen f 33,—; Abt. buitenl. (p. jaar
en p. zeepost): voor alle landen f 28,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
2
