Bóten toembas waé (BTW)
oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
Geeri enkel jaar is die zo groot geweest als deze keer: mijn afkeer van het
doen van Kerstinkopen. Zelfs de vreugde van het "geven" ging verloren door
de twijfel van: "Heeft alles wat ik koop wel enige zin?"
Ik moet U eerlijk zeggen dat de overdaad in de warenhuizen me wee maakte.
Alweer een nieuwe kleur soepkommen, presenteerbladen, alweer nieuwe byoux,
stoffen, meubels, kousen, koektrommeltjes. Alweer méér en méér en méér. En
we hebben alles al, tweemaal, driemaal, vijfmaal. Maar ajo, er moeten cadeautjes
gegeven worden, zelf krijg je ze toch ook? Dus kopen maar. Forceer je zelf
tot het verzinnen van iets dat hij of zij nodig ZOU KUNNEN hebben, of nog
niet zou hebben. O vreugde als je op een goed idee komt!
Ineens zat het me tot hier. Terwijl
millioenen mensen gelukkig kunnen
zijn zonder al die overdaad zitten wij
ons druk te maken over de aankoop
van zo'n handig dingetje om sandwi
ches te roosteren of haren in de krul
te zetten. Kopen we maar eens paarse
kousen omdat we groene, gele, blau
we al hebben. Kopen we nog maar
eens een paar schaaltjes, al weten we,
met wat we hebben al geen raad meer.
Er moet gekocht worden, koste wat
kost, er moet nóg meer barang in huis
worden gepropt, want dat hoort bij de
status van je leven in een welvaart
staat. Je leeft van het ene statussym
bool naar het andere. Van Sint naar
Kerst naar Pasen naar Moederdag,
Vaderdag en verjaardag en dan weer
van vorenaf aan. Het lijkt allemaal een
beetje op elkaar met veel eten en snoe
pen en cadeautjes' kopen en geven.
Zomaar radicaal breken met alles
en zeggen: ik doe het niet meer, ik
laat me niet meesleuren in die waan
zin, wie durft? Ik niet, maar ik kwam
wel halverwege.
Het was bij de Bijenkorf, midden op
de roltrap naar de tweede étage. Ik
keek neer op een wriemelende massa
mensen. Allemaal te dik, bedolven on
der bergen duur textiel en onder de
pakjes. En ineens werd ik kotsmisse
lijk, want ik voelde me één van hen.
Wat ben ik oneindig ver afgedwaald
van dat andere leven. Ik zie me nog,
meisje van een jaar of 14 op blote
voeten en in een verschoten, getis-
sikte jurk. Voor twee cent sawoet (ge
raspte gestoomde ketella met goela
djawa en klapper) kopend. En zittend
op het muurtje voor het huis, voelde
ik me geweldig gelukkig. Ook als ik
voor een kwartje soms een stapeltje
oude tijdschriften (Asta en Nova) kon
kopen bij de toekang rombengan. Wat
een geluk, daar had je dagen, weken
plezier van!
En nu is mijn dochtertje op haar 15e
alleen tevreden met een iurkie van 75
gulden, loopt ze alleen prettig op laar
zen van 50 en begint haar geluk nas
als ze luistert naar de Beatle LP van
f 32,Dit zijn de laatste waarden
voor het levensgeluk van de moderne
tiener. Let wel, ze hebben er niet rn
gevraagd, we GEVEN het ze, onze
moderne welvaart en economie. Want
die economie decreteert laarzen van
50 en een japonnetje van 75. Die wel
vaart heeft allang afgedaan met geluk
van 2 cent, begrijpt U dat nu eens
goed!
We lopen aan het handje mee, rol
trap op, roltrap af. Eerste étage ja
ponnen, tweede étage huishoudelijke
artikelen en speelgoed, derde étage
meubels. We hebben alles al, maar we
zeulen toch door. En aan de Kerst
boom, statussymbool van ons geloof,
hangen we kleurige ballen van hoop
en verwachting. We pakken al onze
tekortkomingen en kwade gedachten in
kleurig kerstpapier, tegelijk met een
duur stukje zeep en hebben aan onze
verplichtingen voldaan. Ja, ja ik weet
het wel, ik overdrijf, U en nog velen
beleven het Kerstfeest misschien nog
anders, met iets van liefde, vrede en
welbehagen. Maar mag ik niet spreken
voor die millioenen voor wie het feest
alleen een jaarlijkse verplichting is met
veel geld uitgeven, veel geschrijf van
dure kaarten aan mensen die je nau
welijks kent en die je 365 dagen van
het jaar geen snars interesseren? Zijn
niet deze millioenen de meerderheid
die de wereld maken zoals hij is?
En midden op die roltrap op weg
naar de truitjes en rokken zag ik het
opeens als een teken aan de wand:
BTW, Bóten Toembas Waé. Mijn ken
nis van de Javaanse taal is praktisch
nihil, wat ik ervan opstak kwam uit de
mond van Opa* en Oma buiten de stad.
In de stad konden we vooruit met ons
allerbelabberdste pasar-maleis im
mers? Vreemd is het dat op onver
wachte momenten ik me ineens een
woord een gezegde in het Javaans her
inner, dat precies een gedachte kan
uitdrukken. Is dat misschien het nooit
ontwikkelde kiempje dat met me mee-
geboren werd op Java?
Bóten Toembas Waé, Niet Kopen
Maar. Ik kon het Oma horen zeggen.
Als een dringende, goedgemeende
waarschuwing. Er is zo krankzinnig
veel te koop in deze wereld dat we
ons hoofd en hart erbij verliezen. Zo
veel dat ons wordt opgedrongen zon
der dat we het willen. Door geraffi
neerde reclame, vaak ook door opzet
telijk verkeerde voorlichting. Dat is de
Belasting van een waarde die ons in
de loop der jaren is toegevoegd en
waar we amper meer onderuit kunnen.
Of er zou een wonder moeten gebeu
ren. Alle industrieën in de wereld zou
den op slag stil moeten liggen, 3 jaar
lang. En U zou ontdekken, dat wat U
bezit ruim voldoende is om rond te
komen. Op voedsel na dan. Je zou
weer kunnen leren prettig zuinig te zijn
op de dingen die je hebt, onze kinde
ren zouden weer plezier kunnen heb
ben in hun speelgoed, we zouden de
dingen om ons heen gaan appreciëren
die NIETS kosten, we zouden weer
zelf onze kleren leren maken, schilde
ren, borduren, timmeren. Uit noodzaak,
niet uit de eeuwige vrije tijdsbesteding.
Er zou misschien een mogelijkheid zijn
om jezelf en je naasten beter te leren
kennen en te waarderen. Je zou ont
dekken dat het met de onderontwikke
ling van andere landen wel meevalt,
dat het bezit van 6 paar laarzen geen
reden is om mensen op blote kakies te
beklagen. De onzinnige tv-program-
ma's zouden je koud laten, je koopt er
niets voor, dus koop je ze niet. Mis
schien zou zelfs de NVSH in haar
hemd komen te staan en net als an
dere pornografie als stomvervelend
worden beschouwd. Want misschien is
dan onze geest weer gezond gewor,-
den, gaan we proberen natuurlijke za
ken op een natuurlijke manier op te
lossen en bezien we de betweters ein
delijk eens als gefrustreerde zielepo-
ten.
Bóten toembas waé, niet kopen
maar. Dan stort de hele economie van
Europa en Amerika in elkaar, werkloos
heid, demonstraties, burgeroorlog.
Koop maar door mevrouw, mijnheer,
maar sta af en toe op die roltrap stil
en neem voor je zelf heel stilletjes
een besluit. U hoeft het niemand te
vertellen, mij ook niet. We zullen het
wel merken in 1969. Lilian Ducelle
EEN VERSE KIP IS EEN LEKKERE KIP
8Steed8 voorradig verse Braadkuikens Soepkippen Braad- en Klppenpoulet,
Kip van het spit, royale hele kip f 4,50, halve f 2,25. Dagelijks warm verkrijgbaar.
q Alles voor Uw rijsttafel- speciale aanbieding: crab- heel blik f. 3,25; reboeng- heel blik f. 1,85;
O Surinaamse rijst - 5 kilo f. 5,95.
8 DAGELIJKS VERSE INDISCHE KOEKJES
O Tahoe, tempé, taugé. Verse groenten o.a. peteh, katjang pandjang etiz.
n
POELIER WAAL Dierenselaan 38 Telefoon 39 09 41 Den Haag
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
9
