nog weer ergens anders gezien te
hebben, dan later op sommige, surrea
listische schilderijen. "Magisch realis
me", noemden ze dat.
Maar dit is volkomen onvergetelijk!
Om ons het witte licht, vóór ons het
zilveren lint van de weg, en links en
rechts, boven de vloedbossen de groe
ne lichtjes van de vuurvliegjes, die in
eindeloos golvende lijnen dansend on
ze tocht door de nacht begeleidden.
Geen ander geluid, dan 't sjj, sjj, sjj
van de voeten van de Chinees op 't
zand van de weg.
Zouden wij het besef van wat wérke
lijke stilte is, van de levende krècht
van de stilte, hebben gehad, zonder
déze ervaring?
Ik mag mijn Moeder daarom wel dank
baar zijn voor haar ongehoorzaamheid,
voor deze ervaring, die zij ons dan
toch maar meegegeven heeft!
Doodstil waren we, niemand van ons
sprak een woord, ook later niet over
deze tochten.
Pas bij het passeren van een bruggetje
voor de eerste kampong brak de be
tovering. Daar was de vijver met de
heilige krokodillen, die als stille on
beweeglijke stammen in 't vloeibare
witte licht lagen te slapen. Verder door
de schaduw tussen de ingeslapen huis
jes, weer een wit stuk weg en dan
reden we ineens onder de hoge, don
kere bomen van het kampement, een
rechthoek van huizen, die om de open
vlakte van het exercitieterrein waren
gebouwd. We reden onder de donkere
asem- en kanaribomen, zwenkten plot
seling af en daar lag in al z'n licht en
eindeloosheid de zee! Het doel van
onze tocht, de maanovergoten zee,
eindeloos, eindeloos naar alle kanten,
met alleen heel in de verte de donkere
omtrek van een eiland en daarvóór de
twee verlichte Russische oorlogssche
pen. Toen al!
Langs het strand de zacht aanrollen
de lange zilverlijnen van de golven, in
brede golven uitglinsterend op het
zand, en als een groot insect op hoge,
dunne poten in het water, zwart het
restaurant, waar wij op zondagmorgen
na het zwemmen bami- en nasi-goreng
aten.
Ja, dat zwemmen, dat was een heer
lijkheid hier, vooral als de golven hoog
waren, zó hoog, dat ze over het ijzeren
hek sloegen, dat nu als een onbedui
dend hekwerkje uit een kindertekening
ver weg in 't zilver van de zee stond.
Dat hek was wel nodig, want er waren
haaien op deze kust en eens met hoog
water was er één toch over het hek
heengekomen en had zó van 't strand
een onderwijzer mee de zee ingesleept.
Een plas bloed op de deining was 't
enige, dat de mensen ooit nog van
hem gezien hadden! Griezelig, maar
nog aantrekkelijker werd die plek voor
ons door dat verhaal!
WELLEVENDHEID
Wellevendheid wordt vaak verward
met etiquette. Nu verstaat men onder
etiquette het geheel van door over
levering geregelde omgangsvormen in
meer deftige kringen (hofetiquette),
terwijl wellevendheid eenvoudig welge-
gemanierdheid is, en een bewijs van
innerlijke beschaving. Ten onrechte be
steedt men meer aandacht aan de
uiterlijke beschaving: wie gaat het
eerst een restaurant binnen, heer of
dame; wie gaat vóór bij het afdalen
van een trap; hoe eet men artisjokken
of spaghetti; hoe is de volgorde van
de bruidsstoet; en hoe groot moet een
fooi zijn. Over het algemeen kwesties
waarbij niemand benadeeld wordt in
dien men anders handelt.
Wei.evendheid is meer dan "hoe maakt
u het" en "wat zit je haar leuk". Wel
levendheid is de maatschappij leef
baarder maken, rekening houden met
de ander, heer in het verkeer zijn, de
helpende hand bieden als iemand staat
te stuntelen bij het fietsenrek.
Opmerkelijk is dat men zich bij de
kapper en in de wachtkamer van de
arts keurig gedraagt waarom dan
niet op straat? Voelt men zich daar
meer geborgen door anonimiteit en het
gevoel van "ik zie je toch nooit meer?"
Of komt het doordat de ontmoetingen
op straat zoveel vluchtiger zijn? In elk
geval is veel lompheid terug te bren
gen tot egoïsme en regelrechte lafheid.
Kleren maken de man, maar manieren
maken de heer
Wellevende mensen zullen nooit na
laten te bedanken voor een cadeau of
voor toegezonden inlichtingen, zij zul
len de zaak niet afdoen met een "ik
had geen tijd om te bedanken". Wie
geen tijd heeft om te bedanken, heeft
ook geen tijd om te vragen! Geen tijd
betekent:
geen zin om de moeite te nemen.
Dan een laatste scherpe bocht naar
rechts en we verdwenen weer onder
de bomen en achter ons lag voor goed
(leek 't) het wonder van de zee. Al het
andere, de krokodillenvijver, de blin
kend witte weg, de vuurvliegjes werd
verder als in een herinnering en half
slapend beleefd en eenmaal onder de
bomen en binnen de veilige muren van
de kraton wérd alles werkelijk een
droom, die niet paste in 't waakbe
wustzijn en die, altijd weer onverwacht
en altijd nieuw zich herhaalde, één,
twee keer, totdat het nu na zoveel ja
ren opnieuw tot 'n werkelijk gebeurde
herinnering of toch een droom? ge
worden is. YFKE
Welhaast iedereen heeft films gezien
over mensen in de ontwikkelingslanden
die in de rij staan voor voedsel. Hem
zal dan ongetwijfeld een verschil zijn
opgevallen: daar de rustige, bijna ge
laten wachtenden, hier, in winkels
met een overvloed: mensen die voort
durend ruziën, dringen en "op hun
beurt passen".
Voor wie vindt dat het maar droevig
gesteld is met de beschaving in de
ontwikkelde en beschaafde landen is
hier een troost: wellevendheid werkt
gelukkig aanstekelijk. Daarom: verbe
ter de wereld, begin bij jezelf! Liz
Dit bondige stukje "opvoeding" liet Liz (le
rares) door de leerlingen van een type-cursus
overtikken, met voorbedachte rade het mes
aan twee kanten tegelijk te laten snijden. Er
bleek nog een derde kantje mee te snijden
collega's die hel werk ook onder ogen kregen.
Men is nooit te oud om te leren!
En te onderwijzen.
FOUTENZOEKPLAATJE
In Den Haag doet de politie een
inval in een woning, waar jongens en
meisjes van dertien tot zestien jaar
een orgie hebben bij het gebruik van
alcoholica. Schande! De zoveelste or
gie van de jeugd. Het wordt steeds
erger. Waar moet dat heen?
Aan de andere kant wordt sexueel
onderricht op de TV en op de scholen
bevorderd. Weg met de hypocrisie!
Openlijk en eerlijk mens zijn, is het
parool.
Waar zit de fout?
In Amsterdam wordt de zoveelste
exhibitionist na een wilde achtervol
ging door de politie gepakt. Het zo
veelste geval. Schande! Het wordt
steeds erger. Waar gaan we heen?
Aan de andere kant wordt op een
boekenbeurs aan een bekend schrijf
ster een boek overhandigd door een
juffrouw "in haar blootje". Onder ap
plaus. Bloot in films, op TV, op tijd
schriften, enz. Bloot wordt steeds meer
de mode. Weg met alle hypocrisie.
Openlijk en eerlijk mens zijn, is het
parool.
Waar zit de fout?
Als er niets fout is, waarom maakt
de politie dan zo'n misbaar? Of moet
het Wetboek van Strafrecht hoogst
nodig worden bijgeschaafd? Zijn de
oude normen fout of de moderne op
vattingen fout?
Als we er nog niet uit zijn, okay,
maar waarom willen we dan zo hard
nekkig achtergebleven volken bescha
ven?
13
