VAN HIER EN GLINDER
BIJ DE VOORPLAAT
toiTi| tölTHf
IN DE TANGSI
U zou het misschien niet willen ge
loven, maar als jarenlang redacteur van
Tong Tong wéét ik het: zeker 80%
van onze (ex-"beroeps", milicien of
landstormer), raken zélfs bij zo n
"saaie tangsi-foto" als deze aan het
mijmeren. Als bij een film die plot
seling begint af te draaien met een
"couleur locale" verschijnt voor het
geestesoog van de mijmeraar een
dorpje. Het is soms groot, dat dorpje,
en soms klein. Het is soms héél diep
in de oetan, waar zelden of nooit euro-
peanen kwamen: Takengon of Poetoes-
sibau of Telok Way Halim, of soms
enclave middenin een grote en moder
ne stad zoals Weltevreden of Ban
doeng of Malang.
Maar al die dorpjes, hoe ver ook
uit elkaar en hóe verschillend in groot
te, hebben een heel uitgesproken ka
rakteristiek. Ze hebben een typische
bevolking, typisch gekleed. En ze heb
ben een typische bouw: prikkeldraad
rondom een combinatie van barakken
en op zichzelf staande woninkjes of
kantoren, een samenstel van verba
zingwekkend keurig onderhouden we
gen en paadjes, pleintjes en sloten,
een hoofdwacht met een schildwacht
huisje, boven alles de rood-wit-blauwe
vlag. Altijd.
Met dat prikkeldraad is overigens
iets merkwaardigs aan de hand. Op de
een of andere manier is het haast on
zichtbaar gespannen. Het maakt in elk
geval niet die onheilspellende gewelds-
indruk, die overal elders door prikkel
draad van kazernes (tangsi kazerne)
wordt gewekt. Misschien komt het om
dat je hier en daar achter dat prikkel
draad kleurig of hagelwit wasgoed ziet
hangen. Soms zelfs aan het prikkel
draad zelf. En misschien ook omdat je
vaak vrouwen en kinderen vrij en vro
lijk achter dat prikkeldraad ziet. Of in
elk geval hun zorgeloos geroezemoes
hoort. En het gekoer van ontelbare
perkoetoets en tekoekoers, die in kleu
rige kooitjes bij de chambrees hangen.
De heldere belslagen van de tijdsig
nalen en het periodiek hoorngeschal
klinken in dit entourage eerder als mu
zikaal arrangement dan als militair ver
toon!
En als je het geluk had aan die kant
van de tangsi te wonen waar de vrou-
wenloods stond, en de wind stond
gunstig, nou dan zat je, zowel wat de
feestelijke brouhaha betreft als de
heerlijke geurtjes uit de keuken, com
pleet op de Pasar Malam van Den
Haag. Saben hari, Njoo, saben hari!
En besefte je dat het al zóóó lang ge
leden was, zóóó lang geleden dat in de
tangsi's een ander "saben hari" over
heerste: dat van "Saben hari masoek
paja Nanti mati djadi kaja" van het
2
"HET TOBBEN VAN TJALIE"
"Wie zal zijn werk voortzetten?
Ook Pa van der Steur zat wel eens
te tobben wie zijn werk zou voort
zetten. Reeds tijdens zijn leven had
hij zijn uitverkorenen, doch die wer
den hem alle door de dood ontno
men (6 in getal). M.a.w.: wij hebben
hier op aarde niets te vertellen. "God
sluit geen deur als Hij niet tegelijk
een andere deur opent". Tot zo lang
hebben wij geen nood en blijven wij
getrouw aan ons devies: Trouw,
Branie en Ondernemend". Dus: Poe-
koel Teroes!" (verkort)
G. de Scheemaker
"Adik" de Scheemaker weet ook dat
Pa tenslotte Jan Salmon aanwees als
opvolger, maar dat vervolgens het In
stituut in Magelang ons ontnomen werd
en het werk (zorg voor wezen) in Dja
karta en Depok door wéér anderen
werd voortgezet. Met moedige steun
vanuit Holland onder leiding van Max
Mulders. Het is dus inderdaad waar
dat de mens wikt, maar God beschikt.
Maar..wikken en tobben DOET de
mens die verantwoordelijkheid gevoelt.
Ook Pa, ook onnoemlijk vele anderen
die een werk deden dat niemand an
ders deed. Het is "normaal". Ook is
het GEEN pessimisme, maar kalme
confrontatie met een realiteit die boven
alles en allen staat. Het "getob" van
Tjalie is meer dan je denkt: het is het
getob van ons allen bij Tong Tong. Het
is een zoeken naar berusting zonder
gejammer en zonder verwijt, maar met
een nimmer falende hoop op een leven
"voorbij de eindstreep". T.R.
Manisee! But that's another story, fel
lers. And many insist: a far better
one!
Maar lang daarna werd het 't Is
terlaloe manisee!" nóg gezongen in de
tangsi's, vooral op zondag. En het
"Ombak poetih-poetih datang dari
laut". En "Poera-poera tida taoe, be-
loem di-tanja soedah maoe". Ja-ja. En
"Het broekje van Jantje". En "Tieneke
van Breukele ons meissie/Kan singe
en fluite as een sijssie! Met d'r oge
kan se draaie/Of se Lombok wil fer-
raaje". Of een oude Indo van Gom-
bong zingt triest "Meisjes moet je niet
gelo-o-ve/Anders doet je hartje pijn"
en kan soms uren lang verdiept zijn
in zijn guitaar met een aantal solo
variaties, man, daar werd je koud van!
De tangsi, mijne heren, de tangsi
was geen oorlog, maar was zang.
"Böse Menschen haben keine Lieder".
De tangsi had honderdduizend liederen
in alle talen. DUS waren er geen boos
wichten. Die met 30.000 man (zó klein
Lees verder pag. 6
ZONDER VRAGEN OF PRATEN
HELPEN
Bus naar "Over de Brug"? Dat is
toch een bodemloze put?! Waar zijn
de mensen in nood! Eén geval mij
bekend (volgt omschrijving van het
geval van een jonge weduwe met
kinderen Red.). Deze vrouw zei:
Eerst schaamde ik me dat ik moest
leven van wat mij werd toebedeeld.
Dat ik mijn hand moest ophouden.
Nu kan het me niets meer schelen.
Ik neem alles aan van iedereen die
mij iets geeft, al was het alleen om
af en toe met mijn kinderen te kun
nen zeggen: "Hè, nu hebben wij
eindelijk weer eens naar onze zin
kunnen eten!" Vindt U ook niet dat
deze vrouw hard wat nodig heeft?
En die auto voor dr. M. de Vries.
Waarom niet meer afgestaan dan die
100,—? Mevr. V. - S.
We hebben vriendelijk met deze da
me gecorrespondeerd omdat zij ten
minste openlijk zegt wat ze op het
hart heeft, terwijl vele andere (zoals
wij weten) alleen anonieme critiek heb
ben, waar alleen maar indirect de
noodlijdenden zelf onder lijden!
We hebben mevr. V. dus geschreven
dat als ze abonnee was van ons blad,
ze genoeg zou weten van al het leed
in onze kring en wat we er regelmatig
aan doen, zodat brieven als deze niet
nodig zouden zijn. Dr. de Vries heeft
destijds vaak met inzet van zijn leven
vrouwen in krijgsgevangenschap ge
holpen zonder er ooit iets voor terug
te vragen. Toen dus onze waarschu
wingskreet weerklonk: "Remember!" is
hulp van zóveel kanten gekomen (zelfs
haakte een dagblad in!) dat dr. de
Vries veel te veel kreeg. En wat hij
Lees verder pag. 10 kolom 2
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 13e JAARG. No. 18
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer f 1.Abt. Nederl.: kwart, 5,
halfj. f 10,jaar f 20,Abt. Europa: jaar ƒ25,
Buiten Europa: jaar f 30,
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 65,—: Indonesië f 60,—; Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 50,—; Canada en Ver. Staten
41,Suriname en Antillen 35,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN.
