v x
N.v. Azië Zwitserland Technisch Bureau HENNEMAN
Te Lodaja ontmoeten de versterkte
troepen elkaar. Poedjonggoanom krijgt
bevel om de troepen van Kediri te be
vechten. En Praboe Klanasewandana
neemt de Patih voor zijn rekening.
Weer verslaat Ponorogo Kediri en
weer wisselt de Patih van gedaante.
Prabu Klanasewandana voelt zich ge
noodzaakt om zijn rijzweep te gebrui
ken in deze strijd. Want hij is van huis
uit een vreedzaam mens. Hij is niet
bloeddorstig en wil dus geen bloed
vergieten en nog minder moorden.
Bij iedere aanraking met de zweep valt
de tijger bewusteloos neer. En toch
schijnen zijn krachten onuitputtelijk te
zijn om telkens weer een geduchte
aanval te doen. De barmhartige koning
doet geen verdere moeite om de tijger
te doden, want hij wil de vorst en de
prinses van Kediri niet grieven. Hij
wacht maar af totdat 't monster zTjn
aanval doet. Dan slaat hij het met zijn
rijzweep neer.
Na meer dan 15 keer neergeslagen
te zijn, is de Patih zich er van be
wust, dat 't onbegonnen werk is om
zijn edele tegenstander te overwinnen.
Tenslotte geeft hij zich over.
Nu geeft de edelmoedige vorst hem
bevel, om zijn troepen weer te ver
zamelen en hem te begeleiden naar
Kediri. Maar de Patih moet de ge
daante hebben van tijger, opdat men
weet, dat de Patih wel degelijk de
moeite gedaan heeft om de vorst te
kunnen verslaan.
Deze stoet is een luisterrijke para
de. De koning voor aan de spits, de
koningstijger naast Poedjonggoanom
achter hem aan, gevolgd door de twee
legers. De optocht met oorlogs-mu-
ziek opgeluisterd heeft veel bekijks,
ledereen, die de muziek hoort, wordt
aangetrokken en velen gaan met de
optocht mee. Zo wordt de stoet hoe
langer hoe groter, en niemand is Po
norogo meer vijandig gezind.
Jammer, dat het aanzoek bij de prin
ses afgeslagen wordt, met de gegron
de redenen, dat Dewi Songgolangit
liever vrijgezellin wil blijven. Zij wil
zich onbeperkt toewijden aan de
Godsdienst en de mensheid dienen.
Zij negeert dus niemand en ook de
koning van Bantarangin niet. Integen
deel, zij heeft iedereen lief en 't al
gemene geluk is haar geluk.
De wijze koning neemt deze rede
nen dadelijk voor goed aan en wenst
haar veel geluk met haar levensprinci
pes. En zo gaat hij met zijn volgelin
gen onverrichterzake naar Ponorogo
terug.
De tijgerkop met pauw ever en
ker is een tijgerkop. Op 't achterhoofd
kan een opgezette pauw geplaatst
worden. Een pauw met wijd uit elkaar
gespreide veren alsof hij zijn wijfje
bekoort. Deze veren hebben dan een
vorm van een reusachtige waaier met
een breedte van twaalf decimeter en
een hoogte van anderhalve meter. Aan
de onderkant hangt aan beide kanten
een grote bel. Dit hele hoofdstel weegt
op z'n minst zes kilogram. Als men
het draagt, dan bijt men in de dwars-
plank in 't masker, om 't vast te laten
zitten. Men moet dus een krachtig
gebit hebben om 't op 't hoofd te heb
ben. De opgezette pauw wordt alleen
gebruikt, als 't gezelschap een op
tocht maakt.
Het andere masker is eenvoudiger.
Het is een streng gezicht, of liever een
boos gezicht, met grote ogen, een bij
zonder dikke neus en ruig haar. Dat
is Poedjonggoanom, die verbasterd
wordt tot Boedjangganong.
Bij een trouwpartij laat men dikwijls
zo'n gezelschap komen om de gasten
te amuseren. Op de avond vóór de
trouweratie wordt toneel gespeeld, op
geluisterd door de gamelan, die uit
een grote gendang, een kleine gen-
dang, 'n trompet, 'n paar grote en klei
ne gongs en vier of meer angkloengs
bestaat. De leider van 't gezelschap
bespeelt de grote gendang. De rol
van de tijger wordt toevertrouwd
aan een jonge vechtersbaas, liefst een
onkwetsbare jongen. Het is dus een
heel grote eer om als tijger in zo'n
gezelschap te mogen spelen. Door de
grote eer, die hem ten deel valt, kan
hij aan ernstige zelfoverschatting gaan
lijden. Buiten 't gezelschap wordt hij
overmoedig en lokt gevechten uit om
niets. Hij noemt zich "warok", dat be
tekent onkwetsbare vechter.
Tussen de bedrijven door worden
intermezzo's gegeven. Kluchtspelen,
goocheltoeren en soms ook krachtpat
serijen.
De volgende morgen om tien uur
gaat 't gezelschap in een grootse op
tocht naar de missigit om 't bruids
paar te brengen voor de huwelijksvol
trekking. Vooraan rijdt de bruid in een
versierde sado, die zich maar stap
voets voortbeweegt. Achter dit rijtuig
loopt een man met een grote witte
haan, gemaakt van wit goed, en de
snavel van een grote, rode tjabé (lom
bok). In die haan zit 't bruidscadeau.
De man danst en kraait de hele lange
weg door. Hij wordt gevolgd door de
bruidegom op een wilde rasechte San-
delwood, die door twee mensen links
en rechts vastgehouden wordt. Hij is
als koning gekleed. Het paard danst
met trippelpasjes op de maat van de
vrolijke gamelan van de réjok.
Het réjokgezelschap vormt dan de
hekkesluiter. Vooraan danst de tijger
met de pauweveren op. Naast hem de
Budjangganong. De ruiterij marcheert
dansende in trippelpasjes in twee rij
en. Dan volgt de gamelan, die onop
houdelijk speelt. De melodieën zijn
opwindend. En helemaal achteraan ko
men de reservisten die de spelers
moeten vervangen, als ze vermoeid
zijn. Ze schreeuwen en juichen om de
spelers aan te moedigen. Deze stoet
is een nabootsing van de optocht van
Lodaja naar Kediri met Praboe K'ana-
sewandana aan de spits.
Dat het réjokgezelschap helemaal
achteraan wordt geplaatst heeft ook
nog zijn andere redenen. Niet zelden
ontmoet de optocht een andere stoet,
Lees verder pag. 21
Dit is het hele verhaal, dat het réjok
gezelschap van Ponorogo opvoert. Dat
is tevens de geschiedenis van de réjok
van Ponorogo.
De hele uitrusting van het gezel
schap bestaat uit: twee maskers, een
stel gamelan, tien of meer paarden van
gevlochten bamboe en kledingstukken
van de wajang. Het voornaamste mas-
Handel Mij. Sinds 1916
SANITAIRE INSTALLATIES, TEVENS GASFITTERS
ELECTRISCHE-, CENTRALE VERWARMINGS- EN
specialisten in onderhoud en vernieuwingen van installaties in reeds
bestaande huizen. Volledige garantie, prijs offerten.
Atjehstraat 68-72 Den Haag Telefoon 55 03 00 (3 lijnen)
