MANDI TEMPO DOELOE
<ÏDe tip waó een
Moeniioel, Kalitaman, Blabak.
(§obang waard
n.v. Azië Zwitserland Technisch Bureau HENNEMAN
Handel Mij. Sinds 1916
Nog een herinnering aan een heerlijk
zwembad.
Terloops zij opgemerkt, dit naar aan
leiding van uw artikel in het vorige
blad, dat de badplaats Moentioel in
derdaad bij Ambawara lag of ligt (het
zal er nu nog wel zijn). In mijn jeugd
stonden er 3 of 4 grote volgegroeide
waringinbomen op heuveltjes (gevormd
van op en naast elkaar gestapelde ste
nen) midden in het kristalheldere wa
ter.
Maar nu badplaats Kalitaman, in Sala-
tiga.
Wij, mijn 2 broers en 2 zusters en ik
waren op Salatiga "in de kost" bij een
Friesche familie met 3 kinderen. Hij
was veearts in Rembang en kwam
ieder weekend thuis en mevrouw had
een kosthuis in Salatiga. Er was nog
een ander, een meisje, behalve wij,
daar "in de kost".
Mevrouw ging elke middag klokslag
3 uur met ons zwemmen in Kalitaman.
We moesten circa 20 minuten lopen
door de koele straten van dat berg-
stadje tot we aan hotel Kalitaman ge
legen aan het kerkplein, kwamen. Voor
het hotel stonden aan weerskanten
van de straatweg tandjung-bomen,
waarvan we de afgevallen bloemen en
passant opraapten. Ook de vruchten,
ontdaan van hun vruchtvlees, de pitten
gebruikten wij bij ons spel. De zg.
getjiks weet u wel? Twee getjiks
op elkaar leggen en dan slaan, welke
eerder kapot? Naast het hotel Kali
taman stond de soos. Schuins daar
tegenover woonde de oude mevrouw
Swaving met 3 kleinkinderen. En dan
begon het stenige pad naar beneden,
naar het zwembad.
Even voor het zwembad stond links
van het pad een kemuningboom en
daaronder zat elke dag een oude be
delaar met zijn klappermandje gebe
den te prevelen. Hij kreeg iedere dag
van ieder van ons een cent Recht van
de ingang tot het bad stond een njam-
plong boom. De vruchten hiervan hol
den wij uit, schil eraf, een biting
in de schaal gestoken en we hadden
een miniatuur siwur (tjiduk). Als je
het zwembad naderde rook je al de
geurige frisheid van het water. Onze
zwembaden in Indië hadden die onde
finieerbare geur, die je al op een af
stand rook, vindt u niet? Het zwembad
zelf was langwerpig, men ging langs
trappen naar het water. Er dreven
deels losse, deels vastgemaakte
bambustammen in ten gerieve van de
minder bedreven zwemmers. Aan de
linkerkant van het bad groeide een
grote bos "kruidje-roer-me-niet" en
aan de rechterkant stroomde het hel
dere water in een dikke straal in het
bassin. In het water zwom een hele
school grote tombro's waarbij één
blinde, die we gemakkelijk konden
pakken tijdens het zwemmen en dan
weer loslieten. De mandoer zeide, dat
de tombro's heilig waren en zo slim,
dat ze zich niet lieten vangen met de
hengel. Nou, dat geloofden wij kinde
ren niet. Op een dag brachten wij ge
woon sterk touw mee met haken van
kromgemaakte spelden en brood. Aan
de mandoer vroegen wij "Boleh tjoba
pantjing?" "Boleh" zei hij met een
glunder gezicht, in de vaste overtui
ging, dat de vissen zich toch niet lie
ten vangen. Eerst gooiden wij kleine
stukjes brood in het water tot er een
hele school vissen was. En óf ze aan
het brood hapten. Toen ging weer een
handvol brood in het water met daar
tussen de haken met brood. En na
tuurlijk vingen we er een paar. Ik zal
nooit dat beteuterde ontgoochelde ge
zicht van de mandoer vergeten. "Teta-
pi, soetjie, tida boleh dimakan", zei hij.
("Maar ze zijn heilig, ze mogen niet
gegeten worden"). Dat waren we ook
niet van plan en gooiden de vissen
terug
Mevrouw zwom altijd heel kalm zonder
eenmaal te rusten, 10 x het zwembad
rond en dan moesten we er onherroe
pelijk uit, vaak met tegenzin. We
troostten ons echter met de gedachte,
dat we er "morgen" toch weer zou
den zijn.
En bij onze thuiskomst kregen we ie
dere dag een heerlijke schotel dam
pende ketella pohon en ketella pen-
dem (rambat) met gula djawa, dat na
tuurlijk verrukkelijk smaakte. Ketella
pohon noemden wij "roti soemboe".
Ik herinner me ook de badplaats Bla
bak, bij Djokja. Het was tamelijk klein,
het water was zeperig wit en warm
door de aanwezigheid van warme
bronnen. Maar wij kinderen hadden
een beetje angst om er gewoon te
zwemmen als in andere zwembaden,
we dachten dat er misschien een kra
ter in het midden was en we bleven
dus veilig aan de kant baden en stoe
ien. Mevr. F. Retel Helmrich
Op een kleine plaats leerde ik een
echtpaar kennen dat niet zo jong meer
was. Ik noemde hen Oompie en Tan-
teke, want ik was toen pas 28 jaar.
Zij mochten mij heel erg en ik genoot
ten volle hun vertrouwen.
Hoewel Oompie reeds helemaal grijs
was, was zijn gezicht nog rimpelloos
en zijn vrouw had behalve een nog
gladde huid ook nog zwart haar. Vaak
ging ik met Oompie op varkensjacht,
daarbij op de fiets door de blubber
zwoegend, het geweer op de schou
der. Hij was bovendien ook lid van
de plaatselijke voetbalvereniging en
speelde tussen jongemannen van 18
t/m 30 jaar Vanwege zijn grijze haren
werd hij vaak voor een blonde jongen
tussen de zwartkoppen versleten.
Het sympathieke echtpaar kreeg gere
geld bezoek van een man van onge
veer zestig jaar. Op een gegeven
ogenblik bemerkte ik echter, dat de
trouwe bezoeker niet meer kwam. Ik
vroeg Tanteke naar de reden van zijn
afwezigheid. Die kreeg ik naderhand
te horen, toen we een keer alleen sa
men waren. Zij vertelde me, dat de
huisvriend reeds geruime tijd toenade
ring bij haar probeerde te zoeken, ech
ter zonder resultaat. Enige dagen ge
leden was hij bij haar geweest om
haar te vertellen, dat haar man wei
eens op bezoek kwam bij een dame
van minder goede reputatie. Na hem
zwijgend te hebben aangehoord, haal
de zij uit haar oedet (buikband zij
droeg nog sarong en kebaja) een go-
bang (muntstuk van 21/2 ct) en gaf deze
met een hooghartig gebaar aan de
roddelaar als beloning voor het over
brengen van het bericht, dat ze niet
meer dan 21/2 ct waard achtte. De man
vertrok zonder te groeten en bleef
sindsdien weg.
Toen ik Oompie kort daarna op de
man af vroeg of de beschuldiging waar
was, vertelde hij, dat hij inderdaad
eens bij de bewuste vrouw thuis was
geweest, omdat een van de voetbal
lers met wie hij regelmatig naar huis
reed, haar moest spreken en niet wil
de hebben, dat hij buiten bleef staan.
Zoiets zou hem, bezwoer hij plechtig,
nooit meer overkomen! D.
ELECTRISCHE-, CENTRALE VERJV ARMINGS- EN
SANITAIRE INSTALLATIES, TEVENS GASFITTERS
specialisten in onderhoud en vernieuwingen van installaties in reeds
bestaande huizen. Volledige garantie, prijs offerten.
Atjehstraat 68- 72 Den Haag Telefoon 55 03 00 (3 lijnen)
