BIJ DE VOORPLAAT
Het dorre waringinblaadje en de tjeplok
VERMAAT ZONEN
foillg foTHj
De foto staat ook in "Tempo Doeloe"
van Breton de Nijs (op pag. 55), en
als je er lang naar kijkt, dan kan je
de foto hóren! Je hóórt de dorre blaad
jes van de waringin op het erf als ze
af en toe meegenomen worden door
een zoeltje. Je hóórt een put-katrol
ergens achter de pasanggrahan. En je
hoort de blote voeten en zachte stem
men van het personeel dat bescheiden
op de achtergrond blijft. Maar noch
tans voortdurend direct bij de hand als
de reiziger ze nodig mocht hebben.
Misschien hoor je ook het bedaard ge
rucht van vaatwerk in de keuken, waar
de vrouw van de pasanggrahanhouder
bezig is een nasi goreng in elkaar te
flansen met wat bawang merah, corned
beef, een tjeplok en vooral niet te veel
rode lombok. De meneer op de voor
galerij hoort de soetil scharrelen met
de kleine wadjan. Hij kan zich voor
stellen hoe het spiegeleitje suddert in
de klapperolie en hoe de soetil telkens
een schepje hete olie uit de wadjan
vist en siramt over het ei, zodat het
aan alle kanten mooi bruin wordt. De
meneer krijgt er extra honger van,
maar hij trekt zijn gezicht in een ern
stige toewan besar plooi. Hij ziet er
volmaakt onverstoorbaar uit. Ook al
omdat hij gefotografeerd wordt. Dan
kijkt men gewichtig.
De reiziger is zich van al deze waar
nemingen heel scherp bewust. Waar
om weet hij niet. Zoals wij zo vaak in
ons leven onbeduidende dingen zien
of meemaken met een ongewone klaar
heid. Zodat wij weten dat we deze on
beduidendheden heel lang onthouden
zullen. En we weten niet waarom.
Komt het misschien omdat we ons
op zulke momenten erg bewust zijn
van de 'Tijd? Niet de met klokken in
uren, minuten en seconden gebatjokte
gehaktbal, die vaak tijd genoemd
wordt, maar Tijd als een ontzaglijke
koepel over alles heen. Als het ware
een pasanggrahan is over ons leven
op aarde. Het Leven op Aarde, dat
eindeloos gasten ontvangt en weer
heen ziet gaan. Ja, zoals het woord
pasanggrahan al zegt, waarin het Sans
kriet woord "sanggraha" te vinden is,
dat "ontvangen, onthalen", betekent,
voornamelijk van voorname personen.
JUWELIERS
4 x DEN HAAG
NU OOK IN HET
^^NEDERLANDS CONGRESGEBOUW^^
2
Ook zit het begrip "omheining" erin.
En we zien ons op de kleine aarde in
het onmeetbare universum als gasten
binnen een omheining, een karavan
serai.
Die ook Omar Khayyam eens zag
als Het Leven zelf, toen hij dichtte:
"Think, in this batter'd
Caravanserai
Whose doorways are alternate
Night and Day,
How Sultan after Sultan with his
Pomp
Abode his Hour or two, and went
his way...
la, zelfs sultan na sultan na sul
tan bleef maar één mensenleeftijd
in dit leven. Zoals eens ook Ja
vaanse vorst na vorst maar enkele
uren verbleef in deze pasanggra
han, waar ongetwijfeld alle eeuwen
door pasanggrahans gestaan moe
ten hebben. Getuige de beelden en
gedenkstenen met inscriptie, die
hier gevonden zijn. En zoals op de
foto duidelijk te zien is, na-geble-
ven zijn als naamkaartjes van vor
stelijke gasten.
Want deze pasanggrahan ligt in
het district Ngantang tussen Malang
en Kediri, het "zadel" tussen het
Ardjoena/Welirang-massief in het
Noorden, en het Keloed/Kawi-ge-
bergte in het Zuiden. Hier móeten
dus in de loop der eeuwen ontel
bare doortochten hebben plaatsge
vonden: van west naar oost en om
gekeerd. Vorstenbezoeken en hu
welijks-delegaties, krijgsoversten
en diplomaten, prinsessen en pan-
gerans, en wie weet hoeveel leger-
karavanen. Met lansen en krissen,
pijlen en bogen, cohorten cavalerie
en ossenkarren met voedingsvoor-
raden...
Zo zijn eens ook Blanda's ge
komen en gegaan. Een bezoek van
maar drie-en-een-halve eeuw, ter
wijl we een halve eeuw terug nog
dachten dat het "eeuwig' zou zijn...
Maar mijn hemel! Wat is dan toch
wél de eeuwigheid, waar we eeu
wig naar zoeken?
Dit:
de dorre blaadjes van de waringin,
warrelend in het stof,
de zachte klopjes van blote voeten
op tikars en gemetselde vloeren,
het bedaard gerucht van vaatwerk
in de keuken.
Ja.
En ook de piepende putkatrol er
gens achter het huis,
en een idiote tonggèrèt, die opeens
aan het snorren gaat; als een com
plete technische beschaving op een
planeetje ergens in een Melkweg,
en een verstrooide reiziger, die een
beetje lodderig in de middaghitte kijkt.
Hij komt en hij gaat. Pfft! Weg is hij
weer. En de hele pasanggrahan en de
Welirang en de Kawi zien er nét zo
uit alsof hij er nooit geweest is!
Maar we ZIJN er geweest, ja so-
bats?! Samen met de verdorde warin-
ginblaadjes, met de putkatrol, met de
blote voeten op de gemetselde vloer,
met de soetil en de tjeplok. Even kort.
En even eeuwig!
We zullen nooit vergeten! T.R.
Voor wie toch een beetje nieuwsgierig
mocht zijn naar die steen op het erf: we bel
den toch maar even dr. de Graaf op of hij
misschien wat wist. Hij zou snuffelen. De
volgende dag kwam een brief boekan main,
die sen ice van goede longtongers, ja?!) met
het bericht dat er véél op te snorren viel,
maar in hoofdzaak alvast deze snelle feiten:
Op het voorerf van de pasanggrahan van
Ngantang een bekapte steen met aan de voor
zijde een banaspati of kala-kop in vlak reliëf.
De steen is uit 1135 en schijnt de naam
Pandjalu Kediri) te bevattendus de
naam van het toenmalige grootste Javaanse
rijk. De rest is vrij duisterdoch schijnt een
soort van trouwbétuiging der Ngantangers aan
de oppervorst te bevatten en wel in verband
met vijandelijkheden. Het is dus geen grens
steen.
Overigens speelt Ngantang of Antang een
rol in de gevangenneming van de grote rebel
raden Truna-Djaja in 1679- Het was zijn laat
ste wijkplaats en hij gaf zich daar over aan
de troepen van de Sunan en van de Compag
nie. Men vindt daar nog een gunung Truna-
Djaja. Na de overgave werd hij laaghartig
vermoord, gelukkig niet door ons...
Welke Malangers of Kediriërs zouden over
deze streek meer kunnen vertellen? Red.
ONAFH. IND. TIJDSCHR. Me JAARGANG No. 3
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer f 1.Abt. Nederl.: kwart, 5,
halfj. f 10,—Jaar f 20.—. Abt. Europa: jaar f 25,—.
Buiten Europa: jaar f 30,
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 65,—; Indonesië f 60,—; Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 50,—; Canada en Ver. Staten
f 41,—; Suriname en Antillen f 35.—.
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
