O
Radio
Bolland
djongos met het tafelafruimen. Nou,
dan kroop ik wat fijn onder de klam
boe naast mijn goeling en hoorde ik de
regen in de verte komen als een don
derende waterval op de bomen, hevi
ger en heviger worden, tjonge wat een
onweerslagen, "het ruist en regent,
dat het spat, nu worden alle bomen
nat en plast het in de goten" en dan
"pitten" maar. Want straks bij de thee,
als de wolken waren afgedropen en
de interessante "bandjir" als een kali
over de wegen stroomde, was het
toch wat heerlijk. Als dan de mieren
vleugels kregen en de koddoks oor
verdovend hun tong tong ten beste
gaven...
En wat kan je lachen als je in de
krant een huwelijksadvertentie las:
"DAME, volbloed, zoekt langs deze
haar onsympathieke weg...", waarop
eens een antwoord werd gezonden:
"Juffrouw, hoewel ik zelf nog nimmer
ben leeggebloed, kan ik Uw bloed wel
drinken". En mocht er dan eens een
domme totok zeggen: "Als je in de
handen klapt vliegen ze in de klapper
boom", zei er een al vliegend "Nou
blijf jij dan maar klappen, dan kun je
er zeker van zijn dat je een paar fijne
dikke klappers op je kop krijgt, mis
schien zou je dan nog kunnen beseffen
dat wie klapt de klapper kan verwach
ten, of "de klapper kan de klapper
verwachten". Of als diegene die op
merkte dat die en die in europese
kleren eruit zag als een aap, waarbij
hij niet besefte dat hij in javaanse kle
derdracht eerder in de dierentuin zou
horen (olifantenhok) (alleen al vanwe
ge de dikte van zijn huid).
Maar al deze "jij-bakken" zoemen
overal in de wereld, het is een deel
van ons menszijn. Alle leven vertoont
in zijn geheel een enorm bouwwerk
van herhalingen, van klein, groter,
groot, in alle kleuren en geuren enz.
En och, de kinderen van de Indische
mensen nu in Nederland, .zeggen ook
binnenkort als ze eens een sawo
mogen proeven: geef mij maar een
peer die niet rot is, of als ze een
mangga voorgezet krijgen: smaakt
naar terpentijn.
Nooit zal ik dat land kunnen verge
ten, de herinneringen aan tochten in
de bergen, in verre vreemde kusten
"hoor de roep van een aap", door
kampongs en om een klapper vragend,
door kali's over grote stenen, langs
donkere wegen in de nacht tuffend in
een auto en de ogen van de sapies
voor de ossekarren waarin het licht
weerkaatst, langs de bamboebossen
naast de slapende kampongs, vreemde
natuurgeheimen als dampende kraters,
prachtige meren, en overal de kinder
schare nieuwsgierig aangerend. Het
was machtig, in mijn oren klinken, als
ik het wil, de tonen op het ritme van
de gamelan, de dansen daarbij, het
mystieke, het oorspronkelijke. Wat
miste ik dat in Zuid-Amerika, daar is
geen adat. Je hoeft heus niet zoveel
méér van Indië te kennen, om te we
ten, dat die jeugdherinneringen je het
meest beroeren. Als ik in het buiten
land een Indonesiër tegen kom, vallen
wij elkaar bijna om de hals, want wij
verstaan elkaar, zoals hij zei "wij spre
ken dezelfde taal", waarmee hij niet
bedoelde dat wij Hollands spraken,
maar "Jij weet ook waar Abraham de
mangga haalt".
Arm waren wij vroeger helemaal
niet, vergeleken bij alles wat nu aan
comfort en vermaak te kopen is, want
wij hadden daar veel meer, nogmaals
hoe onbillijk is het in de wereld ver
deeld! En zelfs toen al kenden wij van
school de waarschuwingen die het
verhaal over "Luilekkerland" inhielden.
Denk aan die wonderlijke waringin
met zijn ruisende bladerkruin en zijn
lange luchtwortelslierten waarmee je
schommelen kon, alles in een heerlijke
atmosfeer van een zachte warme bries
langs de transpiratie bij de slapen.
"Hier, eet jij deze sappige djamboe
maar lekker op". Is dat wel een wa
ringin? Met die slierten? (Karetboom
heeft ook "slierten" naaa! Wat be
doel je Red.)
Inderdaad, die kamar ketjil, waar
over je schreef, heb ik goed gekend
als kamar besar hoor, met midden in
tegen de achtermuur de troon. De deur
had van binnen een houten grendel,
rechts boven in de muur een opening
waar het lampje hing dat tevens dien
de voor de mandikamer, maar voor
de nacht was er in mijn tempo doeloe
een andere oplossing. (Niet so dan
Stationsweg 143
tel. 070 - 60.17.03
Stationsweg 77
tel. 070 - 60.15.12
DEN HAAG
Herenstraat 157
tel. 070 - 86.32.01
VOORBURG
Bij ons kunt U tientallen verschillende
L.P.'s kopen Hawaii, Gamelan, Indische
muziek oude en nieuwe stijl. Prijzen v.a.
f 4,95.
Pas ontvangen groot aantal import platen
uit Singapore met o.a. Ernie Djohan, Elly
Kaisim, Ivo Nila Kreshna, The Steps en
vele anderen.
Radio grammofoonmeubels nu reeds v.a.
f 298,Dual met 15% korting.
VILMA
De nieuwste uitgave van de Moesson
Reeks verkrijgbaar bij Boekhandel
Tong Tong f 5,90.
ah!) (pas op ja, ik zal het aan paatje
zeggen, dan krijg je met de slof).
Help! een kakkerlak sla hem
dood! Waar is de sapoelidi, hier, neem
een slof. Peng. Mis. Daar gaatie, Peng!
Later was je getuige als duizend mie
ren deelnamen aan zijn begrafenis
stoet.
Over begrafenissen gesproken (raak
je ooit over Indië uitgepraat?) zelfs
over de dood had je een ander begrip
dan in Holland, de Chinese kerkhoven,
of die der inheemse bevolking, de ver
schillende riten, hoe zeer dwong dat
tot het grootste respect, de stilte bij
een graf waar een kruik met water
stond en wat voedsel, hoe wonderlijk
en toch veelbelovend waren die stille
getuigen en waarom en waaraan dacht
je dan als kind?
Misschien zou ik de Indische perio
de niet anders dan als kind willen
overdoen. Volwassenen missen im
mers zo veel? Vooral als ze fantasie
en herinnering missen omdat ze zelfs
de vogels niet meer (willen) horen
fluiten. Maar als je de mensen lief
hebt als jezelve (vinger op wie weet
waar dat in staat!) en men denkt aan
datgene wat neerkomt op uit een vers
je uit mijn indische poesie-album "Wat
in de kinderjaren het harte bloeit en
tooit, blijft altoos in het geheugen en
men vergeet het nooit"... bouw dan
daarop verder.
Het is zó goed de tijd uit die gordel
van smaragd vast te leggen. Er is zo
veel leerzaams in, waarvan men, die
na ons komen toch nog hun vruchten
kunnen plukken, al was 't alleen maar:
"die Hollanders waren nog zo belab
berd niet".
(De slechten onder hen waren in hun
eigen land evenzo onsympathiek).
DEETJE
Wat een geweldige, echtenatuurlijke brief
is dit! Zo lang zulke mensen nog hun weg
vinden naar Tong Tong, welaan, dan is het
nog zo'n kwaad blad niet. Ook al ruikt het
vaak naar trasie en petis, ja Dee?
13
