Tornf foirnf
BIJ DE VOORPLAAT
tuin van ilian
Pas als je de kleine foto op deze
pagina goed bekijkt en me geloven
kunt dat de hele tuin van Lilian achter
deze twee schrijftafels schuil gaat, heb
je een juister idee van de ware pro
porties van deze tuin. Ja-illah! Een paar
potjes met planten alleen maar .En
helemaal geen kostbare erbij. Diverse
plantjes zelfs meer dan driedubbel
(omdat sommige mensen nooit weg
doen wat ze cadeau krijgen).
Objectief bekeken is de tuin van
Lilian eigenlijk gewoon een collectie
bakstenen en andere batoe's. Met
plankjes en waskommen en allerlei
soorten aarden potjes. Groot en klein.
Nieuw en oud. En allemaal kris en
kras door mekaar. Net als planten op
een willekeurige plek in een djoerang
langs een koffietuin. Als je goed kijkt
zal je tot je verbazing inderdaad "de
laatste koffieplant van de wereld" hier
aantreffen (die hoge links), met aan
zijn voet (in een grote pot) een dichte
vacht van onkruid. Zal deze plant ooit
nog bloesems voortbrengen Alwe
hopen het erg. Want al is heel Holland
het er over eens dat niets zó heerlijk
ruikt als vers gezette koffie, zij die er
in Indië mee te maken hadden, houden
strak en stijf vol dat er iets is dat nóg
heerlijker ruikt: een koffietuin in volle
bloei! Als zodanig symboliseert deze
bescheiden koffieplant in Lilian's tuin
de enorme wijdte van het Indische
geestesleven: voor alle andere mensen
is koffie alleen maar "een pond vers
gemalen" in een papieren zak. Voor
ons is koffie: het Leven van Sabang
tot Merauke!
Ai, en vlak onder die koffieboom zie
je de fijne geveerde blaadjes van de
asem: voor Europa "een exotische
smaak" en meer niet. Voor ons de
verweerde tamarindebomen aan de
grote postweg bij Bangil. Of de tang
si's met keurige rijen asembomen
langs alle gazons. Of de zwerftocht
met een paar buurtjongens langs
alle grote asembomen in de stad
om mooie grote rijpe asem-peulen af
te "kartepillen". Voor Ma, die ze dan
flink in de suiker zette als confituur
in een groot beschuitblik of zo. Boekan
main!
Vlak voor deze asem zie je een heel
klein plantje in een klein vochtig uit
geslagen potjes. Alles bij mekaar het
zien nauwelijks waard, maar het is
een kemoening. Hier in Holland uit een
zaadje gekweekt en zorgzaam groter
gebracht. Het eerste kemoeningbloem-
pje heeft het Europese daglicht al ge
zien hier. Ai, die geur! Onvergetelijk.
Met een machtige sprong uit het niets
komt een hele kemoeningheg uit Ma-
lang op een frisse ochtend uit de ver
getelheid teruggewaaid. Hoe is het
mogelijk dat we daar een hele pagger
hadden van deze kostelijke bloempjes
en dat we die dag in dag uit gratis
voor niets konden ruiken en er nauw-
lijks aandacht aan besteedden...! Zou
het waar zijn wat wel eens gezegd
wordt: dat we de grootste rijkdommen
om ons heen vaak niet waard zijn, om
dat we ons hoofd vol hebben van "rijk
dommen" die alleen zorgen en lasten
brengen? Van de pagger van kemoe
ning gaan vanzelf de gedachten naar
andere paggers: van loentas of van
kembang sepatoe of van kembang koe-
tjonkèlt en korèkt in de pot-aarde. Ja,
met haar bescheiden tuintje van palm
en karèt en myana en oleander en
croton en poinsettia...nee toch! Niet
een arm tuintje dat je op de vingers
van twee handen aftellen kan. Want
voor haar Indische ogen sterren en
fonteinen al die plantjes open tot het
bonte vuurwerk van onmeetbare bos-
sages en heestervelden in Malang en
Moearadoewa, in Bedoegoel en Asem-
bagoes, in Batoetoelis en Papar en
Djatinegara...ai, het is "het tuintje van
Lilian" niet meer! Het is "De Tuin van
Allah" zelf, die zich over meer dan
drieduizend eilanden om de evenaar
slingert als een Gordel van Smaragd!
Kan je je voorstellen hoe ontzettend
groot en wijd? Van Nias tot Ternate en
van Sangihé tot Noesa Kambangan?
En kunt U zich voorstellen hoe in tien
duizenden afgesloten huiskamertjes in
Holland meisjes uit die verre Tuin van
Allah hier een klein brokje uit die tuin
met trouw en liefde verzorgen, hóe
klein en hoe schraal die tuintjes ook
zijn? Want ACHTER elk plantje doemt
telkens weer die Tuin van Allah op in
duizend-en-één schakeringen,, onster
felijk, onvergeetlijk, en bron van on
eindig nieuwe vreugden.
Tsk-tsk-tsk! Had je ooit gedacht dat
er zóveel schuil zou kunnen gaan ach
ter twee schrijftafels?... T.R.
ning (of "marygold" of "ki-paitOf
bamboepaggers begroeid met bruids
traan of "duivelsnaaigaren" of kem
bang telang of gandasoeli of...of...of...
Je kan toch niet dóórgaan met al die
offen?! Het lijkt wel of heel Indië vol
bloeiende paggers stond!
Laat je blik maar gauw afdwalen.
B.v. naar dat warrige opgerolde ding
op het tafeltje .achter die viooltjes.
Dat "warrige ding" is een melati, als
klein plantje cadeau gekregen van
Bapa Angrek en sindsdien gewoonweg
eindeloos doorgegroeid in grote slin
gers al een stuk of zes keer ge
bloeid en bijgesnoeid met gewoon
weg trossen melati's. Fantastisch ja?
Of die witte kladi helemaal links
boven. Kan je geloven dat we hem in
Borneo in hele velden aan onze voeten
gehad hebben in wit en rood en rose,
zó weelderig dat je geen onkruid, geen
grasspriet meer zien kon? Dat deze
kleine "blanda" kladi adiks heeft met
bladeren zo groot als een etenstafel-
blad? Ja heus, groter dan de grootste
paraplu in Holland. En dit blad in de
regentijd dus gepromoveerd wordt tot
pajoeng? En dat de knollen ervan 's-
morgens heel vroeg aan wankele eet
tentjes verkocht worden met suiker en
met hete zwarte koffie..onbeschrijflijk
zalig?
En zo zit Lilian elke ochtend weer
met andere herinneringen en uitwaa
ierende gedachten als ze haar arme
tuintje siramt, en dorre blaadjes en
spinsel opruimt, en hier en daar wat
!it/i <1 li/ttlUriïrV"^ iWjfffTlllUviitttl'
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 14e JAARGANG No. 6
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer 1,Abt. Nederl.: kwart, f 5,
halfj. f 10.jaar f 20,Abt. Europa: jaar f25,
Buiten Europa: jaar f 30.
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 65,—; Indonesië f 90,—; Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 50,—; Canada en Ver. Staten
f 41,Suriname en Antillen f 35,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
2
