EXIT RIJSTSTOMER!
ÉÉN VROUW MAAR...
"Kotak Sawo Mateng"
WIE HELPT?
Opeens lag het boek bij ons op ta
fel. Ter inzage. Het was een proef
schrift in de Engelse taal over "Oor
zaken van blindheid in en om Soera-
baja, Oost Java, Indonesië". Geschre
ven door Johanna ten Doesschate, ge
boren 2 mei 1932 te Steenderen, Hol
land. Het proefschrift was verschenen
in 1968.
Het is natuurlijk een boek voor
insiders en de meer dan 300 pagina's
copy vol vaktermen, statistische tabel
len en uitslagcijfers van uitgebreide
onderzoekingen zijn dus totaal ontoe
gankelijk voor me. Wél heeft indruk
op me gemaakt dat Johanna ten Does
schate 19 jaren gewerkt heeft aan vele
hospitalen in Indonesië. Zij aan zij in
'n steeds groeiende vriendschap en
wederzijdse achting met vele Indone
sische medici. In ongetwijfeld moei
lijke, vaak kommervolle en misschien
zelfs hachelijke omstandigheden, ter
wijl wij hier in Holland vredig om de
TV geschaard zaten met een koppie
kofje. Mede sputterend, scheldend en
de vuisten ballend met de toornige
TV-commentatoren op de Indonesische
politiek en meerdere kwade zaken in
"het land van Soeharto" (voorheen
"het land van Soekarno"), nu eens het
Indonesische volk hiervoor op het
matje roepend, dan weer daarvoor.
Maar nogmaals: veilig buiten schot,
zonder één risico op welk terrein ook,
en zonder enig nuttig effect.
En daar in de verte werkt één Hol
landse vrouw, die de wegen heeft hel
pen vinden, waardoor één van de oor
zaken van blindheid: tekort aan A-
vitaminen, op efficiënter en doelmati
ger wijze genezen kan worden dan
ooit te voren. Waardoor heden en
morgen minder Indonesische blinden
aan de poorten der hospitalen zullen
staan. En duizenden en duizenden ein
delijk ook het land zullen zien, waar
wij ons leven lang gelukkig hebben
gewoond.
Dat is mooi werk. Dat is érg mooi
werk. En wat is het jammer dat pers,
radio en TV hier in Nederland met al
hun gekatjauw over Indonesië daar
naast ook niet zó kunnen schrijven
over onze Europese menselijke plich
ten tegenover Aziatische volken, dat
er méér mensen als Johanna ten Does
schate naar Indonesië verlangen te
gaan, om daar, óók tien en meer jaren
werkend (niet alleen één blauwe maan
dag met de plane en dan poelang
lagi), en met banjak minder ping ping
en comfort en veiligheden een heil
zaam werk te verrichten dat wél de
eer en reputatie waard is, waar wij
graag Nederland mee decoreren wil
len...
After all, net als met alles in de
wereld gaat het ook t.a.v. Indonesië
niet om woorden maar om daden!
4
At;,,, kniifA»"* vöC'
Kotak bus of trommel
Sawo mateng, warna sawo of sawo
toea bruin
Kotak sawo mateng is dus: bruine bus.
We waren werkelijk aangenaam ver
rast toen we merkten dat onze bruine
Bus ook in Indonesië bekend was en
daar de naam gekregen had: kotak
sawo mateng. We vinden dat een erg
prettige naam. Deels omdat de sawo
erg lekker is, zodat we hopen dat we
veel lekker volle bruine bussen kunnen
verzamelen. Verder omdat er werkelijk
geen vrucht ter wereld is die zó door
en door bruin is als de sawo: niet al
leen de schil maar ook het vruchtvlees.
Van de N.V. Philips kregen wij het
bericht dat de electrische rijststomer
(zowel de grote als de kleine) niet
meer zal worden gemaakt. Er zijn in
Nederland verhoudingsgewijs zó wei
nig liefhebbers voor geweest dat het
dure "lopende-band-productiesysteem"
niet gehandhaafd kon worden. Men
geeft volmondig toe dat Tong Tong de
beste afnemer is geweest en vooral
voor ons spijt het de producenten dat
zij de rijststomer niet verder kunnen
aanmaken, maar er is niets aan te
doen. Evenals trouwens voor zoveel
andere artikelen op de markt die niet
breed genoeg verkopen om hun pro
ductie-apparaat lonend te exploiteren,
is nu dus ook "onze" electrische rijst
stomer definitief exit!
Het spreekt vanzelf dat bezitters van
zulk een rijststomer van de REPARA
TIE-SERVICE van Philips gebruik kun
nen BLIJVEN maken.
Er is dus niets verloren. Zij die tot
nog toe verzuimden een electrische
rijststomer te kopen, raden wij aan
voor de paar laatste stomers in onze
zaak nog gauw toe te slaan! Want het
is en blijft een goed en nuttig ding,
waar wij erg dankbaar mee kennis
gemaakt hebben!
Overigens leert dit feit ons wat t.a.v.
Indische kansen in het algemeen op
de productiemarkt: ook al is in Indi
sche kring voor welk artikel ook de
belangstelling nóg zo goed, als ook in
niet-lndische kringen de interesse voor
het artikel niet mede stijgt (dus de
productiekosten te hoog blijven), dan
zal ook de Indische samenleving met
zijn voorkeur (hoe goed ook!) aan het
kortste eindje trekken.
Verdrietig lot van de minoriteit en in
deze tijd van de Triomf der Massa's.
Smaak, kwaliteit, originaliteit, enz.
spelen altijd een tweede rol: als de
massa niet wil, dan houdt alles op...
De sawo is dus een mooi symbool
voor onze Bruine Bus, die bruine mun
ten verzamelt voor Bruine mensen in
nood! En tenslotte: we vinden "ma
teng" (rijp) mooier gekozen dan "toea"
(ook al zijn we allemaal oud), want we
zijn bovendien ook rijp, en ons hulp
betoon per Bruine Bus getuigt van
rijpheid.
Wat dus de Indonesische vertaling
voor Bruine Bus betreft: hij heeft ons
aller goedkeuring en we hopen dat we
met onze Tong Tong kring evenveel
sawo-bussen naar Indonesië op kunnen
sturen als wij allemaal samen sawo's
gegeten hebben in ONS Indië!
Tussen twee haakjes: bruin wordt in 't
Indonesisch ook wel vertaald met "war
na tenggoeli", en als U weet dat teng-
goeli een schone naam is voor boom,
dan weet U dat de kleur wéér klopt!
Wie van onze lezers, die bijzonderhe
den weten van het petjo, zou de Heer
M. P. Becker, L. de Raatlaan 9, te
Hekelingen (Gem. Spijkenisse, kun
nen helpen met verschaffen van in
lichtingen hierover? De Heer Becker
verzamelt materiaal over dit onder
werp voor het schrijven van een scrip
tie, zodat elke inlichting op dit nog
weinig onderzochte terrein van belang
kan zijn.
