PATROON
BIJ DE VOORPLAAT
VERMAAT ZONEN
Dit is eigenlijk niet zo'n beste voor
plaat en ook kan ik er maar weinig
bij zeggen. Dat laatste komt omdat ik
af en toe wel eens "een beetje pien-
tjang" kan zijn, en dat komt dan later
wel weer in orde. En die foto is er
één die gereproduceerd is van een
snapshot van 3 centimeter, die ikzelf
maakte met een gammel box-came
raatje twintig jaar geleden. Maar als je
die voorplaat van niet al te dicht be
kijkt maar een eindje van je af houdt,
wordt-ie veel levendiger.
U begrijpt overigens wel dat het niet
om de schoonheid van de foto gaat,
maar om wat zij ons indirect te ver
tellen heeft. Waarbij het "boebrakke"
dakje op de voorgrond ook nog een
rol meespeelt. Zo'n hopeloos dak
weetjenog, van platgeslagen verroeste
petroleumblikken, hier en daar een
zware steen erop tegen het wegwaa
ien. Ja, en daaronder leeft dan vaak
een heel gezin met Pa en Ma en zoveel
kinderen.
De man, tussen twee haakjes, was
"bouwvakker", d.w.z. hij bouwde bam
boe huisjes en hutten in de omgeving.
Vergeleken bij hem is een Hollandse
bouwvakker "onmetelijk rijk", maar hij
weet het niet eens... Zijn hele timmer-
winkel bestond uit zegge en schrijve
één "bedok" (een soort korte, brede
golok). In plaats van hamers en spij
kers werkte hij met tali doek (touw
van aren vezel). Zijn betrekkelijke ar
moe mag blijken uit het feit dat hij
zo'n dak van verroest blik had en niet
van atap.
Enfin, wie tussen zulke huisjes en
met zulke mensen vertoeft, en ver
trouwd geraakt is met de meest ex
treme condities van eenvoud en "wei-
niger dan weinig", kan dan zijn ogen
niet geloven als hij opwaarts kijkt en
deze nangkaboom ziet, met een zelfs
niet met alle maxima te omschrijven
weelde aan reuzenvruchten. En dat
staat daar maar in kalme en onopval
lende tevredenheid, zonder enige in
spanning of vertoon van prestatie over
alle menselijke maaksels heen, ge
woonweg eindeloos rijkdom uit te de
len, alsof rijk zijn niet anders bete
kenen kan dan rijk zijn voor anderen!
Pas op zo'n moment en met een
bliksemsnelle scheervlucht van je ge
dachten over de historie van vele be
schavingen, dringt de ontzaglijke be
tekenis van de Natuur tot je door, die
steeds weer weggejaagd voor ste
nen steden, beschadigd en vergiftigd
met verkeerde kweekmethoden, met
insecticiden en gevaarlijke meststof
fen terugkomt met moederlijk ge
duld en moederlijke ontferming als de
beschavingen vergaan zijn. Terugge
vallen tot bouwvallige gebouwtjes of
raadselachtige ruines. En als daar dan
nietige nieuwe mensjes van een nieu
we beschaving tastend naar een be
staan zoeken...dan staat daar de nang-
ka. En geeft van een niet te meten
gulheid jaar in jaar uit voedsel, en
geur, en beschutting.
Daarom houdt elke Indischman van
de natuur. Veel meer dan de aan de
natuur ontwende moderne mens in de
betonnen stad. En herkent de Indisch
man in elke menselijke levensvorm het
natuur-profiel dat "pajoengt" over de
armoede heen. En rijkdom en tevreden
heid geeft.
Deze foto werd gemaakt in de om
geving van Dennelust te Bandoeng. Of
Hegarmanah zoals deze wijk later heet
te. Hier eindigden de laatste huizen
blokken en begonnen de open velden
en kampongs van Panorama en Tjioem-
boeloeit, waar ik heerlijk ontspannen
kon rondwandelen, in primitieve wa-
roengkjes snoepen en over rustige en
vriendelijke dingen praten met rustige
vriendelijke mensen. Op die kleine foto
op deze pagina ziet U zo'n waroengkje,
waar de goedkoopste van alle roedjaks
werd verkocht, namelijk van "onrijpe
oneetbare banaan", dus pisang kloe-
toek (of batoe). Dus de banaansoort
zó inferieur dat niemand die eet, maar
als ik op dit moment even mijn ogen
sluit en goed toeluister naar "geeste
lijke geluiden", dan hoor ik een hele
boel "tsk-tsk-tsk-s" van Indischgasten
(ook héél rijke en héél sjieke) die deze
roedjak beslist wel kennen. Nou, dan
weet U, hoe het "wegwerpbaarste"
onder arme mensen een heerlijkheid
zijn kan. En dat roedjak even breed
en royaal in hun armoede staat als de
nangkaboom op de voorplaat...!
Weet je dat ik deze zomer en herfst
tegen ieder mens die het horen wilde
volgehouden heb dat heel Holland er
van profiteren zou (plus de gezond
heid van de mensen, plus de gezond
heid van onze economie!) als iedereen
JUWELIERS
4 X DEN HAAG
NU OOK IN HET
^^W^^ND^ONGRE^^^^^j
hier van roedjak zou houwen en er
over het hele land dankzij die roedjak
geluk geweest zou zijn, i.pl.v. de droe
vige mislukkingen in de vruchtenver-
bouw en -handel en het afschuwelijke
"doordraaien" van millioenen vruchten.
Waarvan de kleine Indo hoofdschud
dend zegt dat dat "sial" is, omdat weg
gooien van eten zonde is...?
Ja, en elders in Hegarmanah at ik
als een rijke en gelukkige armoed
zaaier ampiang voor een paar centen.
Of opak...van die dunne "kroepoeks"
aan een grashalm als touwtje! En ach
ter dit waroengkje gaapte een enorm
ravijn, waarvan de wanden meter na
meter, honderden meters wijd, be
groeid waren met philodendron, je
weet wel, die klimplant met "die bla
deren met inkepingen"... Hier sieraad
van sjieke inrichtingen. Tsjoeoeoeoe!
Het leven daar was werkelijk tjokvol
rijkdommen net als van die nangka
boom zo maar tussen de armoede
in. Wat een wonderlijk patroon had het
leven daar. Hetzelfde patroon van de
voorplaat: het maakwerk van de mens
dat altijd armelijk en vergankelijk blijft,
en het Leven van de Natuur dat altijd
rijk en eeuwig herboren blijft.
Kies het laatste. Breng iets tot leven
dat U voorbij leeft. Als een boom. Een
nangkaboom. Dan heeft U een goede
bestemming bereikt van het leven op
aarde. T.R.
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 14e JAARGANG No. 9
Pr. Mauritsl. 36. Den Haag - Telegramadres: Ton^
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 1ste en 15de van iedere maand.
Prijs per nummer f 1,Abt. Nederl.: kwart, f 5,
halfj. ƒ10.jaar f 20,Abt. Europa: jaar f 25.
Buiten Europa: jaar f 30.
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 65,—; Indonesië f 60,—; Z Afrika
en Z -Amerika f 50.Canada en Ver Staten
f 41,Suriname en Antillen f 35,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
2
