HBS SOERABAJA II
PISANG SALIE
Zelf oud-leerling van de H.B.S. Soe-
rabaja geweest zijnde, las ik met meer
dan gewone belangstelling het artikel
van Karin B. Perkins-Kunst over dit
onderwerp.
Zijn er geen boekdelen te schrijven
over elke willekeurige school en leven
niet ontelbare herinneringen weer op
bij het lezen van die bekende en ver
trouwde namen, plaatsen, evenemen
ten en situaties?
Ik weet nou uit eigen ervaring, dat
het noemen van personen en/of situ
aties in de T.T. ongekende en ontroe
rende reacties te weeg kan brengen.
Daarom, oud Indischgasten, stuur
jullie ervaringen en belevenissen zo
natuurgetrouw mogelijk in aan de T.T.
en laat het niet aan steeds dezelfde
mensen over. Iedere persoonlijke her
innering is een herinnering voor en
van alle Indischgasten.
Ik kwam een leergang later op de
H.B.S., van 1930 tot 1935.
Er was natuurlijk steeds een "trek"
van de jongens-H.B.S. via de H.B.S.-
straat, Ondomohenweg, Gentengkali-
brug en Gentengkali naar de meisjes-
H.B.S., daarom dat het beroemde ijs
huisje van Topo op Gentengkali strate
gisch zo juist was neergezet door hem.
Het was het trefpunt voor vele pats
trappers en bouwmakers uit die tijd,
die zich eerst moed indronken, voordat
ze zich durfden te vertonen aan hun
"keet" van de van Lochemschool. Dat
was, geloof ik, de naam van de meis-
jes-H.B.S. op Gentengkali.
Je had nl. nog een meisjes-H.B.S.,
die van de Zusters Ursulinen aan de
Darmoboulevard, maar die was bij de
jongelui niet zo populair, die lag een
beetje uit de route en de nonnen wa
ren zeer streng voor de leerlingen.
De geschiedenisleraar Heinsius heb
ik ook nog als leraar gehad, alleen
was zijn bijnaam niet Zeus, dat was
de bijnaam voor de toenmalige direc
teur Ir. Zyp, vanwege zijn korte ge
drongen postuur en overvloedige
baardgroei. Qua uiterlijk kwam hij zeer
wel overeen met zijn Griekse voor
ganger en de woordspeling Zijp/Zeus
deed de rest.
Latere directeuren, na 1935, waren
Ir. Lemaire en de heer Lubbers.
Wie eenmaal les heeft gehad van
de heer van der Wolk, zal hem nooit
meer vergeten. Niemand noemde hem
overigens zo, zelfs in de klas tijdens
de les werd hij "Opa" genoemd, dat
was zijn erenaam!
Hij was de verpersoonlijking van de
echte goede Indische Nederlander:
impulsief, ruig, ook in zijn woorden,
zonder nochtans ooit grof of vulgair
te worden, joviaal en toch autoritair,
behulpzaam, kortom alle goede eigen
schappen van de tropen-Nederlander
in zich verenigd. Hij had ook een voor
liefde om er uit te trekken, de vrije
natuur in. Wij liepen dan via de zij
ingang langs de Cannalaan, de Amben-
ganweg en Tambaksari naar "Het
Bosch" op Tambaksari om in de vrije
natuur de lessen te volgen. Helaas
werd nog tijdens mijn H.B.S.-tijd dit
bos opengekapt ten behoeve van het
nieuwe H.B.S. voetbalveld annex sta
dion.
Ik geloof, dat Opa nog voor de oor
log is overleden en dat hij op Kern-
bang Koening ligt begraven, doch dit
weet ik niet zeker.
In elk geval bewaart iedere ex-leer
ling van de H.B.S.-Soerabaja de dank
baarste herinneringen aan "Opa".
Ook de heer van Zoonen als gym
nastiekleraar heb ik nog gekend.
Later kwamen de heren Buitenhuis
en van den Berg.
De H.B.S.-vereniging U.N.I. hield niet
alleen twee maal per jaar een dans
fuif in de aula van de school, maar
had ook een toneelclub en een deba
tingclub. Het hoogtepunt van elk
schooljaar was de jaarlijkse ontmoe
ting U.N.I.-T.A.V.E.N.U., de H.B.S.-
vereniging van de Malangse H.B.S.
Om het andere jaar werd deze ont
moeting in Soerabaja en Malang ge
houden. Het programma omvatte de
officiële opening door het bestuur,
meestal gevolgd door een officieel
diner.
Overdag waren de sportwedstrijden,
athletiek, zwemmen en later ook voet
ballen. Het sluitstuk vormde de knal
fuif bijgewoond door nagenoeg alle
leraren en hun dames. Wie ooit deze
fuifen heeft meegemaakt, zal de sfeer
ervan nooit vergeten.
Heeft niet menig H.B.S.-er er tijdens
zijn schooltijd de liefde leren kennen,
de eerste schuchtere liefde en zelfs
de grote liefde culminerend in een
later huwelijk, zoals Jane Pfaff en de
"hoogspringer" Geurtsen?
Enkele namen noemen uit die tijd:
de donkerharige Gracie Zorab en haar
hoogblonde vriendin, heette ze niet
Leni Bijsterveld? De zusjes Loes en
Prada van Vloten, Jane en Milly Pfaff,
Deetje Ockerse, Willy Laban, Bennie
Kerkhoff, Ellie Simon, Ang Sian Nio,
het knapste meisje van de klas, Loes
van Someren Greeve, ach, het waren
er zovelen, deze enkele namen schie
ten me op het ogenblik te binnen.
Van de jongens noem ik de ge
broeders Comfurius, de gebroeders
Beem, Chris Tan, Henk Tan, Geurtsen,
Wim Auer, Bomhoff (gesneuveld als
vliegenier boven Malakka tijdens de
Japanse inval), Coomans (gesneuveld
bij Garoet als reserve-officier van het
KNIL tijdens de Japanse inval), Wim
van der Sluis, Soegito, de badoet van
de klas, mijn vriend Ernst Koppeschaar.
Ook hier moet ik volstaan met het
noemen van enkele namen daar de rij
anders eindeloos lang zou worden.
Van T.A.V.E.N.U. Malang kende ik
buiten mijn twee neven Nono en Huib
Smelt o.a. de meisjes Thea de Lange,
de meisjes Kolling en de blonde ster
van de H.B.S.-Malang Emmie Tibo.
Laat mij in dit relaas volstaan met
zakelijk opnoemen van enkele namen
en feiten, doch welke ex-H.B.S.-er uit
Soerabaja schrijft iets naders over een
bepaald onderwerp of herinnering,
waar deze school zo rijk aan is. Wie
schrijft bijv. over de rol van U.N.I. in
de toenmalige schoolvoetbal-competi-
tie, de onvergetelijke wedstrijden te
gen de N.I.A.S., de K.E.S. en andere
scholen.
Komaan, oude sobats, klim in de pen
en schrijf jullie herinneringen en we
derwaardigheden neer, elke herinne
ring aan Indië is ons allen dierbaar.
W. E. Grashuis
Ook ongeteld vele oer-Hollandse
kruideniers en groentenmannen wer
pen zich enthousiast op de verkoop
van Indische en Chinese spijzen en
kruiden. (Terwijl vele nootbruine In
dischgasten zó volmaakt geassimileerd
zijn dat ze alleen nog maar kentang
ongklok eten). Hoe dan ook, de tijd
zal niet meer veraf zijn dat "De Chi
nezen van Europa" ook "Chinese toko
houders van Europa" geworden zijn.
Alleen levert in dit eerste overgangs
tijdperk de spelling van heel wat hei
dense woorden veel soesah op. Zo
zagen wij in een Haagse groentenhan-
del op een pakket rasechte pisang
saleh met forse letters geschreven
staan: "Pisang Salie". Let maar op:
dat wordt binnen afzienbare tijd Salie
banaan. En over een eeuw determine
ren taalkundigen geleerd: "Het begrip
Jan Salie is kennelijk afkomstig van
de welbekende Salie banaan, een "ra
re pisang" uit het voormalige Ned.
Indië. Een laatst treurig restantje uit
een koloniale tijd..."
N.V. Azië Zwitserland Technisch Bureau HENNEMAN
Handel Mij. Sinds 1916
ELECTRISCHE-, CENTRALE VERWARMINGS- EN
SANITAIRE INSTALLATIES, TEVENS GASFITTERS
specialisten in onderhoud en vernieuwingen van installaties in reeds
bestaande huizen. Volledige garantie, prijs offerten.
Atjehstraat 68-72 Den Haag Telefoon 55 03 00 (3 lijnen)
9
