...EN IN DE LUCHT
Er heeft bestaan een instructieboekje
van het oude KNIL dat kortweg heet
te: "Aanh. V.P.T.L.": Aanhangsel van
he Voorschrift voor de uitoefening van
de Politiek-politionele Taak van het
Leger. Lees geen romans over het leven
van soldaten, noch knappe studies van
toekijkers. Vergelijk de roman "De
Hongertocht" van Székely-Lulofs met
het hoofdstuk No. 76 (10 pagina'sin
het Aanh. VPTL, en ontdek dat voor
de soldaat, de man van de daad, het
droge rapport openbarender is dan het
woordenrijkste verhaal.
Zo zijn de volgende korte vermel
dingen bij wapenfeiten In de
Lucht" welsprekender dan de langste
romantische verhalen. Voor lezers die
leefden. En weten.
Van hetgeen in de wereldoorlog de
"Nederl. Indische Strijdkrachten Te
Land, Ter Zee en In de Lucht" hebben
verricht, zijn in verhouding de presta
ties "In de Lucht" het minst bekend.
Mogen wij hier één klein tipje van de
sluier van onbekendheid oplichten?
Zoals in het nummer van 1 novem
ber (14e jaargang, pag. 12) in het ar
tikel bij de foto van de Bandoengse
H.B.S. werd aangekondigd, volgen
hierbij nadere bijzonderheden over J. P.
(Jaap) van Helsdingen, indertijd leer
ling van deze H.B.S., in de oorlog Ka
pitein-vlieger. Voor zijn moedig op
treden in de strijd tegen Japan werd
hij verschillende malen onderscheiden:
Bij Gouvernements Besluit Nr. 1 Z
van 27 januari 1942 werd hem het
vliegerkruis toegekend. De mutatie
luidde:
"Als commandant-voorvlieger eener
patrouille jachtvliegtuigen op onver
schrokken wijze een luchtgevecht
aangegaan met een overmachtigen
vijand en daarbij een vijandelijk
jachtvliegtuig afgeschoten", (boven
Singapore).
In febr. 1942 werd van Helsdingen
bij K.B. benoemd tot Ridder 4e klasse
M.W.O. wegens het volgende wapen
feit:
"Als commandant voorvlieger van
ene afdeling jachtvliegtuigen op de
23 en 24 jan. 1942 duikbomaanvallen
uitgevoerd op vijandelijke schepen
en ondanks 's vijands lucht- en ja-
gerafweer door beleidvol en moedig
optreden alsmede initiatief, vastbe
radenheid en koelbloedigheid de vij
and zware verliezen toegebracht
hebbend, hij daardoor blijk gegeven
van uitstekende militaire eigenschap
pen in de strijd tegen de plaatselijk
zeer overmachtige vijand zomede
van onverschrokkenheid en kalm
beleid in ettelijke gevechten".
Kapitein-vlieger J. P. van Helsdingen, Ridder
llle KL M.W.O.gesneuveld 7 maart 1942
in de strijd om Bandoeng.
Bij K.B. van 14 juli 1948 tenslotte
werd hij posthuum bevorderd tot Rid
der 3e klasse M.W.O.:
"Na in febr. 1942 om zijn voorbeel
dig gedrag benoemd te zijn tot Rid
der 4e kl. der M.W.O. het zich op
nieuw in de strijd onderscheiden
door uitstekende daden van moed,
beleid en trouw door in de morgen
van 7 maart 1942 bij de comman
dant der Mil. Luchtvaart, ondanks
de bij dit commando als gevolg van
zeer sterke Japanse luchtovermacht
bestaande twijfel aan de mogelijk
heid van nog een offensieve inzet,
niettemin uit eigen van hoge offen
sieve geest en offerbereidheid ge
tuigende aandrift krachtig te beplei
ten de van de N.l. Luchtvaart laatst
overgebleven 4 gevechtsklare jacht
vliegtuigen voor een verrassende
aanval onder zijn bevel in scheer-
vlucht boven het door de Japanners
bezette vliegveld Kali Djati in te
zetten, instede van deze vliegtuigen
werkeloos op de grond te houden.
Voorts door, toen hem in de plaats
daarvan de opdracht werd verstrekt
om ter verhoging van het moreel der
eigen grondstrijdkrachten tussen Tji-
ater en Lembang vliegersteun te
verlenen, in de middag van 7 maart
1942 met de 3 andere jagers zonder
aarzelen op te stijgen, hoewel hij de
overtuiging had, dat door de zeer
sterke luchtovermacht van de vijand
in het desbetreffende gebied, deze
vlucht een dodenvlucht gelijk zou
worden en hij tevens wist dat de
capitulatie van het K.N.I.L. zeer aan
staande was. Tenslotte door, on
danks de overmachtige vijandelijke
tegenstand, zijn opdracht te volbren
gen en aan de grondstrijdkrachten
de beoogde opluchting te verschaf
fen, waarbij hij zelf sneuvelde".
I1
In de Erelijst van de Koninklijke
Luchtmacht troffen wij ook nog de vol
gende gegevens aan over de Vaandrig
kortverband vlieger Samboedjo Hoerip:
"19 januari 1942. Na het uitvoeren
van een bombardementsopdracht op
Japanse troepenconcentraties te Mu-
ar (West Malakka), werd de patrouil
le van drie Glenn Martinbommen
werpers door ongeveer negen Ja
panse jachtvliegtuigen aangevallen.
De door de Vaandrig Samboedjo
Hoerip bestuurde bommenwerper
werd afgeschoten en stortte bran
dend in zee. De hele bemanning ver
loor het leven. De beide andere
Glenn Martins moesten noodlandin
gen maken op het oerwoud. Van het
commandovliegtuig kwam de Luite
nant van Steen om het leven; van
het eerste volgvliegtuig werden twee
leden van de bemanning gedood".
REGELMATIG (ja met hoofdletters)
horen wij op onze redactie of in privé
ontmoetingen van daden van vaak on
gelooflijke moed, volharding en opof
feringsgezindheid vaak betaald met
het leven. Zowel van frontstrijders als
van kameraden in krijgsgevangen
schap en in "Bersiap"-kampen, door
Totoks en Indo's hoog en laag, door
Indonesiërs en frêle meisjes bij de
Kempetai.
Er bestaan geen ademstokkende ro
mans of rapporten over. Indische men
sen kunnen niet getuigen. Maar het
leed wérd geleden; de offers wérden
gebracht. Waarom herdenken wij, hun
ne adiks, hen niet? Omdat niet een
Hollandse of Europese actie voorgaat?
Blijven wij daarom achter, toen eens
onze Indische landgenoten ons durf
den voorgaan in de dood voor een
zaak van Eer, van Recht of van Plicht?
Vergeet ze niet, lezers! Vergeet ze
niet!
In the world's broad field of battle
In the bivouac of Live,
Be not like dumb driven cattle,
Be a hero in the strife!
Let us than be up-and-doing
With a heart for any fate,
Still achieving, still pursuing
Learn to labour...and to wait!
Longfellow
10
