TOEVAL
Naar aanleiding van het artikel over
"toeval" in Tong Tong van 31-3-69
deel ik u mede dat ik, "toevallig" sinds
1944 in mijn dagboek genoteerd heb,
alles wat ongewoon was; waartoe be
horen, werkelijk "wonderlijke" dingen,
doch ook zeer markante gevallen van
toevalligheden.
Alle gegevens overziende kom ik tot
de conclusie dat het toeval "opvalt"
en dat is ook de bedoeling van zijn
optreden. Het "toeval" heeft n.l. vol
gens mij iets mede te delen. Het ge
tuigt van een ander soort redelijkheid
dan die van ons brein. Het wijst op
een transcendente zijns-laag. Soms
kan het toeval dermate toevallig zijn
dat het bijna opvallend wordt: het
"zinvolle" in het toeval.
Er is "zinvol toeval", dat getuigt van
een orde der dingen, die boven de
organisatie der mensen ligt met een
duidbare "logica", die echter niet aan
onze kleine verwachtingen voldoet; en
dat spreekt in een eigen symbolentaal!
Ware het net dat ik ook een Indisch
man ben, geboren in Semarang in het
hospitaal van dokter Schmidt, zeer be
kend Oostenrijks arts, omstreeks 1913,
terwijl mijn ouders woonachtig waren
in Oengaran (een goden oord) dan
zou ik niet de moed hebben mijn stem
te laten horen in Tong Tong, onder
de illustere schrijvers van dit blad.
Om terug te komen op het onder
werp "toeval', moge ik hier een
voorbeeld geven van een eigen erva
ring, welke ik opdeed 13 dec.-14 dec.
als student in de exacte vakken te Lei
den. Om de zin van het gebeuren te
begrijpen is nodig te kennen de toe
stand waarin ik in die tijd verkeerde.
Het was oorlog; Europa was ver-
Een week later werd echter mijn va
der ziek. Hij zat te kreunen in zijn
slaap. Ik heb de dokter er bij gehaald
en deze kon niets vinden, alleen maar
een zwak hart. Hij kreeg pillen maar
het hielp niet en zijn ledematen begon
nen op te zetten, daarom bracht ik hem
naar een specialist Dr Ong Kee Hong.
Die vertelde mij dat er weinig hoop
was. Enfin mijn vader werd opgenomen
in het C.B.Z. te Semarang en toen ik
hem sterkte toewenste, begon hij te
lachen en zei: "Ik ga heen, hier heb
je mijn horloge, zilveren knopen en
mijn zegelring, draag dit alles over aan
je oudste broer, hier heb je de sleutel
van mijn kast, daar zit nog 799,in.
Genoeg voor mijn begrafenis".
Zijn laatste woorden: "Jullie gaan
een moeilijke tijd tegemoet; dus wees
voorzichtig!"
De volgende morgen op 18 decem
ber was hij in zijn slaap vertrokken,
tegen 5 uur 's morgens.
Zo eindigde het leven van een oud
suikerplanter en werd in Bodja begra
ven. PAK PETTIE
Al zullen vele lezers dit een merk
waardig artikel vinden, waar zij geen
raad mee weten, wij hebben het tóch
geplaatst omdat er een heel bijzonder
denkterrein in terug te vinden is van
een zeer oude en zeer diepe spirituele
waarde: het symbolisme. Wie Oosters
denkt (of denken kan) heeft zelf wel
eens ontdekt dat bepaalde waarden
"twee kantenhebben, zodat doordrin
ging en begrip van één kant opeens
inzicht brengt in de andere kant. Waar
bij dus omslachtige en onbegrijpelijke
rationele bewijsvoeringen en b.v. enor
me tijdssectoren overbrugd kunnen
worden in een oogwenk als bij
openbaring.
Dit opstel is slechts één eenvoudige
blik op dit terrein. Maar ik weet zeker
dat vele tientallen abonnees hiervan
méér weten dan U denkt. T.R.
deeld in twee hevig strijdende kampen.
Ikzelf was verdiept in het dualiteits
probleem: het ik-bewustzijn en vooral
het denken, kan zich alleen bewust
zijn van de dingen door en in tegen
delen: Wie "goed" zegt, onderstelt
onbewust een "kwaad". Wie "rechts"
zegt, laat mede resoneren "links", al
of niet bewust.
Het ging me er toen om te "be
grijpen" wat een hogere bewustzijns-
staat was, die alle polen samenvattend
opheft. Ik begrijp nu dat het niet een
zaak is van "begrijpen", doch een
"zijnswijze", iets wat niet is uit te
drukken, niet is te verwoorden. Het
is een overtuigende beleving. Dat wist
ik in 1940 niet. Toen greep het "toe
val" in.
Op de avond van 13 dec. was ik
langer dan gewoonlijk verdiept in de
lectuur van een boek. Ik had de tijd
vergeten. Plotseling rook ik een scher
pe lucht van kolendamp in de kamer.
Ik sprong ontsteld op, vroeg me af,
hoelang ik wel in deze giftige atmos
feer had gezeten, smeet het raam vlak
bij me open. Ik ademde de frisse lucht
in. Op datzelfde moment galmden de
kerkklokken uit de stad.
Het was juist 12 uur te middernacht.
Toen viel mijn oog op een ster die
opvallend duidelijk en langzaam van
kleur wisselde, alsof het een "seinen"
was. De kleur van de ster doorliep alle
spectrale kleuren, van donkerrood
naar violet via oranje, geel enz.
Toen merkte ik bovendien op, dat
deze ster, die als enige zo hevig fon
kelde, juist stond ("toevallig") boven
de top van een gelijkbenige driehoek
in het dak van een huizenrij dat één
horizontale rij vormde, doch op slechts
één plaats werd deze horizontale dak
lijn onderbroken door een stuk dak in
de vorm van een gelijkbenige drie
hoek.
Ik keek lang naar dit "toeval" en
was volkomen helder van geest.
Ik 'heb dit "toevallig" gebeuren al
dus kunnen duiden:
Een archetypische macht illustreert
hier wat dat onbegrijpelijke is, wat die
hoogste bewustzijnsstaat is die alle
tegendelen samenvat.
Dit archetype drukt uit: de "unio
oppositorum", (de vereniging der te
gengestelden; overigens "yoga" komt
van de stam yug verenigen).
Duiding: yoga streeft óók naar deze
vereniging I I
1e. Wat de tijd betreft: 12 uur 's nachts.
Dan is het zowel 13 dec. als 14
dec. Het is zowel maandag als dins
dag. Kortweg: maandag dinsdag.
Of gisteren is morgen!
Een bijna ondenkbare waarheid.
2e. Wat de plaats der ster betreft: op
de top van de gelijkbenige drie
hoek is de top zowel rechterzijde
als linkerzijde.
Kortweg: rechts links. Paradox
voor 't denken!!
3e. Duidelijke langzame kleurpulsaties
van de ster! De "unio oppositor"
is niet een mengsel, vermenging,
óók niet één naast elkaar bestaan
of bij elkaar zijn, dus geen "toe
stand", die te "fixeren" is, door het
begrip. Er is geen "greep" op te
krijgen, het is niet te begrijpen. Die
hoogste toestand bevat alle "kleu
ren", niet star doch dynamisch alle
polen leven gevend, pulserend en
alle tegendelen evenzeer waarde
rend en alles licht gevend in een
wisseling van accentuering der po
len!
Hieruit volgt dat zinvol toeval be
staat dat de mens wil helpen uit zijn
sleur te komen van leven en dénken.
Elk toeval mogen we opvatten als een
zegen uit dat, wat de starre ordening
der dingen, doorbreekt. Het toeval is
onze beste vriend en vaak onze enige
trouwe vriend!
Ik bezit nog meer zeer sprekende
"toevallen" doch geen van die an
dere gevallen is zo kort te vermelden,
zonder in te moeten gaan op intiemere
zaken, die mij of anderen aangaan.
Het toeval kan nare of gelukkige
dingen schenken, maar het is vooral
toch het best mogelijke wat er kon
gebeuren onder de gegeven omstan
digheden.
Het geheel van het leven, het totale
wereldgebeuren is er best mee qe-
baat.
Zo zou ik het "toeval" willen zien.
Als iets wat ons "toevalt", maar nooit
op onzinnige, zinloze, gronden, nooit
"zo maar".
Het toeval is het enige wat corri
gerend optreedt, als het leven dreigt
vast te lopen! Het geeft het leven
geur en nieuwe mogelijkheden, het
geeft ons te denken! Of te voelen!
C. K. NOORDENBOS
17
