0J0K1A O/&CO
Komt U van BUITEN
Den Haag
sebelah rotan armbanden van 24 krts goud (mas kertas)
de. Ze opereerden dan op de geberg
ten nabij de Foein-rivier en Ton-Ton
Moa. Andere stammen zoals de Ber-
rick en Beo zouden dan voor hun re
kening nemen de gebergten nabij de
Boe, o.a. de Djaar, Wempkin, Wompkin
enz. en de oostelijk gelegen streek
van de Bodem, waar formidabele forse
Gom-copal-bomen groeiden.
Voor deze campagne had ik nl. mee
gebracht wat vuurwerk, het zg. peta-
san djepang, dat iets groter was dan
de ons bekende tjabé rawit.
Ahmad, een Ternataan, die de taal
van de Berrick sprak en die ik mee
gebracht had voor assistentie, legde
de mensen de bedoeling van het vuur
werk uit. leder kreeg een handjevol
petasan met de instructie om indien
ze in hun zone van damarverzameling
kwamen bij tussenpozen een petasan-
tje te ontbranden, zodat we voeling
met elkander konden houden. Ook zou
het knallen andere mensen, die kwa
lijke bedoelingen hadden, ervan weer
houden om een eventuele agressie te
riskeren.
Er ontstond onder de mensen na
die uitleg een vrolijke stemming, die
plotseling verstomde toen een tam
varken, dat meegebracht was, het
kamp binnenstormde. De gedachte
aan een overval bracht een hele op
winding te weeg. Een gewir-war ont
stond en de korano's gaven overal
bevelen. Vrouwen grepen naar hun
kinderen, die op de para-para lagen,
renden naar de rivier toe, waar het
water in verband met de langdurige
droogte zeer laag stond en verdwenen
aan de overkant in de bush-bush. En
kele vrouwen grepen in hun haast de
kinderen te onvast waardoor de klein
tjes op het daaronder nog smeulend
vuur vielen. Vrouwengegil, pijnlijk kin-
dergebler. De mannen haalden hun pijl
en boog te voorschijn, deden hun
strijdversierselen van gekleurde kraal
tjes om hun voorhoofd en klaar voor
de strijd voerden ze hard stampend
met hun voeten op de grond de dans
uit met de pijl en boog gespannen
voor zich en daarbij uitdagende kreten
uitend naar de vermeende vijand.
Meestal werd een overval in de
schemering uitgevoerd, zo in de mor
gen tussen licht en donker. Bij zo'n
actie werden de pijlen snel afgevuurd
en gedurende de ontstane verwarring
werd tevens indien mogelijk de gele
genheid benut één of meer vrouwen
te grijpen en te ontvoeren. Dat is iets
normaals in deze wereld, want onze
voorouders en z.g. beschaafde men
sen deden dat ook in een nog bar
baarser oorlog, waar miljoenen man
nen, vrouwen en kinderen omkwamen.
Het binnenstormen van het varken,
concludeerde ik, werd niet veroorzaakt
door een ontmoeting met vreemde
mensen buiten het bivak.
Om de mensen wat gerust te stel
len loste ik met mijn voorlaadgeweer,
een erfenis nog uit de paradijsvogej-
jacht-tijd, een schot in de lucht en
vlug de bush in rennend, gebaarde ik
de krijgers mij te volgen. Behoedzaam
volgden de mensen mij een poos om
daarna mij voorbij te rennen en met
hun pijlen vurend op iets in de lage
kruin van een boom. Noerbesi, de ko-
rano van Béo trok met alle kracht iets
uit de boom en met een plof viel zo
waar een python op de grond. Spoedig
was de kop van het beest afgekapt.
Nadat de slang kronkelend zijn laatste
stuiptrekkingen maakte, werd het beest
joelend naar het bivak gedragen.
Zo, de oorzaak van het binnenstor
men van het varken was nu opgelost.
De vrouwen met de kinderen kwa
men uit de bush-bush te voorschijn
en overal werd nu vrolijk gepraat en
gelachen. De slang werd in mootjes
gesneden, op een para-para gelegd en
gefoefoe (geroosterd).
Een van de vrouwen bood me een
stukje aan en ik moest bekennen: het
smaakte prima. Het was een delica
tesse. Toen Ahmad zag dat ik smakelijk
het stukje slangenvlees opat keek hij
mij met afkeurende blikken aan en zijn
ogen hemelwaarts richtend zei hij:
Allah illalah, barang haram, soesah kah,
bawah tjilaka nanti. Ik vermoedde toen
niet dat zijn voorspelling bewaarheid
werd. De volgende dagen werd inten
sief gewerkt en de damar stapelde
zich in het bivak op. Bij mijn terug
keer van de Bodem, waar we buiten
gewoon veel gom-copal hadden ver
zameld, hoorde ik reeds van uit de
verte een geklaag en geween. Een
Béo-man vertelde me dat een lid van
zijn stam door een oelar bisa was
gebeten en overleden was. In het bivak
teruggekeerd beweerde Noerbesi posi
tief dat het geen slang was (ze kon
den geen slang vinden) doch een
"Soewangi" de man had getroffen.
Soewangi is zwarte Magie, een soort
verderfelijke goena-goena, die we ook
op Java kenden en daar door z.g.
'doekoens" bedreven werd. De man
die Soewangi bedreef, maakte vaak
gebruik van simpele voorwerpen, b.v.
een stukje touw, dat hij "bewerkte" en
daarna liet hangen aan een takje van
een boompje nabij een bospad. De ar
geloze voorbijganger werd dan "ge
troffen", werd kort daarna ziek en
ging vaak het hoekje om. De papua's
geloofden dat de bedrijver van de Soe
wangi zichzelf kon veranderen in één
of ander beest. Meestal was dat een
slang, oelar bisa, daar haar beet de
tegenstander effectief kon uitschake
len. In de streek van Manokwari, bij
de Arfakstammen, heerste het geloof
zelfs dat de man van de Soewangi
zich zodanig kan veranderen in iets,
dat hij zelfs in de anus van zijn sla
pende tegenstander kon kruipen en
zo hem in zijn ingewanden kon treffen.
Daar zaten we nu mee! Een dode en
een stapel zakken vol met kostbaar
gom-copal, die niet getransporteerd
konden worden daar de Boe door
heersende langdurige droogte te on
diep was om met prauwen en gotjè-
fahs (vlotten) te bevaren. Er moesten
plannen worden ontworpen om snel
iets te ondernemen voordat het lijk
begon te ontbinden en het voedsel
uitgeput raakte. Maar zoals altijd: "Als
de nood het hoogst is, is de hulp na
bij". De nacht zou wel uitkomst bren
gen, dacht ik en maakte me klaar om
na een vermoeiende dag te slapen.
Aan goed slapen viel die nacht niet
te denken daar enige korano's in mijn
bivak kwamen en mij om tabak vroe
gen. Ze wilden de gehele nacht op
blijven en dansen om "regen te ma
ken Ze kregen tabak en wat vuur-
(Lees verder volgende pag.)
a
Vlamingstraat 5, Den Haag,
Tel. 11 66 77
BRILJANTEN
markiesringen
hangers
oorknoppen
gezet in 22 karaats goud
MIDO
GOUDEN
schakelarmbanden
krintjing
slangen
colliers
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud
polshorloges
Wij betalen, bij aankoop vanaf f 200,de reiskosten voor één persoon
geheel terug I I
11
