1001
avonturen
met de
soetil
De legende van het ontstaan van de koffie
Goelé Pakoe
(van boerenkool)
Mei
10 Lomboks met pitten, santen
van 2 klappers (een heel santenblok
in een liter water opkoken), 2 stukjes
koenir van vingerlengte (V/2 eetlepel
poeder), een stukje djahé (theelepel
poeder) 4 rode uien fijngesneden. De
ingrediënten met wat zout fijn oelek en
sap van 2 citroenen toevoegen. Alles
tezamen in de santen opkoken, die er
goed geel moet uitzien.
De boerenkool in flinke stukken
snijden en wat laten indrogen (avond
van tevoren b.v., in Indië wasten we
de gedroogde pakoe en lieten deze
eerst uitdruipen). De boerenkool in de
santen opkoken tot de olie bovenkomt.
Men kan bij deze goelé ook nog een
stuk zout vis (gaboes) even voorge
bakken, meekoken.
(Dit recept heb ik uit een bijna on
leesbaar geworden recept van mijn
moeder "gereconstrueerd", tezamen
met wat vluchtige aantekeningen van
een andere goelé pakoe-liefhebster.
Wie er verbetering op weet, graag!
Lilian).
ZONDAGSE FRIKKADEL
Op zondag wil ik vrij zijn van koken,
dus verzon ik iets, dat de dag tevoren
is klaar te maken en dat lekker is
bovendien. Een pond gehakt had ik.
In de ijskast en in mijn groentenrek
vond ik nog het een en ander. Dit
maakte ik ervan:
1 pond gehakt; 4 sjalotten en 2 teen
tjes knoflook, fijngesneden; 1 rode en
1 groene paprika, fijngesneden, 1 to
maat in stukjes, 3 eetlepels djagoeng-
korrels uit blik (sweet corn), 1/2 ons
champignons in stukjes gesneden; res-
tantje gesneden ananas uit blik (±2
eetlepels), 2 geklopte eieren, tomato-
ketchup, vetsin, zout, peper, nootmus
kaat; 1 eetlepel geraspte kaas (van
een korstje!).
Alles goed samenmengen, vuurvaste
schotel invetten met boter, frikkadel-
mengsel er in, kluitje boter en wat
paneermeel er op en wegzetten in de
ijskast.
De volgende dag in de oven zetten
en op laag vuur gaar laten worden.
Er ontstaat een geurige, niet vette,
bouillonachtige jus.
Eten bij warme rijst met een lik sam-
bel-badjak en lalap ketimoen.
Irma SUSAN - MATHEY
Kaldi, een Arabische geitenhoeder
vond zijn dieren aan het dansen en
ravotten nadat zij vruchten en takjes
van eenzelfde heester aten. Hij was
nieuwsgierig en probeerde eens de
besjes en was zo verfrist en gesti
muleerd dat hij met zijn geiten mee
danste daar in de Arabische heuvels.
Beneden in de verte, in de glinste
rende hitte, lag de sluimerende, eeu
wenoude gewijde vlakte waar de stad
Mecca groeide. Daar woonde de po
pulatie, die geestelijke hulp verleende
aan oude groepen van religieuse be
zoekers en helpers, die daar kwamen
lang vóór de tijd van de Profeet van
Allah. Het kwam nu zo uit dat een
slaperige heilige van die vlakte langs
kwam en de wakkere herdersjongen
bewonderde en hem aansprak. Kaldi
vertelde hem zijn geheim en vroeg de
heilige om de vruchtjes te proeven.
De man at de besjes, zaad en al en
voelde zich opeens veel beter en was
versterkt en kon nu langer bidden zon
der slaperig te worden. Dit werd van
grote waarde voor de meeste gewij-
den in Mecca en het verspreidde zich
tot andere delen van de wereld waar
de gelovigen gebeden zegden.
Het drinken van koffie werd en bleef
een belangrijk ritueel van de Moslemse
cultuur.
De Arabieren hadden al vroeg een
verering voor koffie. Alleen aan man
nen was het toegelaten om koffie te
zetten en er is een ceremonie in ver-
'y>i
Hierboien niet Kaldi, de geitenhoeder,
maar Jup Dencher, kleinzoon van Jules
Dencher, administrateur van een koffieonder-
neming op Java, tussen de bloeiende koffie-
struiken.
De eerste koffie, die in lndië groeide, werd
in 1696 door de latere G.G. Joan van Hoorn
op het landgoed Struyswijk in Batavia geplant.
band hiermee. Nadat de koffie gema
len is op een speciale manier, werd
een precies maatje poeder in een pre
cies maatje kokend water gedaan. Dit
veroorzaakte dat het koken ophield en
zodra het weer begon te koken werd
het van het vuur gehaald. Als het wat
gekoeld was, werd het weer op het
vuur gezet en zo herhaald totdat het
drie keer gekookt had. Het resultaat
was een volmaakte drank met een licht
schuim aan de top, zag er heerlijk uit,
was rijk aan aroma, rijke smaak, sterke
stimulans en was niet bitter. Dit werd
in een speciale geprepareerde kop ge
schonken. Deze kop, met anderen, was
van te voren afgespoeld met vers ge
maakte hete koffie, van de een in de
andere geschonken en wat van de
koffie op de grond gedruppeld als een
eerbewijs aan de koffie-heilige: Sheikh
esh Shadhilli. De koppen waren dan
klaar en allen half gevuld. Een volle
kop of minder dan halfvol te presen
teren was een belediging. Nooit meer
dan twee koppen werden aangeboden,
tenzij aan een vijand. Het gezegde is;
de eerste kop voor de gast, de tweede
voor genot en de derde voor het
zwaard.
Er is ook een koffie traditie voor het
Arabische huwelijk, zoiets als het
strooien van rijst in een westers hu
welijk. Vers getrokken koffie wordt
uitgegoten voor de voeten van de
bruid om de heiligen gunstig te stem
men.
(Vertaald uit "Coffe'e", Botany, culti
vation and utilization, by Frederick L.
Wellman, 1961, Interscience Publish
ers, New York).
Tjalie, ikzelf heb zo'n koffiedrink cere
monie meegemaakt met de Toearegs
in West-Afrika en het is een genot
daaraan terug te denken. Het duurt
een hele middag en het is netjes om
het bij beetjes op te slurpen. Niemand
praat veel, alle aandacht is voor de
bereider in zijn bewegingen en voor
het genot van het inhaleren en slurpen
van de koffie.
"VAN", Tanzania
AAN DE ADM'NISTRATIE
"Hierbij verzoek ik U beleefd mij
per 1 januari a.s. te annuleren'.
En toen blp! weh!
NECTAR - essence:
maakt U voordelig Uw tamarinde- en rozen-
stroop, sorbets, gebak en zeer fijne likeuren I I
Vraag gratis receptenboekje bij Uw leverancier
OGDIPONURD of rechtstreeks aan
ZUceren Medaille Den Haag 1985
Luik 1902 Pharm. fabriek Phytol - Afd. Nectar eesence
Coudm Medaille Dm Haag 1913 Wagenstraat 129 Den Haag.
18
