BIJ DE VOORPLAAT
fPlThf f Ollj
'3^omeclie CPoeter'
"Hou je vast, lezers!"
Niet omdat U een vrolijk ritje gaat ma
ken met een "Indonesische volksdraai
molen", maar omdat ik U een ernstige
mededeling ga doen.
En die is deze "Een tijdje lang zal
Tjalie in dit blad niet, althans veel min
der, schrijven. Zo zullen een tijd lang
de korte overpeinzingen bij de voor
plaat niet verschijnen. Dus alleen maar
de voorplaat "sec" zonder praatje.
Reden: Tjalie tjapé. Alleen maar dat.
Kijk nog maar even naar onze voor
plaat. Dat ding, dat misschien massa's
lezers van Tong Tong nooit in levenden
lijve gezien hebben, omdat het in z'n
armoede en eenvoud practisch alleen
in de oedik leefde en dus ook in de
vérste oediks. Maar in deftige Europe
se wijken nooit kwam.
Had eigenlijk maar heel weinig te ma
ken met de draaimolens die wij van de
Europese kermissen kennen of de ou
derwetse pasar malams van vóór de
oorlog in Indonesië. Met hun prachtige
galopperende paardjes of "net-als-ech
te" circusdieren, met hun auto's of
sleden of vliegtuigen of motorfietsen-
met-zijspan, vol verguldsel en vlaggen
en vaantjes en spiegeltjes en schilde
rijtjes. Met een duur uitgedoste "spulle-
baas". Met prachtige orgels of elec-
trische muziekdozen. Met een handig
verborgen, maar perfect werkende mo
tor met een handige monteur. Met een
echte kassa en echte kaartjes.
Nee, dat was er bij dat geval van de
voorplaat niet bij. Daar waren aan een
aantal hang-palen een stel "dingen-om-
op-te-zitten", dus vaak alleen maar
stoelen en banken. Van die ouwe rot
dingen bovendien, waar je voorzichtig
op moest zitten, anders ging je al van
zelf tegen de vlakte. Nou, dat waren
de stoelen en banken.
Daarnaast had je ook nog staketsels
van allemaal van allerlei houten en
planken aan mekaar geflikte dingen, die
tot je verbazing "paard" konden heten
of "kapal udara" of matjan of naga
(draak) of betja.
Enfin, net als moderne beeldhouwkunst.
Dan begreep je pas goed de echte
naam van het geval, namelijk "Kome
die poeter", nl. "De draaiende Schouw
burg", waarin immers ook alles "niet
echt" is, maar bovendien ronddraait
ook nog! (Alles komt en gaat...).
Maar verder geen schilder- en verguld
werk.
Geen houtsnijkunst dat zelfs maar pro-
béérde van een stuk hout plus vier
plankjes en één krom hout boven, een
paard te maken.
Geen orgel of electrische muziekdoos,
maar een vent met een kendang en een
vent met een trompet (meestal onbezet)
Géén motor, maar twee, drie kerels die
speciale duwpalen tussen de hangende
"paarden" en banken in een drafje op
gang brachten. Telkens een eindje dou
wen en dan een tijdje met de tong op
het derde knoopsgat (als ister knoop!)
uitblazen. Zo uur in uur uit. Daar krijg
je wat van, hoor!
Géén kassa; alleen de zak van de ke-
baja van de spullebaas, die bij aanvang
van elk ritje even rondwandelt en toe
gestoken muntstukken achteloos in zijn
zakken laat glijden. En nooit natelt of
er genoeg gegeven wordt en boven
dien af en toe een "orok" (héél klein
kindje) met een knipoog een gratis ritje
geeft. En zeer vereerd is als er af en
toe ook een schone dame of een ken
nelijke assistent-wedana mee zwiert.
En inderdaad is er niets schoners op de
wereld als zo'n sereen en hooghartig
vanonder half geloken oogleden op de
massa's neerkijkende kandjeng-besar,
een reincarnatie van Soeltan Kertane-
gara gelijk.
Of de Gina Lollobrigida van Gang Ka
poer, ongenaakbaar met de strakke,
glimlachloze mond van Haar Die Men
Niet Beminnen Mag die er een apart
behagen in schept om schoonheid af
te stralen op nederigheid.
AhIZIJ weten (die wedana en die
vrouw) dat heel het leven (en deze
zotte aarde) een draaimolen is, een
Merry-Go-Round (zonder merryment als
je denkt aan Vietnam en Biafra en zo)
en dat Gelukkig Zijn is: het meerijden
met een namaak draaimolen zónder
wrede aardse zaken. En dromen dat
héél het leven zo is.
Ach ja, als we lang piekeren over de
Komedie Poeter en over het leven, dan
ontdekken we tot onze verbazing dat
onze Tong Tong zo'n komedie poeter
is. Ojéé, op geen stukken zo djempol
en zo rijk als de pompeuze draaimolens
der grote dagbladen en tijdschriften in
Europa. Ja, vanuit hun positie misschien
met veel recht een "namaak draai
molen" genoemd met erg veel gebre
ken en tekorten.
Maar vanuit de Grootste Draaimolen
van allemael: onze rondtollende aarde
zelf, toch ook bezien wordt als een
brokje écht leven, een stukje mense
lijkheid en eerlijkheid, en om die reden
misschien beminnelijker dan zovele
pracht draaimolens met verguldsel,
spiegels, kassa's en machines!
Wel, beste mensen, en omdat Tong
Tong ook alleen maar zo'n Komedie
Poeter is (en dus Tjalie alleen maar een
spullebaas, al heet hij triomfantelijk
Directeur-Hoofdredacteur) ben ik af en
toe blijkbaar zó bekaf van het douwen
en toeteren en trommelen (plus het ein
deloos repareren van mijn draaimolen)
dat ik een tijdje "stoom moet afbla
zen". Gek weetje, dan kan er geen
volzin meer goed zitten in m'n kop, dan
gaan mijn type-vingers schots en
scheef over de toetsen van de tikma
chine, dan "vergeet" ik hele brokken
logica en inzicht.
Ik weet niet hoe lang dat duurt. Ik
weet alleen dat ik doodgewoon allerlei
soorten werk moet laten liggen. En het
schrijven van artikelen is écht veel
moeilijker dan je denkt,ook al lijkt het
zó gemakkelijk. Please, kom niet met
allerlei adviesjes over wat voor soort
werk eigenlijk door anderen gedaan
zou moeten worden. Wat ik hier nodig
heb, stond onlangs in een humoristisch
tijdschrift: "Gezocht iemand om verant
woordelijkheden aan te delegeren", dus
mensen die helemaal op eigen houtje
weten wat er gedaan moet worden als
iets mis gaat, ongeacht wat ook.
Het gaat er dus niet alleen om om
"any time" een artikeltje te kunnen
schrijven, maar ook op het directionele
terrein overal direct in te kunnen grij
pen als er wat met de bedrijfsvoering,
de financiën, de werkverdeling scheef
gaat. Vaak ook tot in de kleinste zaken
toe. Dag in dag uit. Dat breekt je soms
gewoon op.
En als je dan als spullebaas nuchter
waarneemt: ik kan niet schrijven, dan
schrijf ik NIET. Habis perkara. Want
al die adviezen voor spoedig herstel
beginnen tóch allemaal met "neem zes
maanden verlof, Tjalie"...en heb je ooit
in Indonesië zo maar ergens in de oe
dik of in de stad een Komedie Poeter
in z'n eentje zien rondreizen een half
jaar lang? Nee toch?
Ik scharrel maar zo'n beetje rond,
nou, met m'n Tong Tong, en ga niet te
Lees verder pag. 3, onderaan
VERGEET NIET DAT DE ABON
NEMENTSPRIJS PER 1 JANUARI
1970 VERHOOGD IS I I!
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 14e JAARG. No. 13
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 1ste en 15de van iedere maand.
Prijs per nummer f 1,Abt. Nederl.: kwart, 6,
halfj. 12.jaar 24,Abt. Europa: jaar 29.
Buiten Europa: jaar 34.
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland 69,Indonesië f 64,Z.-Afrika
en Z.-Amerika 54,—; Canada en Ver. Staten
f 44,—; Maleisië en India 51,—; Suriname en
Antillen f 44,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN.
2
