<~35ataviaóclie genoegenó
in de twintiger jaren
hotel ,ard|oena'
*»o OJOUA O/iCo
Komt U van BUITEN
Den Haag
sebelah rotan armbanden van 24 krts goud (mas kertas)
Tante Bet, die reeds vele malen voor
Tong Tong heeft geschreven, heeft haar
herinneringen aan het leven in het
Batavia van de twintiger jaren in ver
schillende korte stukjes voor TongTong
neergeschreven, welke wij in één op
stel gecombineerd hierbij plaatsen.
Aan Batavia bewaar ik de mooiste
herinneringen. Deze dateren uit mijn
bakvissentijd, toen mijn tweede broer
mij overal mee naar toe nam ter ken
nismaking. In deze herinneringen tre
den die aan de Dierentuin wel op de
voorgrond, omdat ik daar onnoemelijk
vele malen gefuifd heb. Ik denk aan de
K.W.S.-fuiven, die zo uitstekend ge
organiseerd waren en die met de K.
W.S.-mars begonnen als opening.
Daarna volgde dan een klucht, die uit
een of twee actes bestond. Tussendoor
werden allerlei voordrachtjes gedaan
en als clou van de avond was er de
athletiek.
Het dansen begon altijd pas tegen
twaalf uur 's nachts en duurde tot het
krieken van de dag.
Dan waren er de ijsbals, die steeds
tegen Sint Nicolaas werden gehouden.
De kleine en de grote zaal waren in
wintertooi gezet. Overal waren naakte
takken aangebracht, beplakt met dotjes
watten als sneeuwvlokken. Bij de in
gang van de kleine zaal en waar deze
in de grote overging, stonden ijsber
gen, gevormd door grote ijsblokken,
gerangschikt in pyramidevorm. In die
ijsblokken bevonden zich bloemen,
fruit en vis. Lampions, met kwistige
hand aangebracht, verspreidden een
zacht licht, honderdvoudig weerkaatst
in al dat ijs. De sfeer was hierdoor
wondermooi, sprookjesachtig! En daar
omheen wervelden de dansenden op
meeslepende muziek, allen gecostu-
meerd. Wat een tijd! Dit kon alleen
Batavia tempo doeloe ons bieden.
In het Decapark zag ik het in die tijd
beroemdste Russische ballet; boks
wedstrijden van Jimmy Hanndon contra
Jimmy Kick en van de Olivero's. De
oudste van deze laatsten stierf drie
dagen na knock-out te zijn geslagen.
Ook films zag ik in Decapark.
In de Bataviase schouwburg leerde
ik de opera waarderen. Ik denk aan
de Italiaanse opera's die ik voor het
eerst in mijn jonge leven meemaakte.
Minjon, Madame Butterfly, uitmuntend
vertolkt door madame Lyda Betty, II
Trovatore door madame Orelio Lauro
met haar gouden stem. De operettes
van Poldy Reiff, Ta Bouché en vele
volksconcerten, gedirigeerd door de
Ruiter Korver. En dan het Bataviaas
toneelgezelschap, dat de Paria van
Glodok en Dolle Hans zo prachtig op
voerde.
Ik denk aan de tram, "de dood op
wielen", vanwege de vele dodelijke on
gevallen. De tram, die mij vele malen
bracht naar Pasar Ikan en later ook
naar de aquariums.
Dan doemt Pasar Baroe voor me op,
en zie ik Toko de Zon van de ge
broeders Tji Tjeng Bouw en verderop
Tio Tek Hong met zijn Stamboel en
Krontjong platenwinkel, die tevens fa
brikant was. Welke rasechte Bataviaan
kent zijn platen niet, beginnend met
het bekende "Perbikinan olé Tio Tek
Hong Batavia". Dan volgde verderop
aan de rechterzijde de warme hoek,
met zijn penetrante geurtjes die in je
reukorganen drongen, als je in de
Globe bioscoop zat te genieten van
de tweelingen met Lilian Gish of van
the Kid van Charlie Chaplin! Daar zag
ik eerst de stille films en later de eer
ste sprekende films met Al Johnson
en de Showboat.
UIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIINHIIII«llllllllllllllllll[IIIIIIIIIUIIIIIIIIIII!llllllinilllllll|
Logeren in Den Haag?
1 dan natuurlijk bij
1 Moderne kamers, prima service, prettige
s sfeer. Iedere kamer EIGEN douche-cel. In
M iedere kamer warm en koud stromend water.
Vanaf f 20,per persoon per nacht.
Gr. Hertoginnel. 205, tel. 070/39 03 24
Specifiek was de jaarlijkse Pasar
Gambir. Een schitterend gebeuren, dat
me altijd boeide door de feëerieke illu
minatie, die de bouwstijl die ieder jaar
weer anders was, zo voortreffelijk wist
te accentueren.
Een andere specialiteit van Batavia
was de krontjong. Ik maakte het mee,
toen we in Gang Klientjie woonden,
dat bij een prachtige, met sterren be
zaaide hemel, schone krontjongmuziek
mijn oor trof. Stom verbaasd hoorden
mijn zuster en ik onze naam telkens
in lyrische bewoordingen genoemd
worden. Ook vader was dit niet ont
gaan en hij stond plotseling in onze
kamer, om mogelijk onheil te verhin
deren.
De geurtjes en de "roep" van ver
kopers, die hun waar venten, hadden
hun eigen taal. Alleen de rasechte Ba
taviaan kon ze thuis brengen. Vele
leken op elkaar en onderscheidden zich
alleen door kleine verschillen. Van alle
lekkernijen vond ik de gado-gado Ba-
tawie 't heerlijkste en het zoet-zure
jonge fruit, Sjam Siti genaamd, genoten
op 't heetst van de dag, als de on
barmhartig schijnende zon voor alles
wat leefde teveel werd. Deze laatste
verkoper was een oude Chinees, even
als de bamiman, die zich aankondigde
met zijn tok-tok en een langgerekt
bamieieh (met neusklank).
Nog veel meer herinneringen heb ik,
die ik niet alle kan neerschrijven.
Dit wil ik er nog aan toevoegen.
Batavia was in de twintiger jaren de
parel van het Oosten, maar bovenal
een oase voor elke vreemdeling. Bata
via tempo doeloe, was een realiteit vol
bruisend leven. Het driehonderdvijftig-
jarig bestaan van Batavia maakt nie
mand van ons mee, want Batavia zoals
het toen was, is er niet meer.
In mij blijft het leven, tot aan mijn
dood. Tante Bet
Vlamingstraat 5, Den Haag,
Tel. 11 66 77
BRILJANTEN
markiesringen
hangers
oorknoppen
gezet in 22 karaats goud
MIDO
GOUDEN
schakelarmbanden
krintjing
slangen
colliers
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud
polshorloges
Wij betalen, bij aankoop vanaf f 200,de reiskosten voor één persoon
geheel terug I I
11
