TANGAN DINGIN
ClOidoeri
Radio
Bolland
HUISDIEREN IN INDIË
Naar aanleiding van het ingezonden
stukje van Mevr. v. d. Bosch in Tong
Tong van 1 febr. j.l. wil ik er nog gaar
ne het volgende aan toevoegen.
Nu Widoeri, Bidoeri of Badoeri (Ca-
lotropis gigantea of naverwante C.
procera) ook in de Hollandse tuin kan
groeien en bloeien (uit de beschrijving
van Mevr. v. d. Bosch mag ik aan
nemen dat ze winterhard is) zal het
wel niet zo lang meer duren of men
zal deze (één der mooiste strandplan-
ten in Indonesië) eveneens in onze
siertuinen aantreffen. Tot dusverre was
ze algemeen bekend in tropische liefst
droge en dorre gebieden van Azië en
Afrika (tot zelfs op de rand van de
woestijn), waar ze zowel aangeplant
als in verwilderde toestand werd aan
getroffen. Bij enige klein-landbouwers
in de omgeving van Pasoeroean en
Probolinggo zag ik hiervan destijds een
vrij behoorlijke aanplant. Vooral op de
dorre z.g.n. ranja minjak-gronden ge
dijde ze voortreffelijk. Het zijdeachtige
vruchtpluis werd evenals het gedroog
de blad en schors aan Chinese hande
laren verkocht.
Vrijwel alles vèn de plant was bruik
baar. Rumphius vertelt in één van zijn
mededelingen dat in zijn tijd op Ambon
de wortels beschouwd werden als één
van de beste middelen tegen slangen
beet door het kauwsel op de wond te
binden en het sap te slikken. Voorts
werd er uit de bast een zeer goede
vezel bereid, die in Oost-Java voor het
maken van visnetten gebruikt werd.
Deze vezel was zeer duurzaam in zout
water. Ook was ze uitermate geschikt
voor papierbereiding. Verder vermeldde
Jasper in zijn werk "Geneeskrachtige
planten" en Mevr. Kloppenburg in haar
"Kruidenboek" dat 't melksap gedrup
peld werd rondom puisten, die niet
wilden doorbreken, terwijl deze giftige
vloeistof verder in ruime zin in de
inlandse geneeskunde werd toegepast.
Rumphius gaf nog aan dat enige drup
pels hiervan koemelk deed stremmen
en in de oren gedruppeld hardhorig
heid deed afnemen. Eveneens komen
de bladeren in de inheemse medicijn-
handel voor, o.a. in de Vorstenlanden
onder de naam van gedong sidagoeri
of tjapla. Volgens de Qlercq dienen ze
voor het verdrijven van jeuk, vooral
die, welke door kinderpokken veroor
zaakt werd en dat het sap uit de bla
deren doorns uit de huid verwijdert en
tevens bij oogziekten werd aangewend.
In Palembang stampt men het boven
het vuur verflenste blad met sirihkalk
fijn tot een dikke brij ter genezing van
schurftige plekken aan handen en voe
ten.
Het zijdeachtige vruchtpluis werd
soms gemengd met kapok om daaraan
een zekere glans te geven of werd ook
wel puur gebruikt voor alle mogelijke
doeleinden. Ten slotte werden de van
kelk en bloemkroon ontdane bloem
pjes door Chinese vrouwen te Djakar
ta geconfijt en gaf men deze op Bali
aan krekels te eten om deze wild te
maken.
De Qlercq besluit zijn beschrijving
over de Widoeri als volgt: de Widoeri
is de oplossing van het Javaanse raad
sel: "Godong entong, kembang bron-
dong, wohe blentjong", d.i. het blad
heeft de vorm van een rijstlepel, de
bloem is als gebraden maiskorrels en
de vrucht gelijkt op de lamp bij het
wajangscherm.
Volgens mij is de Widoeri van de
dames v. d. Bosch en Kloppenburg
identiek aan elkaar, daar in de mij ten
dienste staande literatuur nergens over
groeiplaatsen in Noord-Europa gespro
ken wordt. Vermoedelijk heeft iemand
een wortelstok of wat zaad uit Indo
nesië meegebracht en voorgekweekt.
H. Polman
Stationsweg 143 tel. 070
60 17 03 DEN HAAG
Herenstraat 157 tel. 070
86.32.01 VOORBURG
Nieuwe L.P. van Geor-
ge de Fretes en zijn
krontjongorkest: INDO-
NESIAN FOLKLORE, prijs f 12,80.
2 Nieuwe gamelan L.P.'s: The Jasmine Isle
o stereo f 12,80 en Gamelan Garland stereo
f 12,80. Verder onze uitgebreide collectie
krontjong, oude en nieuwe stijl, ook import
uit Indonesia. Hawaii L.P.'s vanaf f 6,50
stereo en een nieuwe Hawaii a go go door 4
Frans van Oirschot stereo f 9,90.
Ons adres op Stationsweg 77 heeft EXTRA
SPECIALE AANBIEDINGEN singles f 0,85,
L.P.'s 3,30 o.a. Krontjong melodieën van
de archipel. James Last L.P.'s 8,90 2
verschillende soorten!
Natuurlijk hebben de meesten van
ons in Indië huisdieren gehad, en voor
al voor diegenen van ons die een
groot erf bij het huis hadden, was de
aanwezigheid van dieren een vanzelf
sprekendheid.
De opsomming van dieren, die Ir.
Trap tussen de jaren 1903 en 1928 tij
dens zijn verblijf op Java gehad heeft
en die wij hieronder weergeven, geeft
hiervan een goede indruk.
1. 7 paarden (nooit meer dan 4 te
gelijk), 2. 2 koeien voor de melk, 3.
3 honden (2 foxterriers, 1 herder), 4.
volwassen tjèlèng, 5. maraboe, 6. koen-
toel, 7. rangkok, 8. 9 mliwi's, 9. goera-
mi, 10. leleh, 11. 3 of 4 gewone Javaan
se apen, 12. loetoeng, 13. 3 wauwau's,
14. wilde boskat, 15. kidang, 16. kan
tijl, 17. 2 gewone badjings, 18. 1 grote
Sumatra badjing, 19. kakatoe, 20. loe-
wak, 21. 20 Plymouthrock raskippen,
22. 10 eenden.
Eén van de heerlijkste dingen in "de ballingschap van de Indischman" is het onverwachts
elders op de wereld terugvinden van een verloren gewaande vreugde. Zo vond mej. v. Maarse-
veen op de Canarische eilanden tot haar verbazing en verrukking de ouwe deleman van Betawie
terug en U begrijpt: het hele gezelschap was direct te porren voor een ritje!
15
