DE GOEBENGBRUG
Pe Goebengbrug met links het viaduct. Links direct na de brug staat nog altijd de bekende
P D.-winkel "TOKO KON" welke weidse naam vaak het onderwerp was (en is) voor
ondeugende jongelui om er allerlei (afgezaagde) moppen over te tappen.
Rechts gaat men via de brug naar Simpang. Foto: Gebr. IMAM
De foto op pagina 7 van Tong Tong
van 1 december jl. zal iedere rechtge
aarde Soerabaiaan direct kunnen her
kennen als de Goebengbrug. Dit te-
rugherkennen wordt vergemakkelijkt
door de specifieke onderbouw van
deze brug, waar we als jongen menig
maal met onze vrienden in een prauw
of gedebok pisang onderdoor zijn ge
varen en geroeid op weg of komende
van het gevaarlijkste speelterrein voor
ons uit die dagen: de sluizen van Ka-
joon.
De foto werd genomen vanaf het
voetpad aan de overzijde van de talud
van de afrit van het viaduct in de rich
ting van Goebeng.
Geheel links op de foto ziet men
op de achtergrond de woning van de
familie Mariano di Calouta, die daar
op de hoek woonden van Goebeng Po-
djok-Simpang-Sumatrastraat en de
straat, die voor het station Goebeng
loopt, ik geloof dat die straat Stations
straat heette.
Achter deze woning stond een Chi
nese warung, die goedkope provisie-
en en dranken verkocht en ook depot
houder was voor es batu van Petodjo
of de Verenigde Ijsfabrieken. Dit ijs
kostte toen een halve cent per pond.
Men had bonboekjes van honderd vel
en met een zo'n bonnetje kon je een
behoorlijk brok ijs krijgen.
Voor de vaste klanten maakte deze
depothouder wel eens es pasra, maar
deze warung behoorde niet tot de spe
cifieke ijshuisjes van Soerabaia.
Aan de overkant van de kali strekte
zich van deze brug tot aan de Japanse
brug een groenstrook uit langs de kali
met wandelpaden, palmen, bloemper
ken en betonnen zitbanken. Het heette
dan ook in de volksmond "Het wandel
pad", voor de jeugd van de middelbare
16
scholen, die al verkering had, een ide
aal oord om te vrijen in alle eer en
deugd.
Want precies om zes uur 's avonds
kwam de oude djaga zeggen: "Ajo njo,
sudah djam enam, lebih baik pulang,
hawah dingin ini malam, barangkali
hudjan nanti". Wij antwoordden dan
gedwee: "Ja, Pak", gaven hem een
paar sigaretten en stapten met de
fiets aan de hand netjes door een der
hekken naar buiten.
Natuurlijk was het mogelijk om na
zessen via het C.B.Z. te berobos onder
de kawat en zo terug te komen, maar
dat deden wij om principiële redenen
niet. Toen hadden wij nog eerbied en
respect voor de goede naam van onze
meisjes.
In mijn geval bewaren Yvonne v. S.
en Emmie J. de meest tedere herinne
ringen aan dit "wandelpad", of niet
soms? Jullie zullen nou ook wel al
Oma zijn, tjoba als jullie dit lezen, jullie
schrijven mij weer om oude herinnerin
gen op te halen van toen froeher.
Terug naar de foto.
Tegenover de woning van de familie
Mariano di Calouta stond aan de kali
kant de vermaarde toko Kon, die al
eens eerder in T.T. heeft geprijkt.
Op de foto voorbij de brug was ons
eigenlijk speelterrein uit onze prille
jeugd, het gedeelte tussen deze brug
en de Kajoonsluizen.
Als de schutdeuren openstonden en
het water met donderend geweld van
het hoger gelegen gedeelte naar be
neden stroomde, dobberden wij in on
ze prauwtjes of vlot van gedebok pi
sang aan de voet van deze water
stroom, totdat wij werden weggejaagd
door de sluiswachter of een passeren
de mas oppas.
Of wij liepen over het smalle plan
kier boven de sluizen, vooral in lunch
tijd, als er geen bewaking was, en
haalden de roekelooste capriolen uit.
Bovenstrooms, het brede en rustige
deel van de Kali Brantas, was het
domein van de toenmalige Roeivereni
ging Brantas met het prachtig boten
huis op Kajoon. Bij roeiwedstrijden
werden deze gadegeslagen vanaf de
erven van de gróte herenhuizen aan
Kajoon of vanaf de achtertuinen van
de huizen aan de Sumatrastraat.
Maar voor ons, gladakkers, was dit
gedeelte van de kali alleen aantrekke
lijk als de sluisdeuren openstonden. In
en op onze gammele vaartuigen pro
beerden we dan de sluisdeuren zo
dicht mogelijk te naderen zonder
meegesleurd te worden door de zui
ging van het water. Was dit wel het
geval, dan was men reddeloos verlo
ren.
Helaas zijn ettelijke van onze vrien
den om en nabij deze sluizen verdron
ken in de loop der jaren, doch dit heeft
ons nimmer weerhouden door te gaan
met deze gevaarlijke spelletjes.
Als de sluisdeuren gesloten waren,
viel een gedeelte van de bedding van
de kali droog aan het laagste gedeelte,
het gedeelte langs Kajoon tussen de
brug en de sluis.
Dan huisden op deze zandbank ette
lijke witte boeloes (schildpadden).
Welke oud-Soerabalaan weet een
gezellig verhaal te vertellen over deze
boeloesjacht aan de kali Brantas? Tjo-
balah hij vertel in T.T.
Ook werd van tijd tot tijd een oude
witte krokodil waargenomen op deze
zandbank of elders benedenstrooms de
sluizen.
In de volksmond was deze krokodil
heilig, een kiai onder de reptielen en
aartsvader uit het stadswapen van
Soero Ing Boeojo.
Er werd dan ook steeds geofferd in
de vorm van kippen en menjan op de
plaatsen waar hij was gezien.
Alhoewel ik met enige vrienden dik
wijls heb geposteerd is het ons nooit
gelukt hem te zien te krijgen.
Soerabaianen van tempo doeloe die
met mij de foto aandachtig hebben be
keken en ongeveer dezelfde herinne
ringen aan deze omgeving hebben of
zelfs nog oudere, toen de Palmenlaan
en Kajoon nog jachtgebieden waren,
zullen een vaag vermoeden in zich
hebben voelen opkomen.
Helaas is dit vermoeden maar al te
juist!!!!
De kali Brantas is niet meer zoals
wij hem gekend hebben in al zijn glorie,
onstuimig, roekeloos, uitdagend, onbe
rekenbaar, ontembaar!
Althans dat laatste dachten wij, doch
gedurige aanslibbing heeft hem ge
temd, ontluisterd en net als velen van
ons oud, traag en berustend gemaakt.
Arme oude kali Brantas!
Ik bezit een recente foto genomen
vanaf de Goebengbrug in de richting
van de sluizen en de eerste aanblik
