Nieuwe Werkers
REWARD: 10000,-
WANTED: Preferably alive!
WARNING: Shoot on sight!
PASAR MALAM
In dit en het volgend nummer zal de
lezer kennis maken met enkele nieuwe
krachten (en nog een paar oude) in
onze gelederen. "Ons-kèn ons" is een
oud Indisch spreekwoord dat in zijn
beste betekenis van ons verlangt dat
wij elkander goed kennen.
Dus stellen wij ons aan U voor. In dit
nummer alvast twee:
G. H. Bartman, onze nieuwe redac
teur, wilde alleen zijn portretje afstaan
voor het kennismakings-artikeltje in
Tong Tong als we dit grapje erbij maak
ten. Wat we natuurlijk deden. Want,
dachten we: misschien is er werkelijk
iemand die tienduizend dollar biedt
voor Si Herrit, en dan slaan we in één
slag ons Hidoep Teroes-fonds vol! En
nou maar duimen.
Intussen is Bartman op een typisch
ouwerwetse manier aan het werk ge
slagen. Hoewel hij als schrijver onbe
kend is, en als redacteur geen geëi
gende ervaring heeft. Maar Rob Nieu-
wenhuys zei van zijn stijl, toen hij Bart-
mans eerste jachtverhaal las: "Verrek!
Die vent kan schrijven!" En dat zegt
R.N. zelfs van dozijnen auteurs niet
eens. En laat mij (met mijn 30-jarige
ervaring als redaceur) U verzekeren
dat hij ook redigeren kan. Zo ineens:
rang! raak!
En doodeenvoudig omdat Si Herrit
het wilde doen. Stuur maar op wat je
me wilt laten doen, zei hij, en ik stuur
de hem een grobak vol werk, en hij
deed het. Klaar. Veel Oost-hóekers zul
len Bartman kennen van de jachtvel
den, en als zij mensen zijn uit 't goede
hout gesneden, kennen zij Bartman ook
al heel lang als een vent die doodge
woon doet wat hij zegt. In de komende
jaren zal hij het in ons blad bewijzen.
Ga je gang, Gerrit!
Een even onverwachte en gewoon
weg ontstellende topwaardige verrijking
van onze staf kwam met J. F. (Dick)
van der Lee letterlijk uit de lucht vallen.
Hij kwam in onze uiterste nood. Tjalie
en administrateur Wim Schaay waren
allebei door hart- en vaatziekten ge
veld. Advertenties brachten niets op.
Elk ogenblik kon Tong Tong nu wel
instorten! Wie had zelfs maar gedacht
aan Van der Lee? We kenden hem uit
de verte als rechterhand van Gouve-
neur O. Java Ch. O. v. d. Plas in
de na—oorlogse jaren, en wie in die
turbulente jaren zelf in stad en land
in leidinggevende posities gewerkt
heeft, weet wat dat betekende. Titels
als Chef van de Dienst van algemene
personele zaken of chef van het finan
cieel toezicht op de gemeenten en re
gentschappen zeggen after all nóg
weinig. Maar er was toen overal schrik
barend tekort aan geschikt personeel,
bij drommen verlieten ambtenaren In
donesië, onveiligheid en enorme tekor
ten zaten overal het werk dwars, er
was geen uitzicht op solider tijden.
Hier kon alleen snel en doortastend
gewerkt worden met spoedbesluiten en
oekasen door "the right man in the
right place"mensen die niet eisten
of vroegen, maar DEDEN. "Pak Djeng-
got" van der Plas DEED: Dick van der
Lee DEED.
En zo toog hij ook in de crisis van
Tong Tong aan het werk. Djangan
omong pandjang. Is die tafel onbezet?
Dan ga ik daar zitten. En werk van alle
kanten naar zich toe halend, begon
Dick te werken met dezelfde kundig
heid en integriteit van 25 jaar geleden,
bergen werk verzettend als een bull
dozer. Wij staan hier nog steeds ver
bijsterd over wat Van der Lee voor ons
doet. Ook omdat wij weten wat hij daar
voor elders in de steek gelaten heeft.
Want uiteraard zat zo'n werker niet te
"gojang kaki" in Den Haag, maar leid
de tegen goed salaris de interne ac
countancy van een buitenlandse maat
schappij. Wat hij daar verdient, kan hij
als medewerker van de directie bij de
ze arme Tong Tong nóóit verdienen.
De Heer F. van der Lee
Maar Dick is geboren met de hartslag
van de "koeno" tong-tong (dat bete
kent: helpt elkander) in zijn aderen. En
toen Tong Tong riep, kwam hij. "As
simple as that...."
(Een volgende keer andere werkers)
Ook het kleine Beverwijk heeft moedig
een Pasar Malam georganiseerd en is
geslaagd. De PM werd druk bezocht
en had een geanimeerd verloop. Gang
makers waren hier de heren Kleist, v.d.
Velde en Willemse, die zich het vuur
uit de sloffen hebben moeten lopen,
en natuurlijk hier en daar wel een steek
hebben laten vallen, maar wat GEDAAN
hebben. Dus gewerkt in de geest van
Tong Tong: naast Trouw (aan een In
disch verleden) ook Branie en Onder
nemend zijn geweest. Zij zullen het
ver boksen!
Na Den Haag nu dus ook al Alkmaar
en Beverwijk, Amsterdam, Groningen
en Tilburg hebben hun tenten reeds
opgeslagen voor nieuwe Pasar Malams.
Onwillekeurig gaan Tong Tong's ge
dachten twaalf jaren terug, toen dit
blad zijn eerste Pasar Malam organi
seerde (in Den Haag) en wij vijf jaren
lang tegen grote scepsis, onwil en kri
tiek in, koppig elk jaar met onze Pasar
Malam door gingen.
Nu steken overal in Holland "kleine
Tjalie Robinsonnetjes" (niets denigre-
rends bedoeld, hoor!) hun hoofd op en
organiseren óók Pasar Malams. Alweer:
let op mijn woorden: De Pasar Malam
zal hier in Holland op den duur net zo
ingeburgerd raken als de nasie goreng.
Eens zal de Enkhuizer Almanak naast
alle andere markten (kaasmarkten, gan
zenmarkten, vlasmarkten, kermissen,
enz.) ook de pasar malems door heel
Nederland vermelden.
En er zullen meer en meer Hollandse
ondernemers de Indische verdringen
(zie ook het artikel "Een twee, betas
tempeh" in dit nummer). En net zoals
bij die andere markten zal na een tijdje
één pasar malam de origineelste en po
pulairste zijn. Maar dan zullen deze
ondernemers nog heel wat moeten le
ren....
Als het ei té gauw de hen loslaat (als
jonge ondernemers té hard hollen wil
len- zonder naar de oude garde te luis
teren) zullen nog heel wat fiasco's ook
in 't verschiet liggen. De ondernemings
structuur van de Pasar Malam zal de
zelfde groei-gevaren en successen
doormaken als Albert Heyn, Philips,
Bruinzeel, Verolme... om de geslaag
den te noemen (van de mislukten hoort
nooit iemand iets meer). Maar we
staan nog maar in het begin van wat
zéker komen zal: Honderd Jaren Pasar
Malams in Nederland!
3
