JO ZIMMERMAN
anak
kom pen ie
Steurtje
Rectificatie Genealogie BEER
Ik ontmoette hem in Magelang in
1938, toen ik mijn eerste schreden zette
in een gevangenis. Ik was daar aange
steld als "baroe" in het vak, maar met
de indrukwekkende titel van Admini
strateur bij het Gevangeniswezen.
Na mij bij de Directeur gemeld te
hebben, die mij meteen vertelde dat hij
liever een beroeps-administrateur had,
ging ik naar het administratiekantoor,
waar ik een "veroordeelde schrijver"
vond en Joe Zimmerman. Een slanke
indische jongen met een vrijmoedige
oogopslag, die mij beleefd-taxerend
"opnam" en zich correct voorstelde.
Toen ik zei dat ik totaal niks wist van
administratie in welke vorm ook, gleed
een trekje van verbazing en ingehou
den pret over z'n gezicht en...het ijs
was gebroken.
Hij begon meteen met mijn "oplei
ding" en liet me de enorme hoeveel
heid registers, boeken en paperassen
zien, waarvan hij het doel en het ge
bruik uitlegde.
Onder de hand vertelde hij, dat hij
belast was met de werkzaamheden van
administrateur tijdens de afwezigheid
van zo'n functionaris en dat hij bereid
was dat werk voort te zetten totdat ik
ingewerkt zou zijn en hij zijn eigenlijke
werk van Schrijver weer zou kunnen
opvatten. Ook vertelde hij dat hij een
Steurtje was, iets waarop hij kennelijk
prat ging. En natuurlijk over Pa van der
Steur en over het leven van de Steur
tjes.
De gevangenis bezat geen telmachi
ne en toen de boeken aan het einde
van de maand moesten worden afge
sloten, nam hij me mee naar het kan
toor van Pa van der Steur, waar ik
werd voorgesteld en Pa een hand uit
stak als een kolenschop, waarin de
mijne verdween en zei: "Dag kind",
waarop hij meteen een glas limonade
voor ons liet aanrukken en wij met de
telmachine aan de gang konden gaan.
Pa was bijna blind, maar dreef met
zijn fabelachtig geheugen zelf de om
vangrijke administratie van de Stich
ting. Joe was, net als de andere Steur
tjes, totaal vrij van dat typische min
derwaardigheidscomplex, waarmee zo
vele indische jongens en meisjes be
hept schijnen te zijn. Een fiere, trotse
clan, zelfbewust, handig en met een
felle onderlinge concurrentie op het ge
bied van physieke prestaties.
Ze waren erg wild en Pa handhaafde
de orde persoonlijk, zonodig op een
hardhandige wijze en als hij zijn "straf
rapport" hield, waarbij vaak rake klap
pen werden uitgedeeld, stonden vele
van de "boosdoeners" ongegeneerd op
de gang te huilen, iets, wat iedereen
heel gewoon vond.
Later op de avond nam Joe me mee
naar een zaal, waar alle grotere jon
gens en meisjes de kleintjes waren
al naar bed bijeen kwamen en Pa
een korte godsdienstoefening hield,
feitelijk een bidstond. Daarna kreeg
iedereen van Pa een kus en was de
dag voor de Oranje Stichting afgelo
pen. Wij gingen terug om verder te
werken en daarna het kantoor te slui
ten.
Gaandeweg begreep ik meer van de
liefde en het respect, dat de Steurtjes
Pa toedroegen. Hij was in ieder op
zicht een VADER voor hen, streng,
maar vol liefde en begrip.
Joe was natuurlijk de kampioen "pol
sen" van het gevangenispersoneel en
toen ik aan de beurt kwam, merkte ik
hoe potig hij was. Het stemde me lang
zaam aan ontevreden dat hij met zijn
ijver, intelligentie en administratieve
bekwaamheid de simpele rang van
Schrijver had, blijkbaar zonder vooruit
zichten. Toen de verstandhouding met
de Directeur, die behalve een keiharde
baas, een prachtkerel was met een
groot hart, zo goed werd dat ik het
aandurfde, sprak ik hem daarover.
Hij zei: "Kijk, van Dijk, dat is nou
de "papieren barrière". Jij hebt als ver
wende nietsnut zoveel papieren verza
meld, datje het in deze dienst een eind
kunt schoppen, indien je voldoende
presteert. Maar Zimmerman, die een
véél beter administrateur zou zijn dan
jij, mist die papieren en...is dus Schrij
ver. Misschien dat hij over vele jaren
eens de rang van administrateur kan
halen, wie weet?"
En op een goede dag komt Joe bij
me met een advertentie, waarin de
Luchtmacht vraagt om gegadigden voor
een opleiding tot waarnemer en vlieger
in de rang van onderofficier. Met zijn
BOEKHANDEL TONG TONG
ƒ4,15 0,40 porto
papiertje zou hij daarvoor in aanmer
king kunnen komen en...wat ik daarvan
dacht? Ik weer direct naar de Direc
teur, die wist dat ik het nu wel alleen
aankon en geen bezwaar had tegen
Joe's eventuele sollicitatie: Na een
paar weken van spanning werd Joe
aangenomen en bij zijn afscheid van
het personeel, merkte ik pas hoezeer
die mensen hem waardeerden.
Hij op naar Andir bij Bandoeng, waar
hij het goed deed en...ironie van het
noodlot, zijn vorming als Steurtje tot
een prachtkerel, branie en onverschil
lig voor persoonlijke risico's en altijd
klaar om te helpen, hem noodlottig
werd.
Hij was aan het sporten toen er ge
roepen werd om een waarnemer voor
een "weervlucht" voor het verzamelen
van meteorologische gegevens, waar
bij tot grote hoogte werd gevlogen.
Joe, als altijd klaar om voor wat ook
in te springen, stapt met zijn bezwete
body in de plane, komt terug met de
gewenste gegevens en...sterft na een
week of zo aan een dubbele longont
steking.
Nu kan men wel zeggen dat hij on
verantwoordelijk onvoorzichtig was.
Maar welk een voorbeeld van wat een
Steurtje is: Fier, branie en altijd bereid
om te doen wat nodig is, zonder ge
dachte aan eigenbelang, gevaar of wat
dan ook.
Een Steurtje, aan wie alle Steurtjes
met voldoening en trots zullen terug
denken.
En...ik óók.
Die Steurtjes, a different breed, maar
tevens in vele opzichten een voorbeeld
van hoe gróót Kleine Boengs kunnen
zijn. John van Dijk
I1
Belanghebbenden zullen wel gemerkt
hebben, dat er in de Genealogie Beer
(slot) van Tong Tong Nr. 22, 1 juni
1970, een foutje is geslopen; in Nr. 3-
11.14 werd vermeld, dat uit die ver
bintenis 9 kinderen werden geboren;
dit moet ten rechte 8 kinderen zijn,
daar Ernestine Beer, geb. te Goron-
talo, 4-9-1910 tweemaal is opgegeven,
n.l. onder No. 4 en onder No. 9.
Dit laatste No. moet vervallen, maar
de gegevens ervan horen thuis onder
No. 4.
Voor de reacties op mijn artikel,
veelal met uitvoerige, nadere gegevens
van de nakomelingen van de familie
Beer, wil ik in T.T. hartelijk dankzeg
gen.
De samensteller,
K. J. E. KIMMIJSER
MN SCHOt.TC
10
