een
naar
van een Indisch Marine-Officier
Radio
i 'jÊÊm Bolland
ZESMAAL BATAVIA
'Zoals onze lezers uit pers- en T.V.-
berichten vernomen zullen hebben, is
een smaldeel van de Koninklijke Ma
rine enige tijd geleden vertrokken voor
een bezoek naar het Verre Oosten,
waarbij o.a. Japan en Indonesië aan
gedaan zullen worden. Hierbij publi
ceren wij een paar fragmenten uit een
brief van een marine-officier aan boord
van Hr.Ms. van Galen.
Wij doen dit met des te meer ge
noegen, omdat er in Tong Tong zelden
iets over de marine geschreven wordt.
Sydney. Gistermiddag, 14 mei, hebben
we met ons vijven heerlijk nassi goreng
gegeten. Nu, dat is niets bijzonders,
maar wel als je het doet aan boord
van het opleidingsschip van de ALRI.
Ons leven is erg druk, soms 3 recep
ties op één dag. In verband met de
Cook's herdenking zijn hier vele sche
pen in de haven van verschillende
nationaliteiten, waaronder voornoemd
zeilschip. Zij zonden op 30 april een
gelukwens-telegram in keurig Engels:
on the occasion of "Koninginnedag",
's Middags sta ik op een party bij de
Consul Generaal der Nederlanden en
kom in gesprek met een kleine man:
Ind. emigratie attaché. Het gesprek
gaat in 't Engels, hij voelde zich in 't
Ned. wat onwennig. Er komt een jonge
vent bij van de Garuda en die vraagt
zo in 't algemeen: "Apa kabar?" Ik
zeg: "Baèk, terima kassi banjak". Bei
de heren zetten grote ogen op en het
gesprek werd zo geanimeerd, dat, toen
een Indiër erbij kwam staan en vroeg,
wat er aan de hand was, de attaché
zei: "Ah, never mind, we are brothers".
Later op de avond moest ik naar een
receptie van de premier van Nw S.
Wales en daar zie ik een kleine over
ste van de ALRI staan. Ik kom met
hem in contact, stel me voor in het
Engels; hij kijkt naar mijn kraagdistinc
tieven en zegt prompt: "U bent van de
Kon. Marine; laten we Nederlands
spreken; ik ben van '53-'56 op het
K.J.M. geweest.
De commandant van de "v. Speyk"
was toen zijn divisie-chef. Hij had de
beide commandanten al gesproken en
meteen afgesproken, dat hij met zijn
officieren snert zou komen eten (die
is prima bij de Marine).
Maar nu komt het mooiste. Wij zit
ten met 3 jaargenoten op de beide
schepen: Frits Hermans, Sibout Goos-
sen (Medan) en ik. Een jaargenoot van
ons, Subroto (bijgenaamd Sprotje) zat
in Australië als Marine attaché in de
rang van kapitein ter zee.
De dag na Koninginnedag sta ik op
een enorme receptie 600 gasten)
van de Australische Minister van Ma
rine, op een groot werkschip van de
Austr. Marine. Voor mij staat een heel
klein mannetje in een uinform met
T.N.I. op de revers. Ik stel me voor in
't Engels en hij antwoordt: "Goeden
avond Meneer. U bent van de Kon.
Marine, laten we Nederlands spreken.
Ik ben Kolonel Sofjan".
Hij vertelde, dat hij Prins Bernhard
had geëscorteerd in Djakarta en dat
wij een daverende ontvangst in Indone
sië zouden krijgen. En daar kwam uit
de menigte Sprotje op me af, grijpt
mijn hand en zegt: "Dag Leen, kom
mee, daar staat mijn vrouw met Si-
bouts te praten".
Marine-officieren zijn zelden roman
tici, maar dit was een groots moment.
We stonden elkaar aan te glazen, de
hand te schudden en te mompelen van:
"Kerel na 18 jaar" en meer van die
dingen. (Subroto is dus met onze zoon
in '52 afgestudeerd aan 't K.I.M.).
Hij stelde me voor aan zijn vrouw,
een Indonesische schoonheid, in sa
rong-kabaja, met roze zijden slendang
(dit is iets voor Mevr. Ducelle) en
goudbestikte muiltjes.
Na enige aarzeling vlot Nederlands,
maar ook even vlot Engels
En toen werd het echt gezellig, want
toen kwam de commandant van 't In-
don. Instituut voor de Marine, Komodor
Rudy Paewana erbij staan, die prompt
vertelde, dat hij in de eerste officiers
klasse, geleid door de Ned. Marine
Missie had gezeten. Daarna kwam Ko
lonel Sofjan vrolijk aanstappen, ge
volgd door de vrouw van een attaché
en tenslotte kwam de Indonesische
luchtmacht-attaché er ook bij. We na
men allemaal een vers drankje ter hand
en de Australiërs snapten niet, wat
die twee grote Nederlandse Officieren
met die kleine donkere mensen te be
spreken hadden.
En, ach ja, sprotje en ik hebben el-
kaars Nieuw-Guinea-kruis staan bekij
ken. Toen ik daar zat op een jager (in
'64) zat hij er ook op een jager, zij 't
aan de andere kant. Maar dat mocht
de pret niet drukken.
En in koor werd ons verzekerd, dat
de ontvangst in Djakarta daverend zou
zijn.
Uit een latere brief. De commandant
van de "van Speyk" heeft een lunch
gegeven voor Rudy Paewana, Sprotje,
Frits Hermans, Sibout Goossen en mij
(als jaargenoten van Sprotje). Alles tip
top met damasten tafellaken, de hof
meesters met witte handschoenen aan.
Ook de snert-fuif is prima geslaagd:
één Menadonees Commandant van 't
opleidingsschip at 4 borden snert.
jgyflgafl Stationsweg 143 tel. 070
•-60 17 03 DEN HAAG
ML -'J Herenstraat 157 tel. 070
RH|hVw|1 86.32.01 VOORBURG
Op de Pasar Malam, Houtrusthallen, Den
Haag, 30 .juni en 1 - 4 juli e.k.: staan wij
met 2 stands, één compleet indonesisch en 0
Hawaii-platenrepertoire (import uit Indone-
o sia erbij)
en 1 stand met alle grote bekende arties-
tenplaten en toppers.
Met de bon uit het programma heeft U
2,50 reductie op een geweldig introductie-
album, krontjong, hawaii, etc.
Radio Bolland binnenkort ook op de Fred.
Hendriklaan 161, Den Haag, tel. 55 67 41.
Niet zo lang geleden las ik met veel
genoegen in Tong Tong dat de Bata
vieren, na het afzakken van de Rijn wel
verder hadden willen gaan gezien het
klimaat dat ze in de "lage landen" aan
troffen, hetgeen toen op praktische be
zwaren stuitte.
Later zijn echter, zoals wij allen we
ten, een deel van deze zelfde Batavie
ren weer in de boot gestapt en in alle
richtingen over de aarde uitgezwermd,
op zoek naar een beter klimaat, en
hebben niet nagelaten zo hier en daar
hun stempel op te drukken. Getuige
hiervan is 't feit dat de Rand-MacNally
atlas zesmaal de naam Batavia in het
plaatsnaam register heeft staan,een feit
dat toch wel gedenkwaardig is in de
tijd dat we gedenken dat "ons" Batavia
350 jaar oud is, maar niet meer de
trotse naam voert.
Het meest bekende van de zes is
Batavia, New York, net van de hoofd
weg af, tussen Rochester en Buffalo.
Het is de bakermat van de "Holland
Land Company" en er is een museum
over het leven der pioniers in Westelijk
New York State. Hier is dus duidelijk
de invloed van de Hollandse settlers
nog heden te proeven.
Minder bekend, en ook veel kleiner,
zijn de Batavia's in Ohio (nabij Cin
cinnati), in Illinois (niet ver van Chica
go), in Iowa en in Arkansas (beide
plaatsen "in the sticks"). Dan is er nog
een Batavia in Argentinië, alweer in de
binnenlanden, hoe zou het daar zijn
gekomen?
Er is veel "Hollands" hier in de Sta
tes, waar men in Holland niet veel van
weet. Wat wordt er nog geleerd over
de Hollanders in New York en New
Jersey en later in Michigan, maar het
zijn niet alleen deze staten met Hol
landse plaatsnamen. Zo reden we
laatst door Barneveld, Wisconsin, en
weten van Harlingen, Texas en nog an
dere plaatsen.
U ziet het, die Batavieren toch, om
met Tjalie te spreken: tsk, tsk...
"Si Brahim"
10
