Fonteijn Co -
Kind in Bandoeng
De Ziel breidt zich uit
EINDELIJK!
Vlamingstraat 5, Den Haag, Tel. 11 66 77
v/h te DJOKJA
GOUDEN
schakelarmbanden
krintjing
slangen
colliers
(6 tot 100 gr.)
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud
22 Karaats verlovingsringen
BRILJANTEN
markiesringen
hangers
oorknoppen
gezet in
22 karaats goud
MIDO
polshorloges
SEBELAH ROTAN ARMBANDEN VAN 24 KRTS GOUD (mas kertas)
Komt U van BUITEN Den Haag?
Wij betalen, bij aankoop vanaf f 200,-
geheel terug 11
de reiskosten voor één persoon
Was ik vier of vijf jaar oud? In ieder
geval zo jong nog, dat de herinnerings
beelden zweven tussen zinderend licht
op de oude tuinmuur, waar de moer
beien rijp stoofden en de koele scha
duw van de achtergalerij, waar je dro
mend kunt luisteren naar de Javaanse
kokkie, die wajangplaatjes vertaalt in
zangerige onbegrepen klanken. Ra-
toe Kidoel De ziel breidt zich uit,
eindeloos, tijdeloos in diep onbewust
weten.
Ontwaken bewust worden is
meestal smartelijk. De djamboe hing
verleidelijk laag aan de boom. Ik kon
er net bij en beet gulzig, het kleine
gaatje niet ziende.
Honderden mieren krioelden in mijn
mond en over gezicht, hals en kleren.
Het kommentaar uit de bijgebouwen
klonk als een mengelmoes van humor
en bijbels vermaan.
In de lagere schooltijd stelden ruim
te en tijd hun grenzen, maar nergens
eng of bekrompen.
In de middagse rusttijd werd het in
tensiefste geleefd!
Voorbij de Roemah Saté dwaalde je
eindeloos voort naar het noorden. Op
de roodbruine aarde glommen de zwar
te scherven obsidiaan, vulkanisch glas
met halfdoorschijnende, scherpe ran
den, geduldige getuigen van het ge
weld van de Tankoeban Prahoe.
Daar stond het gebouw van de Mijn-
bouwkundige dienst, met een geolo
gisch museum, vol schatten uit de hele
archipel. De kleine glasbolletjes, tac-
tieten, waar nu de maangeleerden weer
opgewonden over raken, waren er al
te zien!
daver nou maar vast laten binden.
Was niet nodig, had de Kling gezegd.
Actie, voor 't te laat is. De koplamp
flitst aan, twee felle groene ogen flit
sen terug en voor ik in de aanslag ben
springt de gestreepte weg, daarbij de
koe een halve slag omrukkend. Wat
een kracht! (respect terug van wegge
weest). In drie sprongen is hij verdwe
nen in 't struikgewas.
Om te kreunen, geen kans op 'n
schot. Wachten maar, misschien komt
hij terug. Ik laat m'n longen trillend
leeglopen. Niet bewegen, voorzichtig
relaxen.
Bodemgeluiden stijgen op, hier rit
selt een blad, daar schraapt iets tegen
iets. Allemaal achter en onder ons.
Srèk, srèk srèk, 'n rat. Tjrrrrrr... weet
niet. Tok. M'n hart zegt glk. Stilte...
M'n hart komt weer bij.
M'n zitvlak registreert een alarme
rende beweging in de boom!
Nee, tijgers klimmen niet. Misschien
deze toch wel? Daar is 't weer. Tracht
door de vloer te kijken. Niks te zien.
(Wordt vervolgd)
De sluip- en strooptochten door ra
vijnen en djagoengaanplanten gingen
over in gericht waarnemen en begrij
pen. De leraren Duyfjes en v. d. Pijl
stimuleerden ons, ook buiten schooltijd.
Je besloop in de zengende hitte de
schuwe tjitjarawa, de nachtegaal van
het middaguur.
Je kende meer groeivormen van de
eikenbladvaren dan de aquariumhou
ders in Holland zich kunnen denken en
Pistia Stratiotes, de slakroos, bloeide
op de sawahs. (Heel het geluk en de
rijkdom van een jeugd kan huizen on
der de warme lichtkap boven een bakje
water in herfstige Hollandse huiska
mer).
Dan, als in de haastige schemering
de blekoks over de ravijnrand van Le-
bak Larang stegen, op weg naar hun
slaapplaats achter het jubileumpark,
hoorde je het neuriënd zingen van de
djaga bij een huis in aanbouw. Hij
stookte een klein vuurtje tegen de nja-
moeks en de avond werd er des te
duisterder door, daar verderop, waar
de tjabaks hun geestenspel speelden.
Nu en dan zag je de rode reflectie
in de ogen van de geitenmelkers. Naast
de djaga met zijn geurende kretek was
het goed zwijgen.
Het Soendanese liedje was onna
volgbaar.
Orai Santja onbegrepen woor
den.
Net als vroeger. Was je wel zoveel
wakkerder dan toen?
Hij keuvelde in het Maleis en naar
mate zijn woorden meer inhoud kregen,
ging hij over in zangerig Soendanees.
Je knikte, niet-wetend, diep-begrij-
pend.
In grootste eenvoud, innerlijk rijk.
Voor altijd. J. Gerretsen
Beschuit.
Tong Tong no. 22 d.d. 1 juni 1970.
De dame van de grote ronde zoete
beschuit heeft gelijk. En het zijn inder
daad chinezen die deze heerlijke be
schuit bakten.
Deze beschuit is gemaakt van luch
tige gehalveerde "zoete" warme bollen
en worden in grote, dunne blikken
trommels verkocht, sommige zijn met
boter besmeerd en ook met boter en
suiker. Ze worden Bageleense beschuit
genoemd, in Soerabaia de welbeken
de "Darmo-beschuit", oorspronkelijk
kwam deze beschuit uit Bageleen
(Res.: Kedoe).
In Djocja is deze beschuit verkrijg
baar bij Toko OEN en Broodbakkerij
WELTEVREDEN, beide winkels staan
aan de Toegoese weg, en ook bij Toko
Babah GEMOEK tegènover de passer.
Rotti Sisir.
Rotti sisir, ook van Chinese oor
sprong is heel iets anders, wel van
beschuitbeslag gemaakt maar kunstig
in lapjes aan elkaar geplakt, zo in de
oven. Men eet ze door lapje voor lap
je (als brood) af te scheuren.
Beschuit van rotti sisir is vierkant
van vorm dus, is vaster van substantie
dan die van de bollen en wordt ver
kocht in papieren zakjes van 10 stuks.
Waarschijnlijk is Weltevreden de fabri
kant hiervan, want op bepaalde dagen
kunnen wij verse warme bollen en
scheurbrood kopen.
Botjah Angon Jocja
Sf. Poendoeng
Eindelijk de juiste inlichtingen. Heel
lang zijn beschuit en roti sisir met el
kaar verward geweest in diverse in
zendingen. Maar zoals altijd bij Tong
Tong: als we maar lang genoeg blijven
zoeken, komt de waarheid tóch tevoor
schijn! Red. TT.
11
