Jos. van Arcken
BRONBEEK
een bezoek waard!
Wij Van Tong Tong
Herdenking 15 Aug. 1970
"Welke techniek pas je toch toe bij
het redigeren van Tong Tong, Tjalie?"
riep onlangs een journalist in verba
zing, "hoe mik je het toch zo bij me
kaar en hoe krijg je je lezers toch al
tijd weer aan de praat?!" Deze jour
nalist kent het redactionele werk van
normale periodieken en dagbladen (zo
als ik het zelf ook lang gekend heb)
en weet dus hoe moeilijk het is, om
telkens weer met een boeiend nummer
voor de dag te komen. Hoe daarvoor
weken, maanden tevoren contacten ge
legd moeten worden, boeiende schrij
vers of moderne experts aangezocht...
en dan lukt het vaak nóg niet. En Tong
Tong huppelt maar elke halve maand
even vrolijk en tjokvol en schijnbaar
zonder de minste inspanning voort!
Welke techniek?
In het geheel géén techniek. Ons ge
heim, onze kracht, is onze natuurlijk
heid, die voortspruit uit levende werke
lijkheid. Bij ons is GEEN EEN maatstaf
die een rol speelt bij andere perio
dieken, hoe bijkomstig of hoe belang
rijk ook. We hebben geen religieuze of
raciale voorkeuren (dus ook geen bar
rières), geen politieke of geen artis
tieke heiligdommen of taboes, geen
"penting sekali" of "penting klas dua"
(dus geen graduaties van belangrijk
heid). We hebben geen stijl of geen
kleur, maar we hebben alleen "de
toon der hartelijkheid".
In Tong Tong zijn geen muren of
hekken, geen wegen of banen, geen
bordjes "verboden te". Maar gelden al
leen de natuurlijk aangevoelde wetten
van wat pantes is, wat hormat is en
wat persaudaraan is: wat hoort, wat
eerbied is en wat broederlijke gene
genheid is. Verder is het dominerende
alles overheersende patroon dat der
Natuur, waar alles gaat waar hij of zij
wil, die niet kwaadwillig en niet heb
zuchtig is.
ledereen vertelt wat hij wil en juist
omdat niets verboden Is en er dus
eigenlijk "een rotzooi van moet ko
men", gebeurt dat juist niet. En gaat
ieder instinctief niet te ver. Of voelt
zich niet gepasseerd als hij (zij) te veel
is. Dus zijn er geen oorlogen. Af en
toe is er dus van het een of ander ook
te veel. Het komt vanzelf, zoals mang-
gabomen soms ineens te veel mang-
ga's dragen. Niet iedere mangga wordt
gegeten, maar men is daar niet boos
over. Het schommelend totaal is een
eindeloze rijkdom die tevreden maakt
zonder te tellen of rekenschap te vra
gen.
Achter elkaar hebben we daar di
verse voorbeelden van beleefd: b.v.
dat vuurwerk anti assimilatie. We plaat
sten tien brieven (en vulden daarmee
drie pagina's in TT. No 18 van 1 april).
Dat was tjoekoep. Meer artikelen kwa
men niet aan de beurt. Of misschien
later toch? We zullen zien.
Zulke onbelangrijke dorpjes als Bo-
gor of een volslagen onbekend bergje
als de Panderman brengen ontelbare
pennen in beweging en tot onze ver
bazing zien we uit de "nietswaardig
heid" een vloed van informatie, lering
en bekoring wellen. Elke post is een
bron van vele verbazingen voor me.
Want je krijgt vaak soerats in hane-
poten over alledaagse of onbelangrijke
zaken, zó boeiend verteld, dat je er
direct hele stapels moderne romans
van beroemde schrijvers voor cadeau
doet. In feite zijn zoveel dingen nu
pas geboren! Niet alleen de oude be
kende beelden, maar volkomen onbe
kende dorpjes, personen, toestanden.
Ik heb b.v. van de Bogor-verhaaltjes
genóten. Het is alsof je je schade in
haalt en ook streken in Indië bezoekt,
waar je nooit geweest bent.
Wat helemaal verbaast is het "ni
veau-loze", het "kaste-loze" van Tong
Tong. Indië zelf was vaak één bureau
cratische sterk gelaagde spekkoek,
waarvan het bovenste laagje subliem
was en het onderste zowat met de pa
ria's gelijk. De taal was dood, want als
men schreef "stijlde" men overeenkom
stig zijn ambtelijke status. Daarom wa
ren juist van topfiguren de beschrijvin
gen van alledaagse dingen gewoonweg
onleesbaar. Mijn Oom was maar een
gewone commies, maar als hij indruk
wou maken op zijn geleerde neef Tjalie,
dan was zijn kamponghuis een "nede
rige stulp", waar ik niet kwam mampir,
maar "hetwelk ik met een bezoek kwam
vereren", enz. enz.
Maar in Tong Tong is iedere mede
werker echt en menselijk. Geleerden
en kandjengbesars keuvelen gezellig
mee over de kopi toebroek of vinden
altijd wel tijd om onduidelijkheden en
problemen diepgaand te onderzoeken.
We beleven ons Leven in Indië op
nieuw, klaarder en zuiverder, ontdaan
van zijn verkeerde koloniale en sociaal-
culturele kantjes. Was dat maar vroe
ger mogelijk geweest!... T.R.
Voor Seiko horloges
naar
Laan van Meerdervoort 520
Den Haag - Telef. 33 64 41
CORRESPONDENTIEKAARTEN met In
dische vignetten (pentekeningen) 10
kaarten met 10 verschillende vignetten.
Bijbehorende enveloppen. Kleuren
lichtgrijs, wit, lichtgeel.
2,per mapje plus 40 ct porto.
Een ideaal cadeautje, altijd bruikbaar,
altijd welkom!
Alleen bij Tong Tong, Pr. Mauritslaan
36, Den Haag.
Nu de herdenking van 15 aug. voor
de deur staat, kunnen wij al degenen
die zich voor deelneming aan de her
denking hebben opgegeven, namens
het Comité 15 aug. 1970 tot ons grote
genoegen mededelen, dat H.M. de Ko
ningin en Z.K.H. Prins Bernhard de
herdenking zullen bijwonen en dat Prins
Bernhard zich bereid verklaard heeft,
het beschermheerschap van deze ma
nifestatie op zich te nemen.
Daar de sluitingsdatum, waarop men
zich voor deelneming kon opgeven, 15
juli was, is het thans niet meer moge
lijk zich aan te melden. Het Congres
gebouw is reeds overvol!
Laat heel Indisch Nederland op deze
dag de gevallenen uit de Pacific-oorlog
eren door de vlag halfstok te hangen!
Nog te weinig bekend is het Museum
van het Koninklijk Militair Tehuis Bron
beek, Velperweg 147, Arnhem.
Het museum geeft U een volledig over
zicht van Indië's militaire geschiedenis
en bevat o.a. uitgebreide collecties op
natuurhistorisch gebied. Breng in deze
zomermaanden eens een bezoek aan
Bronbeek!
8
