IKisarinalam
rotterdam
GEDACHTEN BIJ
DJASMÈ
kuiókomót
15 AUGUSTUS 1945
Ja, ik weet nog, hoe we daar het be
richt kregen over de "bevrijding" van
de Jap. In het kamp Tjideng in Batavia,
zat ook prof. Wulften Palthe (de eerste
mil. vliegerarts). Er werd een koe het
kamp in gebracht door Indonesische
med. studenten voor de prof. want die
zou wel honger hebben, nadat hij in het
Tjidengkamp onder maanzieke Sonai
ipv. arts de matri was geworden, die
alle riolen en goten moest controleren.
Toen eens een dame het gootje van het
huis waarvan zij huishoofd was, niet
schoon had en een opmerking kreeg
antwoordde zij "Ik ben geen kebon".
Antwoord prof. W. P. "Ik heb niet voor
prof. gestudeerd om putjesschepper te
worden onder de Jap!"
Misschien is het in dit "bevrijdingsver-
band" ook wel aardig om even te ver
melden, dat toen ik 17 Mei 1945 van
Tjihapit 1 in Tjideng kwam met de laat
ste geesteszieken uit Tjihapit, de prof.
mij vroeg, "Mevrouw Wally, wat zijn de
laatste berichten over Holland?". Ik
antwoordde "Holland is sedert 5 mei
vrij."
Tot 1961 wist ik niet waarom de prof
wist, dat ik dit wist. Ik had wel altijd
de laatste berichten ingefluisterd ge
kregen, maar hoe wist de prof. dat?
Oplossing van dit raadsel hoorde ik
medio 1961 toen ik voor een patient
een ziekenbed moest hebben en H.
Soesman, die me dat bed leverde zei
me, "Maar de doktoren van het 15de
bat vingen die immers op en via het
riool kwam het in een bamboe in het
vrouwenkamp." Het is maar een weet!
Nu ik toch aan het tempo doeloehen
ben....
Ik had in Tjihapit opeens voor 35 krank
zinnigen moeten opdraaien. Er waren
geen medicijnen, dus je moest maar
zien hoe je de patiënten kalmeerde. Dat
lukte mij en daarom dachten de Jappen,
dat ik boze geesten kon uitdrijven. De
zelfde Jap, die me tevoren eens bont
en blauw geslagen had, omdat ik niet
voor hem gebogen had, kwam later
nederig mij vragen hem te helpen mijn
patiënten te passeren. Dus de Jap ge
loofde aan boze geesten en was bang
voor dit soort patiënten, maar toen ik
in Tjideng kwam had Sonai grote schik
in één van mijn patiënten, die alsmaar
een lange neus tegen hem trok. Dat
werd mij door het vr. kamphoofd van
Tjideng verteld. Toen begreep ik al, dat
Sonai dan zelf tot deze patiënten be
hoorde. Hetgeen Tjideng iedere maand
bij volle maan aan den lijve ondervond,
reden waarom Sonai al gauw na de
bevrijding als oorlogsmisdadiger werd
gefusilleerd.
Mies Roelofsma (alias Zuster Wally
uit de kamptijd)
rotterdam
communicatie
1 tot en met 5 september 1970 oude 'AHOY' hal Hofdijk
Ruim 7.000 m2 met stands uit oost en west, de échte Indische keuken
en 5 dagen lang showprogramma met optreden van:
THE HEARTS OF SOUL BEN CRAMER
SANDRA EN ANDRES ANN BURTON
THE ANTILLIAN STEELBAND THE BLUE
DIAMONDS TANTE PIM EISINGER
Verder nog: Taekwondo-demonstratie, Trio Los Alegres, het vogelcircus,
modeshows, jongerenhoek met doorlopend film.
Geopend: dinsdag t/m donderdag van 12-23 uur; vrijdag van 12-24 uur;
zaterdag van 11 tot 01 uur 's nachts.
Entree: 2,50 volw.; 1,kinderen.
Meer inlichtingen bij: pasar malam rotterdam
Lange Voorhout 25 b Den Haag Telefoon (070) 64 52 49
Toen de Hellcats laag en gierend over
ons kamp vlogen en de Amerikaanse
vliegers hun duimen ophielden, toen
wisten we zeker, dat het voorgoed
djasmè was. Toen schoot een brok in
je keel en tranen in je ogen om het
vele leed, dat geleden was.
Toen besefte je pas, hoeveel van on
ze jongens deze ontroering van de
vreugde niet meer meebeleefden, om
dat het voor hen reeds eeuwig-djasmè
was.
Toen vielen we op onze knieën om te
danken voor het einde van de dagelijk
se gang naar de kolenmijnen voor een
korst brood en een lepel rijst (zonder
nog te beseffen de domme na-oorlogse
discussies over het wél of niet geoor
loofde gebruik van de A-bom, immers:
a la guerre comme a la guerre en je zal
er maar zitten!)
Toen op 31 Augustus 1945 als hom
mage aan Koningin Wilhelmina tonnen
voedsel, kleding, medicijnen, sigaretten
en lekkernijen uit de gapende bommen-
luiken van de gevreesde B.-nidjoek-
joes (B-29's) kwamen vallen aan para
chutes van rode, witte, blauwe en o-
ranje kleur.
Toen dacht ik: "It's great to be alive"
na dit alles en tot op de huidige dag
bid ik: "God bless America."
P. E. K. van Oest
Mil. Serg. KNIL-Krijgsgevangene
Mijnkamp MIATA nabij Fukuoka.
Mij is eeuwig bijgebleven, de ontzag
gelijke hulp van 't IEV, toen 't troepje
stumperds uit de kampen, o.a. uit Ban-
joe Biroe, waar de club vandaan kwam,
via Djokja per trein naar eigen haard
trok.
't Station in Djokja was schoonge
maakt door 't IEV, en we kregen bij
aankomst allemaal een pakje eten
in pisangblad verpakt, rijst met wat
sambal-ati, en toen daarbij de hulp,
voor mij persoonlijk bijgebleven, dat
ik naar de W.C. wilde, haast niet
kon lopen, vanwege door de zon
geblakerde voeten (geen hongeroe
deem), die ik zonder erbij na te denker,
totaal geen vetlaag meer te hebben,
had opgelopen door anderen te helpen,
en er een van de IEV-heren mij hielp
met uitstappen, mij bracht naar de W.C.
daar bleef wachten en mij weer
terugbegeleide, een geste van sponta
ne hulp en zorg, die mij trof, waar we
die jaren achter de kawat van gespeend
waren. Daarna te Bdg, waar ik opge
vangen werd door goede kennissen,
die buiten 't kamp waren gebleven en
die mij weer op streek hielpen.
Bij alle totale verlies van echtgenoot
en zuinig bij elkaar gespaarde inboe
del en uiteindelijk van ons dierbaar
Indië, zijn bovengenoemde feiten, die
als een lichtstraal werkten in ons ver
der - leven.
Ik hoop present te zijn op 15 Aug.
ter nagedachtenis van mijn man en vele
anderen, ook uit 't volk, ons personeel,
even goed dierbaar, door hun jaren
lange trouw.
H M. van der Made-Klein
15
