pasar malamrotterdam
NU!
<=Y)recl<^=>
1 t/m 5 september 1970 - 'oude' AHOY-hal - Hofdijk
ER IS NOG STANORUIMTE TE HUUR
DE ONBEKENDE
TAWANAN
Prof. Dr Bernet Kempers'
"Borobudur"
J. G. YSSELDE SCHEPPER
ALLE VERZEKERINGEN
16
Wij, die jonger waren, keken tegen
hem op.
Hij was, wat wij wilden zijn: gespierd
en branie. Een jonge Tarzan.
Als hij met ons sprak voelden wij ons
gevleid.
In een groep was hij de onbetwiste lei
der; zijn blonde kop gaf steeds de rich
ting aan.
Zijn naam was Put. Zijn voornaam weet
ik niet, heb ik ook nooit geweten.
Put, sadja.
Hij had ook een broer in het kamp
en hoewel ouder, trad deze minder op
de voorgrond, was zachter van aard.
Het "Marinekamp" in Malang was niet
zo groot, er zaten misschien 2000 man.
Na een verblijf van een half jaar wer
den we overgeplaatst naar Tjimahi, het
"4e Bat". Toen dit kamp helemaal vol
was, waren we met 10.000 man, waar
onder Engelsen, Chinezen, Aussies,
enz.
Er waren allemaal nieuwe gezichten om
ons heen. De bekenden uit het Marine
kamp waren her en der verspreid. Ook
Put was uit ons gezichtsveld verdwe
nen. Af en toe nog maar zag je zijn
helblonde haardos opduiken. En als al
tijd was hij in de weer, steeds op weg.
Maar langzamerhand raakte hij toch uit
onze gedachten.
De weken en maanden van het kamp
leven regen zich aaneen. Het eten
werd schaarser en steeds talrijker
werden de doden die vielen. Eerst wa
ren het vooral de ouderen die bezwe
ken, maar allengs ook zij die jonger
waren. Het enige wat je als jongen van
15 eigenlijk besefte was dat er gevaar
dreigde. De dood waarmee je toch
vrijwel dagelijks werd geconfronteerd,
bleef je als van een afstand bezien.
Tot op die dag, toen die verschrikkelij
ke tijding kwam.
Het was ochtend. We waren geza
menlijk iets aan het doen, wat weet ik
niet precies meer. Alles scheen ons op
dat moment nogal redelijk toe. Geen
corvee, geen angst. Toen dat bericht
ons bereikte.
Ons gesprek knapte af. Verslagen
zochten we elkaar met onze blikken.
Gedachten tuimelden terug in de tijd die
achter ons lag. Vragen schoten om
hoog, maar niemand die het antwoord
wist. Wat wij nooit als een mogelijk
heid hadden gezien, was gebeurd. Put
was dood.... Een paar dagen later ging
en wij op weg voor een laatste groet.
Wij, jongens uit het Marinekamp.
Het was vreemd in dat rouwkamertje.
Het aanwezige zwart en het schaarse
kunstlicht zouden we nooit in verband
hebben gebracht met die blonde figuur
die daar lag. Maar we moesten wel ge
loven. Hij was daar, zonder beweging,
zonder richting. Sorry, Put....
Na de val van Japan werd ons gezin in
Batavia herenigd. Daar wachtten we op
repatriëring naar Nederland.
Op een middag liepen we in de stad,
omgeving Pasar Baru. Het was erg
druk, er waren veel voetgangers. In
eens zag ik op enige afstand de broer
van Put snel tussen de mensen door
lopen. Voordat ik het goed en wel be
sefte, was hij alweer verdwenen.
Robert
f 28,75 incl. porto bij Tong Tong
Vergeet niet
Straks is het uitverkocht
Die dag begon als alle dagen. Ik
slofte mee, dook, krimpend van pijn elk
kwartier de velden in om de brand in
me kwijt te raken, gaf urenlang modder
door aan mijn maat. Modder voor de
dijk, die nergens heenleidde; ons le
ven, dat nergens toe leidde.
Versuft sleepten we ons terug naar
de barak. Straks zouden we bij elkaar
kruipen en in het donker pogen te ver
geten. Morgen, overmorgen zouden we
koelie zijn zoals gisteren, eergisteren.
Er vibreerde iets. Ik keek op, zwijg
zame Javanen langs de weg. Ze zwe
gen, maar anders. De Hei-hoër vond
het goed: we kwamen bij een put, mid
den in de kampong. In pisangbladeren
de heerlijkste gerechten; we konden
het niet zo gauw op, begrepen het niet,
accepteerden dankbaar. Smokkelden,
wat mee, werden betrapt.
Een uur later aantreden. De Japan
ner krijste. Brillen af, oneven nummers
naar voren. Hij hief zijn stok, zwaaide
met volle kracht, hield plotseling vlak
boven het hoofd in. Ook bij mij. We
begrepen het niet.
Kop-staart in de benauwde barak.
Stil, toch anders, gespannen. Ik voel
de de kramp weer, zocht mijn weg door
het duister. Haastte me naar de w.c.-
stellage boven de kali. "Keeree!" brul
de hij; ik was het vergeten, voelde de
harde klappen op mijn slappe lijf. Ik
hurkte, slijm, de kramp ebde weg.
Toen zag ik het. Ginds, op de berg
helling brandde het, fel, laaiend. Ik
keek, begreep niet. Tuurde. Ineens de
brandende lichtende letters: PEACE.
Vrede, dus toch?
J. H. Ringrose,
burgergeïnterneerde,
Madjalakamp
(boven Bandoeng)
Alg. Ass. bedrijf ,,Argo"
Kantoor en woonhuis Corn, de Witt-
laan 83, Den Haag, Telef. 55 71 72
rotterdam
communicatie
Na het grote succes van de Pasar Malam in Den Haag zal ook in Rotterdam in het kader van de evenementen
van G 70 een pasar malam worden georganiseerd. Op ruim 7.000 m2 tentoonstellingsruimte komt een sfeervolle
cosmopolitische markt waar men feestelijk kan kijken, kopen en eten.
VOOR ALLE INLICHTINGEN: PASAR MALAM ROTTERDAM, L. VOORHOUT 25 B, DEN HAAG, TEL. 070-64 52 49
Buiten de Trein-Toegangblljetten waarvan nog geen opgave van de NS werd ontvangen trok de Haagse Pasar Malam 55.000 bezoekers.
