Het "Meesterwerk"
van het 4de 9de bat.
J
kPJ
jl^\a7®\o i MAiii
T.v dew.Worn.,.N I.Alt
K*
f5
G
V
A
N
G
™£r
N
U
A
M
-
1 gefcott»
Het 4de en 9de Bat., het krijgsgevan
genenkamp voor Indo-Europeanen ging
NERGENS en NOOIT bij de pakken
neerzitten. Onder de begeesterde lei
ding van majoor Hoedt werden initia
tieven op alle terreinen ontplooid, waar
bij "berdiri di kaki sendiri" werd aan
gemoedigd. De signering onder bij
gaand diploma was geen grapje. De
Kamp Krant was self-supporting, hield
een afgedankte stencil-machine in le
ven, maakte eigen inkt (van afgekeurd
consistent-vet en roet) en verdiende
zijn bestaan met het exploiteren van
een goed lopende advertentie rubriek.
Dat kon, omdat het 4de en 9de Bat
een "stad" geworden was met zelfstan
dig geëxploiteerde handel, nijverheid
en fabrieken met goed gerunde restau
rants, koffiehuizen, kunst-ateliers (ke-
narie-noten hout- en aluminium snijden),
winkels (en zelfs een pasar rombèng),
fabrieken van voedingswaren (b.v.
chocolade repen, gelei, enz. tot zelfs
margarine toe!), gebruiksartikelen (slof
fen), enz. toe.
Al liep de Jap overdag nóg zo terro
riserend rond met knuppels, rottings,
geweerkolven en zelfs bajonetten, de
spirit liet zich niet terneer drukken, en
de Pasar Malam stemming in de avond
met zijn honderden kaars- en olie-licht
jes en vele heerlijke etensgeuren was
gewoon verbijsterend voor elke Japan
se bezoeker en elk contingent nieuwe
gevangenen, dat van een troosteloze
gevangenis elders hier "met zijn neus
in de boter viel" van bijna ongelimi
teerde vrijheid en energie binnen ka-
wat-grenzen.
Overigens werd er per sé niet uit
sluitend lol gemaakt en geld verdiend.
Het wemelde van de avondlessen en
lezingen. Wie leergierig was, kwam ge
woon tijd tekort. Er waren cursussen
in het Javaans, Soedanees, Indone
sisch, Chinees, Japans en diverse
Europese talen, men leerde het ma-
leise en javaanse schrift beheersen,
alsmede het japanse en Chinese. Er
werden landbouwcursussen gegeven
(heren Schophuys en Jans o.a.) en les
sen in natuurkennis. M. J. Butteling gaf
coöperatie-leer onder het motto "Baas
in eigen huis"!
Eén van de mooiste krachttoeren uit
de prilste begintijd in het kamp werd
o.i. gepresteerd door Alting Siberg, die
de eerste groententuin exploiteerde,
toen het hele kamp nog met het hoofd
in de wolken dacht aan een op handen
zijnde bevrijding door de Amerikanen,
en dus zijn tijd in ledigheid doorbracht.
Alting Siberg toog met een kleine scha
re vrijwilligers aan het werk op een
lapje "grond" dat letterlijk aangestampt
bleek met keien en bouwafval. Maar
zorgvuldig werd de goede aarde uitge-
zeefd, in keurige bedden verdeeld, en
dag in dag uit begoten en verzorgd.
Terwijl om dat akkertje voortdurend
spottende toekijkers rondliepen. Maar
de djagoeng, ketella, en boentjies scho
ten prachtig op en op de juiste tijd
("djagongan" of niet) kon een mooie
oogst worden binnengehaald. De zwij
gend gepresteerde les voor het hele
leven: welke ondergang of welk einde
ook dreigt, werk voor morgen!
Het kamp had een eigen krant, ge
leid (met veel pijn en veel fouten) door
Uw Tong Tong redacteur. Die toen nog
niet Tjalie Robinson heette of was, en
eigenlijk zelfs geen enkele naam had,
maar gewoon was Kamp Nummer
21511. En tóch zat toen de geest van
Tong Tong al in dat simpele blaadje!
In dit herdenkingsnummer plaatsen
we (gemerkt met de notitie:K.K. Tmi. '42
(Kampkrant Tjimahi 1942) ettelijke stuk
jes uit die vechtkrant van 28 jaar gele
den (kamp vecht). Uit een kamp dat
onversaagd was in het aangezicht van
het Einde. En zelfs van de Dood. Want
ook zullen we van latere maanden niet
vergeten de vertrekkende transporten,
vele honderden, telkens vele honder
den ("Nou saluut, Tjih!" "Kom tereh!
Okee!")... de honden die huilden in de
nacht.... de krassende kraaien in de
spathodeabomen...adik nummer één die
gaat... en adik nummer twee... en adik
nummer drie... "Tot ziens, Njoo! Groet
Maatje van mij!"....
Marlbrou s'en va t'en guerre, et il ne
reviendra.
Het heel oude liedje weer van "Mani-
see" en van "Soenggoeh mati djadi
orang serdadoe... (bis)", dat géén ko-
lonialenliedje is, sufferds daar aan de
andere kant, maar een uitdagend lied
van moedige mensen (vriend én vijand)
in het aangezicht van de dood. Zo U
wilt een Indisch "Morituri te salutantl",
want weet U, dat gekke Indo-kamp
bleef opgewekt en onversaagd in het
aangezicht van Het Einde en zelfs van
De dood.
En nu, nu iedereen plechtige en ge
ar;-.p,
V
7 0 0 8
II C B A it 4 X J t PiS k k t If 33 2
U 8 f 8t 8 p.rHp k
kt&anQmm 1% hst Zrite&pwt&sW'kwp ts>
4 A
{vmrxltt&r}
(H4> f*
W» Bamew>14 ataWwy»»
repris)
(Xii)
v.vJ&Mc* »z vitr.nl,
3
