BIJ DE VOORPLAAT
en }oto van 'tkuió''
"DE LACH UIT
LEED GEBOREN"
De dagen worden langzaam maar ze
ker korter en aangezien het beruchte
Nederlandse klimaat ons zo weinig zon
gunt, is het goed naar de foto te kijken,
welke naast het beeld, a.h.w. ook de
warmte van de zon uitstraalt
Een foto vol licht, genomen in het
land waar wij zijn geboren.
Toen ik het vorige jaar naar Indo
nesië ging, dacht ik aan vijf rollen Agfa
DIN 18 voor kleurendia's genoeg te
hebben. Ik heb er nu spijt van niet het
dubbele of driedubbele aantal meege
nomen te hebben. Een les voor de
volgende keer!
Het aantal onderwerpen immers, dat
de moeite van het "schieten" waard
is, is werkelijk ongelimiteerd. Het een
is nog mooier dan 't andere. Eens zag
ik op Bali het volgende: Een landweg
getje met links en rechts terrasvormige
sawah's, waarop donkergroene padi
groeide. Watervalletjes stroomden van
de hoge galangans. Het geheel over
koepeld door een strakblauwe hemel.
Op het weggetje een slanke Baliër,
hoofddoek, bloot bovenlijf, kleurige
kain. In de opgeheven rechterhand een
bamboestokje, waaraan een paar slier
ten papier. Evenzovele wimpels. Voor
'm uit een stelletje kwekkende loop
eenden, waaronder een paar witte
"djambools". Giring bèbèk!
Ziet U het beeld voor U? Het was
prachtig! Hier had ik graag een foto
van geschoten. De auto waarin ik zat
raasde verder. Te laat!
De foto op het voorblad had in kleur
genomen moeten worden. Bekijkt U
eens die ongelooflijk weelderige plan
tengroei op de achtergrond. Is dat een
waringin in het midden? Ik geloof dat
er nergens op de wereld zulke mooie
en hoge klapperbomen groeien als op
Java. En wat voor soort pisang is dat?
Soesoe? En de kladi! Nog een jaar en
je ziet het hele rechtergedeelte van de
foto niet meer vanwege de enorme
bladeren.
Zouden er goerami's in die plas
rondzwemmen?
Wat is dat allemaal mooi ja?
G. H. Bartman
Een bijzonder Gedenkboek
"Wanneer onze Landsvrouwe in die
jaren sprak met trots en bewondering
over de moed en volharding der vrou
wen in Nederlands-Oost-Indië; wanneer
zij met weemoed de offers van de vele
duizenden levens in de Japanse con
centratiekampen gedenkt, dan vormt
dit Koninklijk mededogen voor ons een
aansporing van onze eerbied te getui
gen voor de bewonderenswaardige
houding der vrouwen in de hel van
deze kampen".
Met deze woorden opent de schrijf
ster van het gedenkboek "De lach uit
leed geboren", Jo Manders haar voor
woord.
Aan de totstandkoming van dit boek
gaat een kleine geschiedenis vooraf.
In 1967 gaf mevr. J. E. van Dijk-
Manders (Jo Manders) de stoot tot de
oprichting van een Comité dat als
grondgedachte had een hulde te bren
gen aan de omgekomen vrouwen en
kinderen in de Japanse internerings
kampen in het voormalig Nederlands-
Indië, waarbij de gedachten uitgingen
naar de oprichting van een monument
en het uitgeven van een gedenkboek.
Terwijl het gedenkboek alleen be
trekking heeft op het in de kampen
doorgemaakte, ligt het in de bedoeling
om met het monument allen die in de
oorlogsjaren in het toenmalige Neder-
lands-lndië het leven lieten, te eren.
Inmiddels groeide de belangstelling
voor de doelstellingen van het Comité
ook van de zijde van diegenen, die
buiten het kamp waren gebleven als
mede van mannen en zonen van voor
malige kampbewoonsters. Op 2 okto
ber 1968 werd het Comité omgezet in
de Stichting Nederlandse Slachtoffers
Japanse Vrouwenkampen.
De schrijfster Jo Manders (die zelf
in de kampen Tjimahi, Bandoeng en
Lampersari in Semarang geïnterneerd
is geweest) heeft bij de samenstelling
van het werk de oud-kampbewoonsters
zelf aan het woord gelaten en daartoe
op haar oproep van alle kanten bij
dragen ontvangen in de vorm van dag
boeken, tekeningen en andere herinne
ringen uit die tijd. Ook van velen die
niet in een kamp waren en er familie
leden hadden verloren, kreeg zij ad
hesiebetuigingen.
Het unieke van dit gedenkboek is
dat hierin de eigen belevenissen uit
de kamptijd zijn vastgelegd. Het ge
denkboek is geen klachtenboek gewor
den; de humor, die zovelen in die zware
tijd erbovenop hield, vindt er naast
de tragiek een ruime plaats in.
Het boek is rijk geillustreerd met af
beeldingen van authentieke tekeningen,
geschriften en voorwerpen uit de kamp
jaren, gedrukt op uitstekend houtvrij
wit papier, 264 pagina's, gebonden
in linnen band, met een in kleuren ge
drukt omslag, formaat 20 x 25,5 cm.
Men komt in het bezit van het ge
denkboek uitsluitend door storting van
15,op rekening no. 47.30.13.916
van de AMRO BANK, kantoor Laan van
Meerdervoort, 's-Gravenhage t.n.v. de
Stichting Nederlandse Slachtoffers Ja
panse Vrouwenkampen onder vermel
ding: "Voor het Gedenkboek". Het post
gironummer van deze bank is: 139615.
S.v.p. bij betaling per postgiro reke
ningnummer van de bank vermelden.
Het boek is een éénmalige uitgave
en zal niet via de boekhandel verkrijg
baar zijn. Ch.M.
ATTENTIE
Wij verzoeken die abonnées,
die nog met de betaling van hun
abonnementsgeld ten achter zijn,
vriendelijk doch dringend dit zo
spoedig mogelijk over te maken!
Mede gezien de financiële po
sitie van ons blad is het beslist
noodzakelijk dat deze bedragen
zo spoedig mogelijk worden vol
daan.
Dank voor Uw medewerking!
ABONNEES AMERIKA
Tong Tong niet ontvangen of
beschadigd en U wilt gauw een
ander exemplaar? Bij Roy Stee-
vensz, 11543 Buell str., Santa Fe
Springs, California 90670 kunt U
er om vragen.
Naar Den Haag schrijven duurt
te lang!
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 15e JAARG. No. 6
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel MIJ Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
2de Redacteur: G. H. Bartman, Willem Klooslaan
38, Eindhoven.
Eind-redacteur: Ch. Manders.
Verschijnt de 1ste en 15de van iedere maand.
Prijs per nummer f 1,Abt. Nederl.: kwart, f 6,
halfj. f 12,jaar f 24,Abt. Europa: jaar f 29,
Buiten Europa: jaar f 34,
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 69,—; Indonesië f 64,—; Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 54,—; Canada en Ver. Staten
44,Maleisië en India f 51,Suriname en
Antillen f 44,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN.
2
