Moet U wat kopen?
Altijd ook even denken
aan de Tong-Tong TOKO
en Boekhandel dan!
Dr. Muller
en een Indonesische
Tijl Uilenspiegel
De middeleeuwse schavuit Tijl Uilen
spiegel gaf zich eens uit voor dokter
en beweerde alle ziekten te kunnen
genezen. Het bestuur van een stad
waar een groot ziekenhuis stond, riep
zijn hulp in, omdat de vele zieken een
zware financiële last waren.
Tyl kwam en maakte de ronde in de
ziekenzalen, waar hij een ernstig ge
sprek had met iedere patient. De vol
gende morgen stroomde het ziekenhuis
leeg. Wandelend, strompelend, krui
pend, hinkend en zelfs op draagbaren,
"gepikoeld" door familieleden, verlie
ten de zieken het gastvrije gebouw,
leder beweerde genezen of bijna ge
nezen te zijn.
Het geheim van het succes lag in Tijl's
gesprekken. Hij had elke patient ver
teld, dat hij als dokter een nieuw ge
neesmethode had uitgevonden. Eén
van de zieken zou bij lot uitgekozen
worden om als geneeskrachtige soep
voor de rest te dienen.
De volgende gebeurtenis in het naoor
logse Indonesië doet denken aan Tijl's
streken al betrof het geen ziekenhuis
maar een poli-kliniek.
Dr. Muller de befaamde patholoog
anatoom, en gerechtelijk-geneeskun-
dige van Soerabaja, had vlak na de
oorlog (1946) een deel van de C.B.Z.
(Centraal Burger Ziekenhuis) te Soe
rabaja als pathologisch laboratorium
ingericht. De oude snijkamer was door
een Amerikaans bombardement ver
woest en een apart gebouwtje tegen
over een drukke polikliniek werd als
nood-snijkamer ingericht. Op een dag
deed Dr. Muller een lijkschouwing op
een geval van opzettelijke vergiftiging
met rattekruid Midden in zijn werk,
terwijl hij de darmen aan het prepare
ren was voor weefsel- en chemisch on
derzoek werd hij door factotum Eddie
naar de telefoon geroepen. Immer ge
dachtig aan de wettelijke consequen
ties om bewijsmateriaal voortdurend
onder toezicht, of verzegeld, te hebben
gaf Dr. Muller aan Eddie opdracht bij
de maag en darmen de wacht te hou
den. "Denk eraan onder geen enkele
voorwaarde dit preparaat alleen te la
ten", waarschuwde hij nadrukkelijk.
Na zijn telefoon gesprek vergat Dr.Mul-
ler met professorale verstrooidheid de
sectie waaraan hij bezig was en minu
ten later had hij Eddie nodig. Omdat hij
deze "rechterhand" niet in het labora
torium kon vinden riep hij met gestadig
stemvbllume: "Eddie, Eddie, ajo disini,
lekas." Arme Eddie hoorde het gebul
der en stond 'n ogenblik in twijfel. Toen
pakte hij resoluut een dienblad, laadde
daar alle ingewanden op, stootte de
deur open en wandelde naar het labo
ratorium. Toen hij Dr. Muller confron
teerde herinnerde die zich eensklaps
wat hij Eddie gezegd had. Half ver-
goeilijkend, mompelde hij: "Die Eddie
Deze foto van een kapokboom in
Florida werd ons door Hugo Hamar
toegestuurd om er eventjes over na te
denken. Als U bedenkt dat op deze
KLEURENfoto de kruin van deze boom
vol RODE bloemen zit en wij in ons
geheugen het profiel van de kapok
boom bewaard hebben met horizontale
takken en WITTE bloesems, dan klopt
er van deze foto geen spat, ook al
staat er nóg zo indrukwekkend "KA
POK TREE" op het bordje.
Het is vooral daarom een merkwaar
dige "fout" omdat in Florida de tro
pische studietuin "Kampong" staat, ge
vestigd door Fairchild, die sympathieke
zwerver door Indonesië's natuur. Hij
móet toch geweten hebben dat de ka
pokboom ook WITTE bloemen heeft
en géén rode zoals deze boom!
Dat de kapok witte bloesem heeft
weten vooral kalongjagers het best.
Als in de bloeitijd de kalongs tegen
zonsondergang over Batavia kwamen
vliegen, van het Westen (waar hun
"slaapbomen" waren) op weg naar het
Oosten waar de kapokbomen waren in
het Klèndèrse en verder oostwaarts
voorbij Tjakoen en Krandji tot voorbij
Bekasi. Kalongs zijn verzot op de jon
ge poetjoeks van de kapok. Ik jaagde
vaak mee, als knaap van tien, elf jaar.
Enigzins bedremmeld geef ik het toe,
maar ik kan ook nooit vergeten hoe
aangrijpend zelfs voor mij als kind het
gezicht was van die kalongsilhouetten,
met trage "wiekslag" scherp afgete
kend tegen de bloedrode hemel. Dan
de zware slag van de calibers twaalf
toch, ajo ikut kembali." en marcheerde
hem terug naar de snijkamer.
De volle polikliniek had met stijgende
verbazing en afgrijzen kennis genomen
van het heen en weer gewandel van
Eddie, die het dienblad hanteerde alsof
hij lemper en kwee talem serveerde.
Een paar minuten, nadat de deur van
de snijkamer achter de twee was dicht
gevallen, was de polikliniek uitgestor
ven. Allemaal genezenl
Robert Hausman
en zestien, het breken van de vlucht
en het neerstorten van deze "vliegende
honden" met hun middeleeuws mystie
ke manifestering als ontzaglijke vleer
muizen. Het had iets eeuwigs, iets on
sterfelijk onheilspellends en toch on
ontkoombaar reëels.
Veel later, toen ik weer de tijd had
om bij het vallen van de avond naar de
hemel te kijken (i.p.v. naar bioscoop-
of studiekamer-plafonds), zag ik die
overvliegende kalongs weer. Namelijk
als krijgsgevangene in het 4de en 9de
Bat. ten tijde van het regelmatig afvoe
ren in krijgsgevangentransporten naar
Birma, Flores, Japan, enz. Broer na
broer zag ik (uit ons grote gezin) weg
gaan en ik voorvoelde voor al mijn
kornuiten: de meesten onzer waren
"rijp om neergeschoten te worden'...
zo is het Leven altijd...!
Maar ter zake: in ons "Raadsel van
de Rode Kapokbloemen" kwam Prof.
v. d. Pijl ons te hulp. Hij zei: "randu
alas", (Jav.) of "dangdeur" (Soend.);
"Bombax Malabaricum", ook andere
wetenschappelijke namen dragend als
Gossampinus of Salmalia. Heeft ook
pluis rondom de zaden."
Terima kasih banjak, prof! Hoe vaak
verwerpen we een mededeling uit Indo
nesië als nonsens, omdat we het niet
ZELF deskundig onderzocht hebben. In
onze lezerskring hebben wij gelukkig
heel wat deskundigen op divers gebied
en worden we t.a.v. veel merkwaardig
heden of onbekendheden wijzer dan
we ooit in Indië waren!
14
