NU!
INDISCHGASTEN EN BOEKEN
MARIA DERMOuT:
Verzameld Werk
Prof. Dr Bemet Kempers'
"Borobudur"
Telkens als er weer een deel uit
komt in deze serie, pik ik het meteen
in de kuif, al kosten die deeltjes maar
even 21,50 per stuk. En ik ben te
porren voor elk nieuw werk in deze
categorie: de levende natuur. Hier heb
ik voor me liggen het deel "Vissen" in
de serie "Elseviers Wereld der Dieren".
En je hoeft geen liefhebber van sier
vissen of hengelaar of geen van beide
te zijn om door zo'n boek geboeid te
raken.
Verder hoef ik alleen maar in de
gaten te houden welke boeken er door
Indischgasten het meest gekocht wor
den, of ik vind de bevestiging van mijn
eigen smaak bij ontelbare herkomst-
genoten terug. En wordt bewezen wat
vele andere volken of volksgroepen al
vaker geconstateerd hebben: dat Indo
nesiërs en "Mensen uit Indië" dichter
bij de natuur staan dan b.v. Europea
nen. Onze boekhandel (van Tong Tong)
verkoopt aanmerkelijk minder Kunst
en Cultuur-boeken dan Natuurboeken.
En het valt me op dat deze voorkeur ge
deeld wordt door intelligentsia en een
voudige burgers, door gestudeerde en
ongeschoolde mensen. Bijna zou ik
willen zeggen: "Geef een Indischman
een boek over de natuur, en je hebt
altijd een schot in de roos!"
Ik heb er vaak over nagedacht, hoe
dat toch zou komen. Want natuurlijk
heb je natuurliefhebbers ook bij de
vleet onder Europeanen die nooit in
Indië waren, maar verhoudingsgewijs
WEET ik dat de natuurminnaars (res-
sen) het ruimst te vinden zijn onder de
Indischgasten. En ik geloof dat het zo
is, omdat de doorsnee Indischman bij
het snuffelen in een boek over Flora of
Fauna het gevoel heeft THUIS te zijn.
Op het gebied van Kunst en Cultuur
is er weliswaar veel wat ons aantrekt,
maar ook erg veel dat ons afstoot; ons
aandoet als irreëel, kunstmatig, vals.
Maar elk dier en elke plant is een vol
treffer in eerlijkheid en werkelijkheid.
Het hoeft per sé niet allemaal even
mooi of schattig te zijn, en in de natuur
zijn er veel dingen die vijandig zijn of
wreed, maar alles is zijn natuur ge
trouw, is een brokje onvervalst leven,
soms honderdduizend jaren oud. Elk
dier is in zijn onsterfelijkheid een adik
van de onsterfelijke mens, komend van
duizenden eeuwen her en voortlevend
duizenden jaren ver. En zelfs elk uit
stervend dier is ons na, omdat wij in
hem onze eigen sterfelijkheid herken
nen. Ziet U, het is geen kast, of lap
zijde of structuur van cement, maar IK.
Ik?
Ja, het zal meer mensen wel opgeval
len zijn dat je alles wat leeft en beweegt
op aarde, kan verdelen in twee groe
pen: links alle diersoorten; rechts: de
Mens. Want vooral als wij al lang ge
leefd hebben, en met vele soorten
mensen kennis hebben gemaakt, is ons
vaak de treffende gelijkenis opgevallen
van aan de ene kant mensen en mens
ensoorten, en aan de andere kant: Het
Dier en zijn Orde. Er zijn mensen die
leeuwen zijn en slangen, boenglons en
tjélengs, apen en varkens, zwanen en
papegaaien, enz. Wij vinden menselij
ke karaktertrekken en hoedanigheden
ook bij vogels en reptielen, bij vissen
en insecten. Geen wonder dus, dat wij
zelfs van studieboeken van dieren
mensenkennis opdoen. Maar ook: dat
de wereld der dieren "familie-lectuur"
is: we voelen ons eraan verwant.
Want ook het omgekeerde is waar:
in massa's dieren vinden we menselij
ke eigenschappen terug. Dieren kun
nen voornaam zijn en tragisch, een
zaam en "kuddedier", verraderlijk en
trouw, lui en arbeidszaam, praatziek
(denk maar aan rusteloos kwetterende
mussen) en ordinair, djèmbèl en smet
teloos. En als we zo kennis hebben
gemaakt met al deze menselijke eigen
schappen bij dieren, merken we aan
het slot dat we bij de mensen een paar
uitzonderlijk slechte eigenschappen o-
verhouden, die goddank bij de dieren
niet bestaan: roddellust, remloze
moordlust (dieren hebben erfvijanden
of vernielen alleen een bepaald soort,
maar mensen kunnen ALLES doden en
vernielen als we ze hun gang laten
gaan), grenzeloos hebzuchtig en gren
zeloos afgunstig... in het algemeen:
mensen kunnen van elke dierlijke ei
genschap "te" hebben, dus te veel,
terwijl het dier op een wonderlijke
wijze zoiets kent als "natuurlijk even
wicht hoe dan ook: je kunt elke
Indischman een plezier doen met een
dierenboek. En hij leest het net zo
graag als dit opstelletje van
T.R.
Verkrijgbaar in de Elsevier-serie
Wereld der Dieren: bij Boekhan
del Tong Tong: Insecten - Amphi-
bien - Vissen - f. 21,50 per stuk
incl. porto.
KRASSEN OP EEN ROTS
Hella S. Haasse
Bij de uitgeverij Querido is het boek
"Krassen op een rots-Notities bij een
reis op Java" van Hella S. Haasse ver
schenen.
Het boek is deels een verslag van het
bezoek dat de schrijfster in de zomer
van 1969 voor het eerst na dertig jaar
aan haar geboorteland bracht, deels
beschouwingen over heden en verle
den van het land en zijn bewoners.
Door de confrontatie met het nieuwe
Indonesië toetst de schrijfster telkens
haar verse indrukken aan haar jeugd
herinneringen, hetgeen het boek zeer
lezenswaardig maakt.
Verkrijgbaar bij Boekhandel Tong Tong
14,90 incl. porto.
Degenen onder de Tong Tong-lezers,
die niet onder de bekoring zijn geraakt
van de originele maar toch eenvoudige
en ontroerende verhaaltrant van Maria
Dermoüt, zullen wel heel grote uitzon
deringen zijn. De meesten onzer zullen
heus wel één of meer van haar boeken
in de kast hebben staan. Toch wil ik
een lans breken voor Maria Dermoüts
onlangs bij Querido verschenen "ver
zameld werk" (645 blz.). Persoonlijk
ben ik heel blij met het exemplaar dat
ik via de TT-boekentoko heb gekocht,
niet alleen omdat het zo fraai is uitge
voerd, maar ook omdat mij daaruit
bleek dat zij nog meer heeft geschre
ven dan ik al dacht. Wie Maria Dermoüt
eenmaal heeft gelezen zal dat ook nog
heel dikwijls willen overdoen (en haar
stijl telkens opnieuw als een verrasing
ondergaan) en wat is er dan gemak
kelijker dan alles in één smaakvolle
band bij elkaar te hebben? Gun het
uzelf, uw vrouw of welk ander geliefd
familielid dan ook als een heerlijk
kerstcadeau!
Verkrijgbaar bij Boekhandel Tong Tong
35,90 incl. porto.
Cornets
i
f 28,75 incl. porto bij Tong Tong
Vergeet niet!
Straks is het uitverkocht! I
MOESSON
BOEKHANDEL TONG TONG
ƒ4,15 0,40 porto
15
