SOENDANESE BOOGSCHUTTERS
Boogschieten is een sport waarin
een heel bijzondere bekoring schuilt,
vermoedelijk omdat zij sluimerende
herinneringen in ons onderbewustzijn
oproept over de oertijd, toen onze on
geciviliseerde voorvaderen door het
woud zwierven, zoekend naar voedsel
en het wild met een welgerichte pijl
bemachtigden, hetgeen het einde van
een spannend avontuur, het einde van
honger en een glorieuze thuiskomst
betekende.
Ook op Java staat de boogsport in
hoog aanzien en wordt, vooral omdat
het een rustige en statige sport is,
ook door de meest vooraanstaande
persoonlijkheden gaarne beoefend. De
regent van Batavia heeft tal van tro
feeën met deze edele sport gewonnen
en het hoofd van het Pakoe Alamse
Huis is een hartstochtelijk boogschut
ter, evenals zijn moeder, zusters en
broers.
Maar ook onder de eenvoudige des-
sa-bevolking zijn uitstekende boog
schutters en het is altijd een feest voor
de gasten van een der mooie berg-
hotels, wanneer het verzoek van een
Inheemse boogschuttersgroep komt,
om op het golfveld een wedstrijd te
mogen houden. Golfvelden zijn de ide
ale terreinen voor deze sport, welke
door de Soendanezen Papanahan wordt
genoemd.
Zo waren wij eens in de gelegen
heid deze sport op het golfveld van het
hotel Ngamplang, bij Garoet, door ze
ven experts te zien beoefenen. Het was
een belangrijke wedstrijd, naar het
bleek, daar de 7 mannen uit verschil
lende dessa's in de omtrek kwamen,
ieder was de kampioen van zijn dorp
en allen brachten zij hun trawanten en
supporters mede. De schutters werden
op de voet gevolgd door opgeschoten
katjongs, die de eer te beurt viel om
boog en pijlen te mogen dragen.
Op het terrein gekomen, werd eerst
met zorg de schietrichting vastgesteld,
waarop de schutters hun matjes lieten
spreiden en rustig strootjes rookten en
gemoedelijk wachtten, tot de verdere
voorbereidingen getroffen waren. In de
eerste plaats moest dan het doelwit
worden opgericht, zestig meter van de
schutters verwijderd. Twee lange bam
boes werden in de grond gestoken en
met een ijzerdraad van top tot top
verbonden, waaraan het doel werd op
gehangen. Dit doel moet een haan
voorstellen en gelijkt inderdaad wel
enigszins op een vogel. Het bestaat
uit een gebogen stuk hout, omwonden
met riet en lappen, en wordt 31/2 meter
boven de grond opgehangen.
Wanneer alles gereed is trekken de
schutters hun jassen uit, om meer be
wegingsvrijheid te hebben en waar
schijnlijk ook uit ijdelheid om hun
krachtige spieren te doen uitkomen,
hoewel dit bij enkele magere schutters
nu niet bepaald een reden tot bewon
dering was. Doch er zijn ook weldoor
voede jonge Soendanezen en wanneer
deze het voorbeeld geven, kunnen de
oudere magere concurrenten toch
moeilijk achter blijven. Iedere boog
schutter heeft 12 pijlen, welke hij ach
ter elkaar afschiet alvorens zijn buur
man, die 2 meter verder op een matje
flegmatiek zijn prestaties gadeslaat,
aan de beurt komt.
De katjongs stellen zich terzijde van
de schietbaan op, nabij het doelwit. De
oudste van hen geeft op een bamboe
fluit het sein te beginnen en nu is het
vooral de taak van de "schildknaap"
van de betreffende schutter, om zijn
meester te helpen het doel te raken.
Want op zestig meter afstand is het
onmogelijk de pijlen te zien en dus
wordt na de eerste schoten telkens
advies geschreeuwd: "Langkoeng, Oe-
sin", (te ver, Oesin); "Toena, Karta"
(niet ver genoeg, Karta); "Loehoer teu-
ing, Doel" (te hoog, Doel); "Handap
teuing, Inan" (te laag, Inan) enz., totdat
Oesin, Karta, Doel of Inan ingeschoten
zijn, waarna door gejuich en gejoel de
wedstrijd wordt gevolgd.
Nadat iedere schutter zijn dozijn pij
len verschoten heeft, worden deze
door katjongs verzameld en naar de
respectieve eigenaars teruggebracht,
waarop een nieuwe ronde wordt ge
schoten, totdat ieder zestig kansen
heeft gehad.
Het is verbazingwekkend hoe zuiver
de Soendanese boogschutters weten
te schieten temeer daar zij niet, zoals
een staande boogschutter schieten, de
boog vertikaal houden en langs de pijl
aanleggen, maar door hun zittende
houding de boog horizontaal moeten
hanteren en als het ware "van de
heup" schieten, zoals de cowboys in
Amerika het zouden noemen. Aanvan
kelijk schijnen zij dan ook maar op
goed geluk te schieten en hebben het
advies van de katjongs bij het doel
nodig, totdat de schutter het juiste "ge
voel" krijgt en zijn kracht weet af te
stemmen op de spanning van de boog,
de windrichting en de afstand. Wanneer
hij deze eenmaal aanvoelt wordt het
afschieten zuiverder en Doel werd win
naar met 3 maal de haan te raken in
een serie van 12 schoten. Ook andere
schutters troffen herhaaldelijk het doel
wit, doch de grootste serie raakscho-
ten met twaalf achtereenvolgende pij
len geeft de doorslag.
Bijzondere zorg wordt aan de pijlen
besteed. Deze worden uit het hart van
de rotan gesneden, waardoor de min
ste kans op kromtrekken bestaat. Zij
zijn ongeveer 6 mm dik en 60 cm lang
en van een ijzeren punt voorzien. Het
voornaamste is echter het soort veren
van eenzelfde vogel maar deze zijn
niet voor iedereen geschikt. Vooral
veren van roofvogels hebben dikwijls
een bijzondere invloed op het geluk
van de schutter, terwijl een veer van
een gewone kip waardeloos is. In vroe
ger tijden hadden de Soendanese vor
sten zelfs speciale vogeljagers, om ve
ren van zeldzame vogels voor hun
pijlen te bemachtigen.
Hoewel aan de pijl, Djampirang, de
grootste kracht wordt toegeschreven,
heeft ook de boog "Gondewa" de bij
zondere aandacht van iedere schutter.
Deze wordt met zorg vervaardigd uit
een speciaal veerkrachtig soort wild-
hout, dat bij voorkeur door de eige
naar zelf in het oerwoud gekapt moet
worden en verder ook door hemzelf
bewerkt. Wanneer een boog de schut
ter veel succes brengt wordt deze
in hoge eer gehouden en met zorg
wordt er dan tegen gewaakt, dat geen
vreemde, vooral geen onsympathieke
handen, de boog zullen hanteren.
Na de wedstrijd gingen de mededin
gers rustig naar hun eigen dessa's te
rug, waar zij ongetwijfeld de gehele
avond verteld zullen hebben van de
sport. Tegenover hun mededingers
schijnt het geen goede vorm te zijn om
over de bereikte resultaten na te pra
ten, dat laten zij blijkbaar aan de kat
jongs en de omstanders over, na zelf
op plechtstatige wijze elkaar bedankt
en gegroet te hebben. J.C.H.
(Naar een artikel uit d'Oriënt)
SERVICE-FLATS
BIJ MALAGA, SPANJE
Gezond wonen met veel recreatie
Gebouwd onder Ned. leiding
Prijzen f 39.000,tot
52.000,— kk
Hyp. mogel. tot 60% koopsom
Inl. MAK. KANT. A. LATERVEER
Laan van Meerdervoort 766-794,
Den Haag,
Tel. 070-25.08.03 en 68.51.84
ABONNEES AMERIKA
Tong Tong niet ontvangen of
beschadigd en U wilt gauw een
ander exemplaar? Bij Roy Stee-
vensz, 11543 Buell str., Santa Fe
Springs, California 90670 kunt U
er om vragen.
Naar Den Haag schrijven duurt
te lang!
9
