1
-ï
Dit was de voorplaat van Tong Tong
No. 23 (van 15 juni) van "...sereen
zittende vrouwen met bloemen op de
hoeden...", een foto zonder herkomst
van ruim een halve eeuw geleden in
Indië, waarvan we onze lezers vroegen
of ze die ongewone bloemenhoeden
konden thuisbrengen, omdat deze kle
derdracht ons volkomen onbekend was
en omdat Indonesische vrouwen zelden
of nooit hoeden dragen - althans van
dit soort niet. Niemand kon het "raad
sel" oplossen.
Goh Hamar in Florida probeerde
nochtans twee eindjes aan elkaar te
knopen:
Wel, 't is niet bepaald moeilijk het
één met 't ander te combineren om tot
de conclusie te komen, hoe deze 3
Mysterieuze Dames aan de Gebloemde
Hoeden zijn gekomen. Een kleine eeuw
terug... men kon toen spreken van de
"Gouden Eeuw"; vakantiegangers of
gepensioneerden uit de cultures, velen
met fantastisch hoge tantièmes, die
Indië voorgoed of voor tijdelijk gingen
verlaten. Laten we nu een voorbeeld
gebruiken.
Mr. en Mevr. "Such and So" (afgekort:
Sas) hebben fijn "geboerd", na een
verblijf van 30 jaren in de cultures. Nu
gaan ze terug naar het Vaderland om
van een welverdiende rust te genieten.
Mr. en Mevr. Sas hadden in hun huis
houding vanzelfsprekend ook bedien
den; w.o.: Een Kokkie, een Baboe-da
lem en Baboe tjoetji.
Dat was een heel normale bedienden
staf in die tijd in dat schone Insulinde.
Bij het inpakken van de barang die het
gezin nodig achtte voor het verblijf in
Negeri Koud, bleek al spoedig dat
Mevr. Sas een zuinige huisvrouw, te
veel rommel over had welke niet mee
kon, w.o. ook de 3 dameshoeden met
bloemen versierd. Dus gaf Mevr. Sas
die 3 hoeden cadeau aan haar 3 trou
we vrouwen-bedienden, "De Mysteri
euze Dames met de Gebloemde Hoe
den". Mr. Sas bezat in die tijd ook een
goed foto-toestel. Mevrouw wilde ook
graag nog een aardige foto hebben van
haar bedienden en vroeg haar man van
de 3 een foto te maken op het achter
erf van het fabrieksgebouw aan de
bron bij het bamboebosje. Als "Tanda-
Mata" gaf Mevr. elke bediende een
afdrukfoto. Zo kwam deze foto in Hol
land terecht en uiteindelijk belandde
die bij Tong Tong in Den Haag.
Bij het vertrek naar Holland had Mevr.
zélf een snoezig hoedje op, "laatste
Snufje op Mode-gebied", gekocht bij:
"Au Bon Marché".
Aldus Hugo Hamar, en we kunnen
zeggen: als het niet waar is, is het toch
wel leuk bedachtl Toch is hst moeilijk
te geloven, omdat we b.v. nooit onze
vrouwelijke bedienden zulke "malle ge
vallen" op hun hoofd hebben zien zet
ten, althans niet met zulk een plechtsta
tige ernst. Rijmt eenvoudig niet met de
"innerlijke beschaving" van zelfs een
voudige lieden in Indonesië.
Wél hebben we meer dan eens zo'n
wonderlijk geval op het hoofd gezien
van een toekang botol of toekang sa-
joer maar dan was het om lollig te zijn
of als koopman om de aandacht te
trekken. Maar dit is één van die ty
pische raadseltjes die het verleden ons
kan voorzetten. Ons leven was in Indië
altijd zó wijd in die coördinaat van vele
beschavingen tegelijk (Javaans, Chi
nees, Arabisch, Nederlands, Balisch,
Indiaas, enz enz.) dat we vele dingen
die wij om ons heen zagen, eigenlijk
nooit gekénd hebben, en maar al te
vaak uit ons hoofd zetten met een op
merking als: "Gare lui, seh!" Telkens
weer als ik mij in Tong Tong verdiep
sta ik weer verbaasd over de ontzag
lijke rijkdom aan cultuurwaarden temid
den waarvan we leefden... en we zé
gen het niet eens. En als we er in een
foto mee geconfronteerd worden, wor
den op eens al die zichtbaarheden
raadsels!
Jol Indië nog een keertje overdoen, jol
"HERINNERINGEN"
uit het oude Indië 1890 1917
door W. Ch. J. Bastiaans
Verkrijgbaar bij Boekhandel
Tong Tong
f 4,90 0,40 porto
10
