BOEK VAN EEN VADER
PASAR MALAM
Tong Tong
Dinsdag 29 juni t/m
zaterdag 3 juli 1971
in de HOUTRUSTHALLEN
if
if
if
PASAR ROMBENG
Het omslag van het boek nam ons
al meteen voor zich in: zo maar een
stukje kampong met wat sawah, wat
klapperbomen, een atappen dak, twee
klapperbomen op de voorgrond die
zelfbewust omhoog rijzen. Dan is daar
de naam van de schrijver: Margono
Djojohadikusumo. Hé, heet de minister
van Handel van Indonesië niet zo? Iets
verder in het boek vinden we de be
vestiging: dit is de vader van Excellen
tie Sumitro.
Maar éérst vallen ons vóór in het
boek twee portretten van knappe jon
gelingen op. Wie zijn het? Subianto
Djojohadikusumo, 21 jaar, gesneuveld
te Serpong op 26 januari 1946; en Su-
jono Djojohadikusumo, 16 jaar, gesneu
veld te Serpong op 26 januari 1946.
Opeens slaat de schrik ons om het
hart. We zaten in Djakarta die eerste
maanden van Indonesië's vrijheidsstrijd
en de naam Serpong dateert nog uit
die tijd, met het bericht van "lichte
schermutselingen" en enkele doden,
zeker niet bij name genoemd. Ah, deze
jongelingen waren er toen bij: even
jong, even recht, even fier, even be
langrijk als de twee klapperbomen op
het omslag. Nu zijn ze voorgoed weg.
Wat moet er in de harten van hun
vader, hun moeder, hun broer zijn om
gegaan? Zij hebben verder geleefd en
hun plicht vervuld voor hun ontwaak
te vaderland, zonder namen te noemen.
Pas nu komt dit boek uit "aan de
nagedachtenis van Subianto en Sujono.
Een geschreven familie-overlevering,
met een opdracht vóór in het boek:
"Een volk wordt geboren uit mannen-
bloed en vrouwenleed", 'n zinnetje uit
'n briefje van Subianto aan zijn moeder,
geschreven in november 1954. En wij
voelen ons door deze woorden als op
geheven tot deze zwaar beproefde
maar ongebroken familie, wier leed wij
hielpen maken, of zeker: hielpen onder
gaan.
Dus staan wij de vader zeer nabij
als hij verder gaat:
"Op mijn leeftijd behoor ik nu al tot
een generatie, die aan het uitsterven
is. In de bijna driekwart eeuw, die voor
bij is, vanaf het begin van deze eeuw
tot welk tijdstip mijn herinneringen nog
reiken, heb ik drie belangrijke tijdper
ken meegemaakt in Indonesia.
Het koloniale tijdperk of het Neder
lands-Indische bewind, de kortstondige
Japanse bezetting en Indonesia-Merde-
ka tot en met heden.
Zoals het te doen gebruikelijk is bij
Javaanse families om verhalen te ver
tellen in familiekring, zal ik bij het op
schrijven van mijn memoires mij vaak
zo uitdrukken alsof ik een klein gehoor
voor mij heb, n.l. mijn kinderen en
kleinkinderen".
En wij voelen ons mét de verteller
mede te behoren tot de grote Javaanse
Familie van de schrijver, omdat hij dit
boek geschreven heeft in een zó per
fecte Nederlandse taal, dat wij geen
moment het gevoel hebben te luisteren
naar een vreemde. Ja, bij het geboeid
verder lezen hebben wij het gevoel te
behoren tot zijn volk. En dat dit gevoel
een voorrecht is. Omdat wij voelen dat
de oorlog tussen zijn volk en ons volk
een leed is dat ons beiden trof.
Nooit eerder heb ik zó doordringend
gevoeld van een boek dat het "in ie-
der's boekenkast thuishoorde" als van
dit boek. En de vrij hoge kosten ervan
24,50 incl. porto) zijn eerder een ar
gument om het wél aan te schaffen dan
om het niet te kopen.
Als geen ander verstaat deze hoge
bestuursambtenaar uit het voorbije In-
dië de kunst om over vele Nederlan
ders te spreken alsof het weldoeners
en vrienden waren, die door de oorlog
niets verloren van wat ze voor hem
betekenden. Dit boek is een uitgesto
ken vriendenhand voor héél de toe
komst van zijn volk en ons volk in de
geest van onze voormalige Indische
samenleving op zijn allerbest.
Meer dan dat: een brokje oprecht
beleefde en geschreven historie waar
tegen alle eventuele gemopper en ge
klaag wegvalt als klein en onzakelijk.
Een boek dat in elk Indisch gezin ver
dient te blijven van vader op zoon om
ons te doen weten dat mensen vrien
den van elkaar kunnen zijn over oce
anen heen, over oorlogen heen, over
alle Tijden heen. T.R.
ATLAS INDONESIA f 5,— 1,— porto.
De school-atlas waar we onze eerste aardrijkskundeles uit leerden!
Met de bruingevlamde vulkanen, de groene laagvlakten en de spoor
lijn van Anjer tot Banjoewangi. Weet U het allemaal nog? Weten onze
kinderen en kleinkinderen het ooit als we het hun niet vertellen?
Op school zullen ze er wel heel weinig over leren. Met de aardige
illustraties boven elke kaart en achterin de atlas wordt de kennis van
land en volk weer levendig.
Een eenvoudige herdruk in het Indonesisch van Balai Buku
Indonesia.
Een atlas die op elke Indische boekenplank thuishoort
VERKRIJGBAAR BIJ BOEKHANDEL TONG TONG.
Zoals u in de vorige Tong Tong al
hebt kunnen zien zult u voortaan
d.w.z. t/m de maand juni in
deze kolom op pagina 13 steeds iets
kunnen lezen over de 13e PASAR
MALAM in Den Haag, u-weet-wel, die
echt-lndische Pasar Malam in de
meest Indische stad van Nederland.
De Pasar Malam waar men rekening
mee houdt bij het vaststellen van
de vakantie. Niet alleen blijft men
er speciaal voor in Nederland, men
komt er ook voor naar Nederland.
Zo ontvingen wij een brief van iemand
uit Australië, die zijn verlof-periode
zodanig vaststelt, dat beslist de Pasar
Malam in Den Haag bezocht zal kun
nen worden!
Mocht u het nog niet genoteerd heb
ben, de Pasar Malam in Den Haag
wordt gehouden van:
Op veler verzoek zal er op de 13e
Pasar Malam ook weer een
zijn; d.w.z. wanneer daaraan mee
werkt. Een Pasar Rombeng is immers
pas echt goed wanneer er een over
vloed aan tweedehands barang ligt,
waarin iedereen naar hartelust kan
zoeken en rommelen.
Dus, iedereen, die wat oude spullen
wil wegdoen, zoals kleding, boeken,
gebruiksvoorwerpen, kunst, kitsch en
prullaria wordt verzocht ons even te
schrijven (s.v.p. nog niets sturen!)
wat hij of zij beschikbaar heeft. De
opbrengst van de verkoop straks op
de Pasar Malam komt na aftrek van
gemaakte kosten ten goede aan de
Stichting Tong Tong, die hiervoor t.z.t.
een gepaste bestemming zal zoeken.
U KUNT UW OPGAVEN STUREN
NAAR
PASAR MALAM TONG TONG
LANGE VOORHOUT 25 B
DEN HAAG - TEL. 070 - 64 52 49
13
