ER WAS EENS EEN HEER
Mineralen en stenen
Er was eens een heer. Hij heette
H. L. C. B. van Vleuten. Hij was resi
dent van Bantam. Hij overleed in 1923.
Normaliter zou met deze laatste zin
het verhaaltje definitief uit zijn. Want
als een mens na zijn dood niet verder
leeft, is geen enkel verhaal mogelijk.
MAAR DEZE HEER LEEFDE WEL
VERDER
Kort voor zijn dood namelijk had hij
in een testament een pakketje aandelen
en obligatiën, ongeveer een waarde
van 1000,vertegenwoordigend, na
gelaten aan een instelling die zich het
lot aantrok van behoeftigen in Indië.
Maar ziet, ook Indië ging voorbij en
alle Europeanen die nog leefden ver
lieten Indië dat voortaan Indonesië
heette. Was dus de nalatenschap voor
niets geweest?
De erfgenamen van de heer Van
Vleuten vonden van niet. En zij gingen
op zoek naar een instelling die zich
nog steeds het lot aantrok van arm
lastigen in Indonesië. En vonden na
jaren zoeken inderdaad zo'n vereni
ging. Die vereniging was EN IS de
Bond van Oud Steurtjes (BOS). Geen
enkele andere instelling trok zich zo
lang en zo volhardend het lot^ aan van
onbeschermden in Indonesië. Nadat
een uitgebreid onderzoek de erfgena
men overtuigd had, dat de BOS de
gedachte en de taak, die erflater Van
Vleuten bedoelde, het best belichaam
de, werd een notaris aangezocht om
de gelden te doen overschrijven.
DE GELDSWAARDE VAN DE ERFE
NIS BLEEK ECHTER IN BIJNA EEN
HALVE EEUW UITGEGROEID TE ZIJN
TOT DERTIG DUIZEND GULDEN
Zodat een groep weesjes en hunne
leiders (het BOS-bestuur in Djakarta)
op slag een FORTUIN van drie miljoen
roepiah "in de schoot geworpen krijgt".
Er was ook nog een ander klein erfe
nisje dat tezamen aan de BOS werd
overgedragen. Korter van historie en
kleiner van omvang, nagelaten door de
heer C. Zuur ,maar natuurlijk ook even
dankbaar geaccepteerd.
Nu vatten we de draad weer op van
de eerste paar regelen. Want nu weet
U ook hoe het kwam dat de heer Van
Vleuten tóch voortleefde. In feite nog
een halve eeuw HIDOEP TEROES tot
de dag van heden. En dat mijn waar
den, is ook ónze bedoeling van het
Hidoep Teroes Fonds. Dat het onze
Indische groep nog lang overleeft en
vele arme mensen van later helpen zal.
Doe dus mee. Help bouwen nog vijftien
jaren nadat de laatste Indischman is
heengegaan. Stort Uw tientje NU I
En nog wat: het verhaaltje begint
met: er was eens een HEER. Dat is
goed gezegd, want je moet betoel Tuan
Besar zijn als je verantwoordelijkheids
gevoel hebt tot vér in de toekomst!
vervolg: "Olifanten in het leger op Atjeh"
Was de olifant eenmaal genezen dan
volgde de africhting. Hierbij bood Ma-
nis door zijn voorbeeld de behulpzame
hand. Het is haast ongelooflijk in welke
korte tijd de nieuwe olifant, bij de
vangst, het transport naar Koeta Radja
en de eerste behandeling zo woest
nog, kalm meewandelde met de andere
dieren en hoe het kort daarna toeliet
dat hem of haar het draagkussen en
als vracht dienstdoende zakken met
zand werden opgelegd.
LAM MEULO
Medio 1918 trof ik bij mijn detache
ring te Lam Meulo aldaar 8 olifanten
aan. Het gebouw waarin zij waren on
dergebracht bestond uit een geraamte
van zware djati houten palen, die met
lange ijzeren staven in de cementen
vloer waren verankerd en geplaatst
waren in een rechthoek van 8 bij 16 m.
Iedere olifant had zijn eigen stal van
4 m in het vierkant zodat zij zich daar
in vrij konden bewegen. Drie zijden van
iedere stal waren betimmerd met dikke
houten planken. Naar de buitenzijde
waren de stallen open en slechts af
gesloten met twee balken die uitge
schoven konden worden. Het zinken
dak was hoog boven de dieren aange
bracht.
Op stal waren zij niet gebonden
om geen ongelukken te krijgen bij het
slapen. Zij slapen op hun zij net als
paarden.
Bij elke olifant waren vast ingedeeld
een hoofdverzorger en een helper,
beiden dwangarbeiders. Aangezien de
dieren zich op aandoenlijke wijze aan
hun oppassers hechtten hadden muta
ties zo min mogelijk plaats. Het geheel
stond onder commando van een span-
dri (soldaat 1e klasse) van de Trein,
Ka Besar, terwijl een der officieren
belast was met het algemeen toe
zicht. Besar was van onschatbare
waarde voor de gang van zaken bij de
dieren, hij had een bijzondere knobbel
om met ze om te gaan.
Niet op transport zijnde werden zij
's morgens om half zes naar het alang
alang-veld dicht bij het kamp geleid.
Hier graasden zij tot ±10 uur, namen
een bad in het riviertje dat langs het
bivak stroomde en dronken elk een
grote hoeveelheid water. Een volwas
sen olifant drinkt daarvan dagelijks
200 liter. Zij graasden en liepen vol
komen vrij onder aanwezigheid van
twee a drie gestraften. Het is te Lam
Meulo nimmer voorgekomen, dat er
een van de lari trok. Wel elders zoals
we later zullen zien.
Bij het grazen zag je soms verma
kelijke toneeltjes. Als Baroe DE man,
verreweg de grootste en sterkste ko
los, een bos gras uit de grond trok
waaraan zich nog te grote kluiten aarde
bevonden sloeg hij die met zijn slurf
schoon op zijn slagtanden. Een paar
wijfjes door hem blijkbaar uitverkoren
genoten de eer in zo'n geval hun gras
pol op een der tanden te mogen reini
gen.
Om 10 uur gaven zij zelf het sein
om naar hun stallen te gaan door in
colonne zich op de weg op te stellen.
Iedere olifant liep bij thuiskomst naar
zijn eigen stal en ontving daar zijn
portie gaba, oebi en een kam pisang.
Dezelfde voeding ontvingen zij te 14
uur en om 16 uur gingen zij weer een
luchtje scheppen en grazen. Voor de
nacht moesten zij het verder doen met
vers gras.- In het regen seizoen konden
zij wat het gras betrof nog wel aan
hun trekken komen. In de droge tijd
was dat moeilijk. De bij de olifanten
ingedeelde dwangarbeiders, soms ver
sterkt met nog een aantal voor andere
diensten bij het detachement ingedeel
de gestraften, zochten dan de aloers
en door bomen beschaduwde plekken
af om de 100 kg gras te vergaren, dat
aan pikolans naar het bivak werd ge
dragen. "Oom Piet"
(Wordt vervolgd)
Thieme's Mineralen Boek - door H.
Bögel.
Een onmisbaar boek voor ieder die aan
geologie "doet".
Bögel heeft 100 van de belangrijkste
en meest karakteristieke mineralen en
kristallen beschreven.
Tabellen, afbeeldingen, beschrijvingen,
een beknopt geologisch overzicht en
een uitgebreid register maken de lezer
wegwijs in de wondere mineralenwe-
reld, die voor iedere liefhebber een
onuitputtelijke schatkamer kan zijn.
Verkrijgbaar bij Boekhandel Tong Tong,
19,50 incl. porto.
Stenen zoeken - door H. Krul.
Voor verzamelaars van stenen een zeer
handige wegwijzer die alles vertelt over
het ontstaan van de verschillende ge
steenten in de diverse geologische tijd
perken, met talrijke afbeeldingen en ta
bellen.
Verkrijgbaar bij Boekhandel Tong Tong,
8,90 0,80 porto.
16
