Fonteijn Co -
AFSTANDEN
Moet U wat kopen?
Altijd ook even denken
aan de Tong-Tong TOKO
en Boekhandel dan!
ONZE REDDER IN DE
NOOD WAS EEN TUINMAN
Vlamingstraat 5, Den Haag, Tel. 11 66 77
v/h te DJOKJA
GOUDEN
schakelarmbanden
krintjing
slangen
colliers
(6 tot 100 gr.)
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud
22 Karaats verlovingsringen
BRILJANTEN
markiesringen
hangers
oorknoppen
gezet in
22 karaats goud
MIDO
polshorloges
SEBELAH ROTAN ARMBANDEN VAN 24 KRTS GOUD (mas kertas)
Komt U van BUITEN Den Haag?
Wij betalen, bij aankoop vanaf f 200,de reiskosten voor één persoon
geheel terug I I
Het was verduisteringstijd en ik was
met mijn zoontje van 8 jr. gelogeerd bij
mijn zuster op Poedjon, boven Malang,
waar zij een landgoed had met een paar
bungalows, die zij verhuurde aan Soe-
rabajanen, die "een koude neus" nodig
hadden. Ze had er een varkensfokkerij
en een sinaasappel-plantage, waarvan
ze de heerlijke vruchten verzond aan
verschillende afnemers.
Daarvoor had ze veel personeel no
dig, maar toen haar man net als alle
echtgenoten burgerwacht moest doen,
zat ze zonder.
En toen de bodem van haar beurs
reeds zichtbaar werd, begon ze angstig
te worden.
Nadat de oorlog met Japan was uit
gebroken zaten we op een regenachti
ge avond samen te praten, hoe dat
verder moest gaan.
Mijn zuster had de varkens reeds
verkocht aan Javaanse boeren in de
buurt en toen er niets meer te verkopen
viel, was ze in de put en piekerde hoe
aan geld te komen.
Maar op die bewuste avond, toen we
ook nog met weemoed over onze jonge
tijd hadden gepraat, toen we nog in den
Haag woonden en vele cadettenbals en
andere hadden bezocht en we nu mis
schien wel vermoord zouden worden
door de vijand, die steeds dichterbij
kwam, werd er plotseling zacht ge
klopt aan de voordeur. We schrokken
wel maar toen we vroegen wie daar
was, zei iemand: "Koelo, ndoro, Pah
Kromo". Toen durfden we open te doen
en stond een kletsnatte man met een
grote tjaping op voor ons, die niet bin
nen durfde komen, maar die we toch
naar binnen haalden. Hij overhandigde
mijn zuster een druipnat pakje in een
krant gewikkeld. Hij zei, dat ze dit
moest aannemen, want dat het niet
"slamat" zou zijn geweest, als hij het
gehouden had. Hij had een tijd geleden
geld geleend van haar man, die mis
schien nooit meer thuis zou komen en
zij zou het wel hard nodig hebben.
Mijn zuster had hem wel willen omhel
zen en maakte het pakje open, waarin
500,zat. Ze dankte hem dan ook
met tranen in de ogen en liet hem gauw
in de bediendenkamer een schone py-
ama van haar man aandoen. Daarna
kwam hij bij ons zitten op de grond
met zijn benen onder zich, want hij wil
de niet op een stoel, daar dit niet "pan-
tes" was. Hij kreeg een warm kopje
koffie met een sigaretje, dat er nog in
huis was. Hij keek ons verdrietig aan
en vroeg, of hij ons nog kon helpen,
hetgeen immers niet meer mocht vas,
de Jappen.
De man vertelde, dat hij deze oorlog
vreselijk vond en herdacht zijn "toean",
die zo goed voor hem was geweest.
En als mijn zuster nog iets nodig had,
zou hij ook eens een paar kippen bren
gen.
Na hem wat verwend te hebben met
sigaretten, dankte hij haar voor alles
en vertrok weer.
We waren voorlopig weer gered en
op het juiste ogenblik door tussenkomst
van een tuinman, die trouw bleef. En
zo zijn er meer gevallen bekend van de
trouw van de Javaan, zoals mijn zoon
ondervond, toen hij in het kamp "Poen-
doeng" bij Djocja achter de "kawat"
(prikkeldraad) zat opgesloten. Toen hij
op een avond probeerde aan tabak te
komen, hoorde hij een Javaan zeggen,
"ik ken jou, jongen, als je olie nodig
hebt, kan ik je eraan helpen". Mijn
zoon vroeg, wie hij was en vertelde,
dat zijn vrouw bij ons als kindermeisje
het zo goed had gehad en zo wilde hij
dit reciproceren. Toen ik dit later hoor
de, ontroerde me dit heel erg.
Ook mijn keukenmeid bracht me 's
avonds in die tijd wel eens "ajam op
por" kant en klaar, waar we ontzettend
blij mee waren. Maar toen ze eens ver
telde, dat ze er slaag voor had gehad
van de Jap, heb ik haar moeten sme
ken dit niet meer te doen, anders kwam
ze toch weer. Maar gelukkig voor haar
moest ze haar bezoekjes staken, daar
het te gevaarlijk werd. En zo was de
trouwe Javaan, die ik met weemoed
gedenk. x,
F.A.
Weet U hoe ver ongeveer de verschil
lende steden van elkaar af liggen? Dan
komt U voor wat betreft Nederland, niet
verder dan 350 K.M. en dat is de af
stand hemelsbreed tussen Middelburg
en Groningen.
Middelburg-Assen, 320 KM.
Middelburg-Leeuwarden, 310 KM.
Middelburg-Winterswijk, 260 KM.
3 plaatsen liggen "erg ver" van den
Haag, nl. Enschede, 205 KM. Gronin
gen 250 KM. en Assen, 220 KM!
Groningen-Maastricht, 320 KM.
Den Heider-Maastricht, 280 KM.
Utrecht is vrijwel centraal gelegen in
het land. De afstand van deze plaats
naar de andere grote steden ligt tussen
de 22 en 190 KM. (Groningen).
Hoe groot is de afstand van Amsterdam
naar Djakarta? 11340 KM.
En hoe staat het met de onderlinge af
standen der verschillende plaatsen op
Java?
KM.
Serang-Banjuwangi 1171
Djakarta-Surabaja 793
Djakarta-Bogor 54
Djakarta-Bandung 180
Djakarta-Banjuwangi 1082
Semarang-Djocja 118
Surabaja-Banjuwangi 289
Surabaja-Malang 89
Surabaja-Semarang 308
Surabaja-Bandung 675
G. H. Bartman
11
