t^incloe
HET LEVEN
De tapiocafabriek "Toeren" bij Malang na de aardbevingdie in onderstaand artikel wordt beschreven. Links op de achtergrond de door
de aardbeving beschadigde schoorsteen.
Onze oude werkster deed bij een
kleine gezinscatastrophe de lucht op
klaren door te zeggen: "Och brand is
erger".
Wanneer deze vrouw de grond onder
haar voeten had voelen golven en de
schilderijen aan de wand als een slin
ger in de klok heen en weer had zien
schuiven en de baby in de wieg gillend
had horen wakker schrikken, omdat als
door een onzichtbare hand de wieg
ruw geschud was, dan zou zij weten
wat erger is.
Op een schone middag deed in een
fabriek op de helling van zo'n verra
derlijke goenoeng een assistent dienst.
Hij was als Gezelle. Ook hem sprak
alles een taal wat hij aan scheppings
wonderen om zich heen zag. Hij was
het ook eens met de held uit het schone
stuk klein-kunst, "de Schooier," aan
wie gevraagd woordt: "Heb jij dan geen
God?", antwoordt:
"Mijn God is overal. Een schooier
ziet meer dan een ander ziet. Fat
soenlijke mensen, die zien Hem zo
niet! Hij kijkt door de zon. Hij
spreekt door de wind. Geen plek,
waar de schooier zijn God niet
vindt!"
De fabrieksassistent had reeds ken
nis gemaakt met het tropisch onweer.
Het naratelen van de elkaar snel op
volgende donderslagen en het haast
onafgebroken bliksemlicht, dat het
nachtduister verdrong, hadden een in
fernale sfeer geschapen om zijn wo
ning. Maar in die tekenen had hij de
Almachtige gezien en gehoord.
Ook wat hij de middag, hieronder
beschreven, zag en hoorde vervulde
hem met ontzag.
Terwijl hij langs de meters der Die
selmotoren in da centrale liep om de
aangewezen drukken te noteren, kreeg
hij de gewaarwording als die een pas
sagier aan boord van een boot, die IJ-
muiden of Hoek van Holland uitvarend
in een woelige Noordzee terecht komt,
voelt.
Hij voelde de machinekamervloer als
golven onder zijn voeten. Een angst
wekkend gekletter van de windverban
den die tegen 't dakijzer sloegen en 't
geknars van de wringende kapspan-
ten deden de mensen gillend de fabriek
uitsnellen. "Lindoe, Lindoel!" riepen zij
allen. Ook voor de assistent was dat
iets onnatuurlijks. Ook hem sloeg de
schrik om het hart.
Het is zo eenvoudig volgens de "we
tenschap": De aarde is als een appel
bol. De gloeiende brei van de kern
komt onder spanning omdat de korst
afkoelt en zoekt dan een uitweg, maar
dat zegde de jonge man niets. Ook hij
liep de fabriek uit en daar buiten nam
de angst nog toe!, want zag hij daar
niet het boven stuk van de dertig meter
hoge schoorsteen heen en weer bewe
gen?! en ontstond er niet in de lichtbe-
rookte rand een scheur?! Scheurde de
schoorsteen?!
Hij gilde nu ook, maar het was een
waarschuwing: "Loengo!, Loengo",
("Loop weg! Loop weg!") en een gebed
fluisterde hij: "O, God!, laat dat toch
niet gebeuren, de schoorsteen in brok
ken puin op die door elkaar lopende
mensen, die bevend van angst geen
raad weten". "Lindoe, Lindoe!!" Het
klonk hem nog lang in de oren.
De schoorsteen viel niet, doch kon
tot het eind van de campagne dienst
doen al was er een lange brede scheur
in ontstaan.
In de stop werd het bovenstuk af-
qebroken en door een nieuw vervan
gen.
Als de nu 80-jarige, die 50 jaar gele
den fabrieksassistent was, de foto ziet
van de schoorsteen met zwarte scheur
dan brengt die hem in herinnering de
hartklopping, die de 1ste aardbeving
hem bezorgde, ook al volgde op de
angst en schrik spoedig eerbied en
vertrouwen. J. v. d. Werf
Het leven is als het gouden horloge
van Pa dat je als een joch van drie
jaar even mag vasthouden en dan
onherroepelijk terug moet geven. Veel
jochies hebben het niet eens horen
tikken, weetje? T.R.
Belum tentu si upi si bujung-nja.
Dat staat nog te bezien. (Soendanees
spreekwoord).
Mendacem memorem esse oportet.
Een leugenaar moet een goed geheu
gen hebben.
Apulejus, De magia 69.
12
