Fonteijn
CO v/h te DJOKJA
Uit Mijn Kinderjaren
Zaken met Indonesië
Vlamingstraat 5, Den Haag, Tel. 11 66 77
GOUDEN
BRILJANTEN
schakelarmbanden
markiesringen
krintjing
hangers
slangen
oorknoppen
colliers
gezet in
(6 tot 100 gr.)
22 karaats goud
toesoek konde
peniti kabaja
MIDO
van 22 karaats goud
22 Karaats verlovingsringen
polshorloges
SEBELAH ROTAN ARMBANDEN VAN 24 KRTS GOIJD (mas kertas)
Komt U van BUITEN Den Haag?
Wij betalen, bij aankoop vanaf f 200,
de reiskosten voor één persoon
geheel terug 11
"Waras Teköh, löröh loengö." Ontel
bare malen heb ik deze woorden ge
hoord, gepreveld door mijn kokki bo
ven een anglo met brandend houtskool
en wierook, waarvan de slierten rook
onze reukorganen aangenaam prikkel
den. Deze herinnering uit mijn jeugd,
die nu ver achter mij ligt, zal ik nooit
vergeten. Het gebeurde elke donder
dag namiddag bij mengerip (het val
len van de schemering). Dan werd een
kleine aarden anglo tevoorschijn ge
haald, met smeulende arang gevuld en
rijkelijk bestrooid met korrel-menjan.
Rondom de arang tegen de anglo-rand
aan, werd door kokki een garnering
van offerbloemen geplaatst. Zeven
soorten bloemen moesten het zijn, de
zelfde die de Indonesiërs altijd gebrui
ken om op hun graven te strooien.
Rozeblaadjes, melati, kenanga, de
gele en witte tjempaka, de nagasari en
vaak kemoening of kembang tandjong.
En steeds was daarbij ook een aan
heel fijne reepjes gesneden, groene
bladsoort, waarvan ik de naam ben
vergeten.
Het geheel maakte telkens weer een
feestelijke en mysterieuse indruk. Kok
ki nam de anglo eerbiedig in beide
handen en begon een rondgang door
het hele huis; geen plekje werd over
geslagen. Daarna begaf ze zich in de
tuin, wandelde om het huis, op de voet
gevolgd door haar trouwste trawant,
mij. En die ceremonie ging vergezeld
van korte zinnetjes, die ze prevelde
boven de omhoog kringelende wierook
en waarvan ik de woorden "Waras
tekóh, löröh loengo" heb onthouden.
Desgevraagd vertelde ze mij dat ze
betekenden: Gezondheid kom, ziekte
verdwijn! Er zat natuurlijk meer aan
vast dan die simpele uitleg.
Op haar eigen subtiele manier wist
ze mij ook van de mystieke strekking
te doordringen. De goden hadden im
mers niet alleen de macht over de stof,
maar ook over de geest. Voor mij, zo
jong als ik was, betekende onze oude
kokkie heel wat meer, dan alleen de
keukenprinses, die zulke heerlijke
kostjes kon koken. Zij was voor mij
een magische figuur, prikkelde mijn
verbeelding. Geweldig, zoals ze dat
wierook- en bloemenoffer bracht.
"Ban uit alle ziekte, maar ook de
boosheid en het kwaad. Laat al uyy
goedheid en zegen, behalve de ge
zondheid van het lichaam in ons stro
men, Grote Schepper".
Onze oude kokkie was maar een een
voudige ziel en analphabeet. Maar wij
hebben haar toch naar de juiste waar
de geschat, hoop ik. Voor mij blijft ze
een dierbare herinnering. Nu ik bij me
zelf de rimpels en grijze haren ontdek,
die zij toen had, ben ik haar nog steeds
dankbaar dat mij zo nu en dan de eer
te beurt viel om de anglo te mogen
ronddragen en dezelfde magische
woorden te prevelen.
Kokki ligt nu al lang begraven in de
koeboeran, onder de eeuwig bloeiende
kembodja. Ik ben nooit in de gelegen
heid geweest om een bezoek te bren
gen aan haar graf, maar ik ben er ze
ker van, dat tot op dezen dag de kem
bodja in overvloedige tederheid over
haar nu tot stof teruggekeerde lichaam
blijft dwarrelen.
Nu, tientallen jaren later, realiseer ik
me plotseling, dat die vier magische
woorden nog niets aan kracht hebben
ingeboet. In deze verziekte maatschap
pij en computer-wereld zouden die
eerbiedig geprevelde woorden, eigen
lijk helder en duidelijk moeten schal
len.
Gezondheid van geest en zinnen, kom.
Ziekte van denken en doen, verdwijn!
Louise.
Noot van de redactie: voor wie het
eenvoudige verhaaltje van Louise nog
niet duidelijk genoeg mocht zijn:
In deze moderne, pientere, rationa
listische tijd is goed leven meestal
alleen maar een ander woord voor ver
standig leven: goed uitgebalanceerd
eten, niet op de tocht zitten, enz. waar
tegen een hele serie chemische pre-
paraatjes bestaan, waardoor alle ziek
ten verdwijnen.
Desondanks leven we blijkbaar nog
steeds fout, en dat komt, althans vol
gens Louise's kokkie, door ons enor
me tekort aan bewust geestelijk leven,
waarbij we "bezwerend" denken aan
het Goede dat ons op moet bouwen,
en het Kwade dat wij moeten uitban
nen. Toverformules? Neen: alleen: her
haalde, korte "gebeden" uit een op
recht geloof. Die helpen vaak beter
dan automatisch geslikte synthetische
obats.
Enige tijd geleden maakte de "Tele
graaf" melding van het succes van een
jonge handelaar die "met niets be
gon" en nu een omvangrijke export
van pop-bladen en -foto's, alsmede
nog enkele ontspanningstijdschriften
naar Indonesië heeft. Wie het betrok
ken bericht goed gelezen heeft, merkt
dat bij het aangeboren zakentalent van
deze jongeman (Pim Vroegop) een bij
zondere omstandigheid hem goed te
pas gekomen is: door zijn vrouw had
hij familierelaties met Indonesië.
Merkwaardig is dat in de Indische
groep in Nederland onnoemelijk velen
familiebetrekkingen met Indonesië
hebben of kunnen hebben, maar er
niets mee doen, omdat men zich uit
alle macht "assimileert" en "niets met
het Land van Herkomst te maken
heeft". Natuurlijk speelt het "talent
voor zaken hebben" ook heel wat mee,
maar dat ontstaat niet door het vol
gen van handelscursussen of het zich
"zakenman" noemen als men als em
ployé bij Philips of Unilever werkt. In
latere generaties zal het zakentalent
wel groeien bij Nederlanders van In
dische komaf, maar we betwijfelen of
men dan nog terug kan krijgen wat
men nu weggooit: de band met Indo
nesië
ABONNEES AMERIKA
r»
Tong Tong niet ontvangen of
beschadigd en U wilt gauw een
ander exemplaar? Bij Roy Stee-
vensz, 11543 Buell str., Santa Fe
Springs, California 90670 kunt U
er om vragen.
Naar Den Haag schrijven duurt
te lang!
11
