Reünie Radio-Amateurs Voormalig N.O. Indië
Richt Schijnwerper Op Twee Historische Gebeurtenissen
reünie fpjimim'
De wetenschap omtrent PK-call's, is alleen weggelegd voor zendamateurs.
Zij springen op bij dit woord, omdat zij dan weten wie zij tegenover zich hebben.
Het zijn amateurs die decennia's geleden in het voormalig Nederlands Oost-
Indië draadloos met elkaar telegrafeerden en telefoneerden en van wie velen
later de stoot hebben gegeven tot de oprichting van plaatselijke (amateur)
radio-omroepen in Batavia, Bandoeng, Medan, enzovoorts. Deze liefhebbers van
radio en van Indië willen op 3 juli in Den Haag bij elkaar komen om gezamenlijk
met filmbeelden, uitwisseling van oproepnamen en een nasimaaltijd, weer eens
de tijd te herdenken die thans zo ver achter hen ligt.
Het reünie-comité, bestaande uit de
heren A. C. de Groot (PK 1 PK), C. A.
Ie Cotey (PK 3 LC), J. F. Rohder (PK
4 RM) en J. E. M. van Drunen (PK 1
AE), hoopt met de publicatie van on
derstaand verhaal over de avontuurlij
ke oprichting van de Bataviasche Ra
diovereniging en de eerste draadloze
amateur telefonieverbinding Indië-Hol-
land, de aandacht te trekken van die
PK's in Nederland welke nog niet op
de hoogte zijn van deze reünie.
B.R.V. (BATAVIASCHE
RADIOVERENIGING).
Het is de voorzitter van het reünie
comité, de nu al 75-jarige heer De
Groot, die naar waarheid zijn beleve
nissen weergeeft over de oprichting
van de Bataviasche Radiovereniging
en daarvoor teruggrijpt naar 1924 of
eigenlijk daarvoor.
Hij werd op 6 augustus 1896 in Bui
tenzorg geboren, in 1904 voor oplei
ding naar Nederland gezonden en
keerde in 1915 terug naar Indië alwaar
hij zich een positie in de theecultures
wist te verwerven. "Maar dit werk was
een teleurstelling", vertelt de heer De
Groot, "want mijn hart ging uit naar
de techniek".
En zo is hij gaan experimenteren
met bamboe, draad en eenvoudige
zelfgemaakte radio-onderdelen. Want
naast de gebruikelijke kennis van zen
den moest je toen ook de onderdelen
zelf nog vervaardigen. "Het was diep
in de wildernis, moet u rekenen",
waarschuwt hij. "Rondom je waren al
leen maar bergen en theetuinen. Ik
was eerste employé op de theeonder
neming Passir Datar en daar ziet het
er zo uit. Bij Soekaboemi ga je een
kronkelige bergweg op, dan heb je
links de fabriek en daar vlakbij de in
gang naar het huis en daar weer vlak
bij de antenne". De heer De Groot
mijmert al voort op de schepping die
hij gedurende zes maanden daar op
zijn eentje in de wildernis op basis van
een artikeltje in "Wireless World" in
elkaar was gaan zetten Het was
een prachtige antenne. De administra
teur op de plantage was echter een or
nitholoog en had daarom vanwege zijn
vogels een vreselijke hekel aan die
antenne". Voor de technici onder ons:
de antenne was dubbeldraads, twee
meter uit elkaar, zestig meter lang, en
RADIO (zENojiwm,,,
VRAAG MlEp/DAN
De Heer A. C. de Groot, voorzitter van het
Comité "Reünie Radio (zend) Amateurs voor
malig N.O. Indië opent de stand van het Co
mité op de Pasar Malarn 1971.
achttien meter hoog. De zender be
stond uit een driespoelenstelsel, pri
mair en secundair afgestemd en twee
C-509 Philips eindversterkerbuizen.
Maar gestopt met deze technische
praat voor de openbaring van het doel:
de heer De Groot wilde met zijn vrien
den in Bandoeng Hauschilt, Van Bem-
mel en De Bont gaan zenden.
Hij testte eerst zijn zender door
zijn djongos de grammofoon te laten
bedienen en zelf buiten met een
ontvangertje te gaan rondlopen. En
toen een spannende gebeurtenis
ging hij zijn vrienden in Bandoeng op
roepen. Helaas bleken zijn vrienden
hem niet te ontvangen, anderen had
den het station G.H.R. (Goenoeng Ha-
loe Rongga) echter wél gehoord, o.a.
het personeel van het vliegveld Andir,
welke van de P.T.T. een verzoek kre
gen tot het instellen van een onder
zoek, zodat ijlings de hele zaak ver
stopt moest worden.
Reken maar, dat de heer De Groot
na een half jaar weer opnieuw met zen
den begonnen, schrok, toen plotseling
op een middag een merkwaardig ve
hikel het terrein van de thee-onderne
ming op kwam rijden. "Een grote auto
met een bamboemast van drie meter
schuin achterwaarts gericht en vooraan
de auto een voorwaarts, waartussen
een antennedraad en op de achterbank
iets wat op een ontvanger leek". Het
gevaarte hield stil en de heer De
Groot vroeg helemaal niet vrien
delijk wat de heren wensten. Hij
had er zwaar de pé in, want hij dacht
natuurlijk onmiddellijk aan de peiling
van Andir.
Maar wat bleek: de heren waren net
als hij radioamateurs. Eentje heette
Bleiker en deze was bevriend met een
uit.erst invloedrijk man, de heer Van
der Horst, directeur van de Bataviasche
Verkeersmaatschappij. Hij had deze
Van der Horst over de radiouitzendin
gen ingelicht en vol verrassing had
men in Batavia naar G.H.R. (Goenoeng
Haloe Rongga) zitten luisteren. "Want
in die tijd waren er alleen maar morse
tekens op de radio te horen en als je
dan plotseling muziek hoort, ben je
natuurlijk wel verbaasd. Ik weet nog
dat ik altijd opende met de mars
"Boemel Peter". Dat stond tenminste
op de plaat". De heer De Groot neuriet
het voor.
Enfin, toen Van der Horst van die
uitzendingen hoorde rijpte in zijn hoofd
onmiddellijk een plannetje om een
radiovereniging op te richten en nodig
de De Groot uit om met zijn zender
naar Batavia te komen "om de lui daar
warm te maken voor een op te richten
radiovereniging". Over die avond van
kennismaking met Bleiker en Van der
Horst zegt de heer De Groot: "We wa
ren dol gewoonweg. Het idee dat je
met een kleine zender zoveel mensen
had bereikt". Maar het verzoek om de
zender mee te nemen naar Batavia (het
signaal zou dan sterker zijn) baarde
wel wat hoofdbrekens, want De Groot
had geen zin om zijn zender voor één
avond te demonteren! Toen kwam hij
op het idee om met behulp van de
honingraatspoelen van zijn ontvanger
een zendertje te bouwen. Dat bleek
een uitstekende vondst en zo trok De
Groot met het provisorische zendertje
naar het huis van Van der Horst in Ba
tavia. En die gedenkwaardige avond
kon heel Batavia op de radio grammo-
foonmuziek horen en werd iedereen die
luisterde verzocht om rapporten over
de ontvangst in te sturen. De telefoon
stond roodgloeiend, alles was in rep
en roer en velen gaven gehoor aan
Van der Horst's oproep: "Jongens
geef je nu alvast op als lid van onze
Bataviasche Radiovereniging, over en
kele dagen gaan we een oprichtings
vergadering beleggen". Niemand dacht
meer aan een luisterverbod, dat in die
tijd nog gold. ledereen was door het
dolle heen. En de Bataviasche Radio
vereniging werd enkele weken later
opgericht onder voorzitterschap van
Van der Horst. Pionier De Groot van
de eerste uitzending kon niet komen
omdat hij van de administrateur van
de theeplantage niet weg mocht
Kort na de oprichting van de Bata
viasche Radiovereniging volgde de op
richting van de Bandoengsche Radio
vereniging, enzovoorts. Al deze plaat-
14
