OUWE NJOO
IN DE STEEK
TERUGKEER DER
MONARCHIEËN
je het wel aan de Jap (humeuriger en
slaanderiger) èn aan het vervoer over
de baan, dat dan practisch stilstond.
Eens werd onze brug op geen 100 me
ter (hemelsbreed) van ons af te pakken
genomen.
't Was 's middags na het werk en
we lagen of zaten op ons tampatje.
Plotseling aankomend vliegtuiggeronk
en schoten van luchtafweergeschut.
We wisten niet hoe gauw we weg
moesten komen. Het bos in, zover mo
gelijk van de brug. Veel tijd hadden
we niet meer. De bommen vielen al op
de brug en we hoorden de bladeren
ritselen van de scherven. Toen kwam
er een aanzwellend geluid van een
naderend laag vliegende bommenwer
per (Liberator). Angstaanjagend ge
woon. Het vliegtuig scheerde vlak bo
ven ons en na een paar seconden
hoorden we een geweldige klap. Neer
geschoten. Later zagen we de Jap met
alluminium plaatjes lopen en ander
materiaal dat van een vliegtuig afkom
stig was. Van de vliegers geen spoor.
Waren ze gedood? Waren ze gevan
gen? We zijn het niet te weten geko
men. Terug in onze barakken merkten
we dat verscheidene tampatjes door de
scherven waren doorboord.
Soms kwamen de bombardementen
tijdens het werk zoals ik al zei en één
voorval herinner ik me nog wel, omdat
dat in een humoristische noot eindig
de: Laag overvliegend kwam een Mos
quito bommenwerper over ons heen en
wierp bommen af op het emplacement
van het station Apron. Nog eens en
nog eens kwam het kreng terug. We
hadden allen een goed heenkomen ge
zocht. Na het "all clear" signaal kwa
men we weer druppelsgewijs binnen.
De Jap, dat zagen we heel gauw, was
danig uit zijn hum. We moesten alle
maal aantreden en onze neuzen wer
den geteld. Plotseling trad er een Ja
panse bewaker naar voren en begon
te schreeuwen: Amerika soldier- De A-
merikanen keken hem aan en toen zei
hij: Motekoi (kom hier) tegen één van
hen.
Om het volgende goed te begrijpen,
Dick vertelde van een belastingamb
tenaar in Soerabaja, die hij goed ge
kend had, een zeker F., die wijd ver
maard was om zijn uitgebreide en nim
mer falende kennis van de meest uit
eenlopende belastingzaken, maar nogal
eens kleine moeilijkheden had met het
gebruik der Nederlandse taal. U weet:
stijgt men dan op de maatschappelijke
ladder, dan wordt de behoefte aan
schoner woorden en uitdrukkingen
groter.
Op een dag kwam er een dame aan
de balie met een nogal ingewikkeld
belastingprobleem, waarvoor de amb
tenaar aan het loket dacht haar te moe
ten verwijzen naar mijnheer F. Sendiri.
Deze had in één oogopslag de moei
lijkheid door en wendde zich tot me
vrouw met de woorden: "O ja, me-
moet men nl. weten dat de Jap de ge
woonte had, één man, soms wel de
hele groep, van die nationaliteit te
straffen, wiens vliegtuig ons gebombar
deerd had. Dat was vooral voor Ameri
kanen en Engelsen niet zo prettig. Het
waren immers altijd vliegtuigen van
een van die nationaliteiten, die de
bombardementen uitvoerden.
Zoals gezegd: de Amerikaan, een
lange, flegmatische Texasser, kwam
aan, stond in de houding voor onze
Jap: Yes? vroeg hij. Toen zei de Jap:
Sikoki-na, America ka? (Was dat een
Amerikaans vliegtuig) "Yes, that was
an American plane." antwoordde de
Yank met enige spot in zijn stem.
"Bakairo", zei de Jap.
Toen schreeuwde hij: Englishe mo
tekoi. Een Engelsman stond op, kwam
keuriq in de houding staan en salueer
de correct (op z'n Engels met natrillen
van de bovenarm). De Jap: America
soldier speako America plane. You
speako? (De Amerikaanse soldaat zegt
dat het een Amerikaans vliegtuig is.
Wat zeg jij?) De Engelsman zei vol
trots: No sir, that was not an American
plane, that was an English plane sir.
"Bakairo", zei de Jap, no goodtena.
Amerika speako Amerika plane. Eng
lish speako English plane. Nani! (De
Amerikaanse soldaat zegt, dat het een
Amerikaans vliegtuig was en de En
gelsman zegt dat het een Engels vlieg
tuig is geweest. Hoe zit dat!) De Jap
zat kennelijk in een dilemma. Plotse
ling verscheen er een sluw lachje om
zijn mond: "Olanda", schreeuwde hij
ons toe. Maar geen van de Hollanders
keek naar hem, we hadden het plotse
ling te druk met allerlei dingen.
"Olanda", bulderde de Jap: You mo
tekoi" en wees in onze richting. "Kijk
niet zo scheel, smerige rot Nip", zei
Colette Boutmy nog. Met lood in zijn
benen (schoenen hadden we allang
niet meer) liep hij naar de Jap. Heel
tergend langzaam kwam hij aan en
stond niet eens in de houding voor de
Jap, een minachtend trekje op zijn
gezicht. J. J. den Outer.
wordt vervolgd)
vrouw, gaat u even zitten ja mevrouw,
dan zal ik u even bloot leggen
Er wordt over zulke grapjes vaak
nogal denigrerend gelachen om die
rare Indo-tjes, overigens zelden reali
serend dat ook bij Hollanders van hier,
en bij elk volk, het taalgebruik vol fou
ten zit. Maar men moet een mens zijn
met grote levenservaring en nobeler
mensenkennis, als men bij het horen
van dergelijke grappen toch ook
meteen met dierbaarheid denkt aan de
mensen waarom het gaat.
Namelijk het goedmoedige, sympa
thieke type van de eenvoudige Indo, die
vaak terecht^o.a. "de ruggegraat van
de Indische maatschappij" werd ge
noemd, door vele voortreffelijke eigen
schappen tegelijk, waar men in de mo
derne tijd vaak te vergeefs naar zoekt:
stiptheid, grondige en brede kennis,
Schrijvende over de achterstallige
salarissen van het ex KNIL-personeel,
de ambtenaren en particulieren, gedu
rende de oorlog in Zuid-Oost-Azië te
gen Japan, zei wijlen Prof. Dr. F. C. Ger-
retson in 1957 over de houding van de
Staat der Nederlanden het volgende:
"Een heer, die zijn knecht op het
kritieke moment in de steek laat, alleen
de lusten van de vazallentrouw wil ge
nieten, doch zich aan de lasten daar
van met slimmigheden onttrekt, is eer
loos, trouweloos en karakterloos. Con
clusie van de dagbladcorrespondent:
"Het is een vernietigend oordeel.
Een dodelijke conclusie: Eerloos: Trou
weloos; Karakterloos!
G. H. Bartman.
Weet u nog hoe wij vroeger Hirohito,
de Tenno Heika noemden?
Goed zo! Tienus Heipaal I
Sinds wij in onze socialistische maat
schappijen de monarchieën hebben af
geschaft, komen wonder boven wonder
weer nieuwe koningen, compleet met
paleizen, terug. Eerst hadden wij de
voetbalkoningen en ijspaleizen. Daarna
ook worst- en haringen-koningen en
accordéon- en werkmanspaleizen. (In
de laatste worden steeds meer militai
re uniformen - tot panterpakken toe! -
te koop aangeboden. De monarchieën
worden blijkbaar ook militanter!
Eén van de laatste terreinen waar de
monarchie binnendringt, is de moraal,
getuige Sex-queens en Porno Konin
gen. Het leven wordt werkelijk weer
romantisch!
corredt gedrag, bescheidenheid, on
kreukbaarheid, flegma.
Sommige van deze veteranen spra
ken "beroerd" Nederlands, maar ver
reweg de meesten hadden een correc
te taalbeheersing, die men zelfs in de
Kamers in Holland of in de journalistiek
van de moderne tijd zelden meer aan
treft. Dit is een waarheid. Howgh!
Zelden ook heb ik in mijn leven zo
veel wellevendheid en geduld onder
vonden bij inlichtingen in ambtenaars
zaken als in dat oude Indië. Ah, tot
mijrt beste levensherinneringen beho
ren die magere Indo achter zijn brede
bureau, zijn dunne vingers rustig ritse
lend met de papieren, zijn duidelijke
en begrijpelijke uitleg, de correcte ge
steven toetoepjas, op de tafel zijn
grote, dikke zilveren horloge, zijn zil
veren tepak met shag, het kalongpijpje,
het grote dikke glas met zwarte kof
fie, met een zilveren dekseltje op een
zilveren "onderzetter", de pennen en
potloden-met-dop, tsk-tsk-tsk. Ouwe
Njoo, ik mis jou erg, weet je
T.R.
19
