Fonteijn Co -
9
NOG IETS OVER
TJAPOENGS EN KINDEREN
Het is nooit goed!...
Vlamingstraat 5, Den Haag, Tel. 11 66 77
v/h te DJOKJA
GOUDEN BRILJANTEN
schakelarmbanden markiesringen
krintjing hangers
slangen oorknoppen
colliers gezet in
(6tot100gr.) 22 karaats goud
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud MIDO
22 Karaats verlovingsringen polshorloges
SEBELAH ROTAN ARMSANDEN VAN 24 KRTS GOUD (mas kertas)
Komt U van BUITEN Den Haag?
Wij betalen, bijaankoop vanaf 200,de reiskosten voor één persoon
geheel terug I I
Tjapoengs-Kindjengs of Papatongs
kent men in grote verscheidenheid
qua kleur en grootte.
Als kind heb ik weieens uren door
de sawahs en tegallans gelopen om
tjapoengs te vangen, meestal als voer
voor onze insecten-etende vogels.*)
Als je zo'n tjapoeng of papatong be
sloop, zong je er een liedje bij, moest
je erbij zingen. Zogenaamd om de
beestjes tam te maken. Als kind ge
loofde je er heel stellig in, en je bleef
al zeurig zingend naar een rustende
kindjeng sluipen, door en door maar
zingend. Soms tot ngiler. Het Soenda-
nees liedje was zo:
Papatong, papatong, djalan ka Tam-
blong ngemplong. (De weg naar
Tamblong ligt open zonder obsta
kels).
Dat is alles, en je bleef 't maar door
zagen, tot je je tjapoeng ving.
De Javaanse kinderen hadden ook
een speciaal liedje voor 't zelfde doel,
maar dat was wel een grappig rijmpje.
Voor kiendjeng hadden ze ook een
andere naam in hun liedje.
Een kleine kiendjeng heette ti-ti-iji.
Een grote kiendjeng heette tö-orrö. En
het liedje voor de kleine kiendjeng was
als volgt:
ti-i-ji ti-i-ji. Mbo moe loengo mbati
je moeder is uit batikken. Kepe-
tö londö boeri ze ontmoet een
pokdalige Hollander,
tö-ö-rö to-o-ro. Mbo moe loengo
mbatö je moeder is uit werken met
een klapperdop. Kepetö londö brèwö
ze ontmoet een baardige Hollan
der.
De liedjes of rijmpjes waren wel
grappig. Wat de kinderen met de ge
vangen diertjes deden, was niet zo
grappig. Van de kleine braken ze de
vleugeltjes half of helemaal af en de
den ze de verminkte diertjes weer op
een blaadje terug. Maar bij de grotere
kiendjengs deden ze een grasbloei-
stengel in 't kokerachtige achterlijf en
lieten 't diertje dan weer opvliegen
met zo'n zware spriet in zijn achter
lijf.
Ik heb 't de kinderen dan ook ver
boden, waar ik kon, maar ja, kinderen
Vervolg "Sengoeroe"
plete chaos. Sommigen zagen kans
een steil talud op te lopen net tjitjaks,
een prestatie en gelachen dat wij la
ter hebben.
Soldaten van moed, beleid en trouw
ging op de loop voor één dronken
karbouw.
J. WEITES.
1 Sambi roto wordt als thee getrok
ken voor malaria. Heel erg bitter,
bloedzuiverend. Gemengd met brato-
wali, heel goed voor exeem en uit
slag. Ook mee wassen.
2 Lamtoro leguminosa peteh tjina.
Klemandingan. Peulen worden jong
gegeten. De pitjes.
beseffen hun eigen wreedheden meest
al niet.
Er was ook, in mijn jeugd, een liedje,
dat je zong, als je een slakje gevan
gen had en hem uit zijn huisje tevoor
schijn wilde doen komen. Kleine slak
heet in het Soendanees tètèngek; iets
grotere (b.v. alikruiken) toetoet en nog
grotere kèöng. Maar dit deuntje gaat
over de tètèngek.
Tètèngek - tètèngek. Koeda loem-
ping keur anakan (het vliegende
paard is aan 't jongen).
Je bleef 't doorzingen, tot de slak
zijn kopje uitstak en over 't blaadje
kroop, dat op de palm van je hand lag.
Nu weet je, dat dat door de warmte
van je hand komt. Maar vroeger dacht
je, dat 't slakje je liedje verstond en
nieuwsgierig naar 't jongende vliegen
de paard was.
Ook de Hollandse kinderen kenden
zo iets, naar men mij toen vertelde en
het liedje dat ze zongen was:
Slak, slak, steek je horens uit.
Anders steek ik je huis in brand.
Me dunkt, dat je er niet bepaald een
slak voor hoeft te zijn, niet waar?
PIM.
Aan Pim is het vangen van tja
poengs met getah nangka niet bekend.
Althans in Batavia en omstreken vin
gen kinderen tjapoengs (voor de beo)
altijd met een druppel van het kleven
de sap van de nangka aan het einde
van een lidi (bladnerf van de cocos-
palm).
Wie in zijn jonge jaren ook oog ge
had heeft voor de kleine ,,en waarde
loze" wezens in de natuur, is onze
vriend O. H. Kiliaan, die de volgende
samboengan aanbiedt: de Kiendjeng
de libelle) met griffeldik lijf; de
Kiendjeng dhom (naald) met naald
dun lijf; De Kiendjeng (libelle) is een
snelle doder en 't enige insekt, dat
achterwaarts kan vliegen.
Succesvolle journalisten en anderen
die met woorden werken, sterven veel
jonger dan succesvolle mensen in an
dere beroepen. Dat is een der conclu
sies van een onderzoek, dat in het or
gaan van het Amerikaans psychiatrisch
Genootschap is gepubliceerd. Het
sterftecijfer van correspondenten en
andere journalisten was zelfs ruim
tweemaal zo hoog als dat van de hele
genomen steekproef, en lag ongeveer
een derde boven dat van de hele blan
ke mannelijke beroepsbevolking in de
Ver. Staten.
Aldus lezen wij in "Het Vaderland".
Dat overigens de oorzaak van hart
kwalen niet per sé in het harde werken
zit, bewijst onderstaand bericht omtrent
wezens die het grootste deel van hun
tijd "zitten te niksen"
Dieren die in een situatie van over
bevolking moeten leven, krijgen last
van hartkwalen. Aldus meldt het West-
duitse Onderzoekingsgenootschap in
Bonn. Bij een uitgebreid onderzoek is
gebleken dat het leven op een moder
ne gemechaniseerde boerderij met
grote aantallen dieren op een beperkte
ruimte, te veel blijkt voor tal van var
kens. Er is vastgesteld dat de laatste
jaren het aantal varkens dat sterft
aan hartaanvallen, minstens is verdub
beld. Het Onderzoekingsgenootschap
heeft voor dit jaar 800.000 gulden extra
uitgetrokken voor onderzoek naar het
probleem van huisdieren die last heb
ben van spanningen. Mogelijk kunnen
de resultaten van zo'n onderzoek ook
een waarschuwing inhouden voor de
mensen die steden en flats voor de
mensen ontwerpen.
11
