DOZIJN RASSEN, ÉÉN TAAL
St erven dieren niet?
.Van Der Lee" Werd Gewilde Voornaam
Disco
Bolland
overgegaan of geslaagd
Evenals Indonesië heeft ook Bra
zilië een koloniale tijd," gehad,
waar nog steeds vele resten van
te bespeuren zijn, zoals bijgaand
knipsel bewijst uit een oude krant,
waarvan wij de naam niet hebben
kunnen achterhalen. Ongetwijfeld
zullen nog na eeuwen in Indonesië
restanten te vinden zijn van de
Nederlandse tijd, misschien ook
wel (voor-) namen als Lapré of
Robinson of Jansen... en mis
schien ook wel zoals „Masih-
belum-bajar" (Mispelblom Beier
en „Bengkok" (de Bruin-Kops)
Dit stukje heeft ons zo bijzonder
getroffen omdat het gaat over o.a.
de naam van onze mede-directeur
Dick van der Lee.
Er zijn in Brazilië nog niet veel Neder
landers, maar de weinigen die er zijn heb
ben een goede naam. Voor een deel heb
ben zij die te danken aan de faam ,die de
Hollanders zich verwierven in de zeventien
de eeuw, toen de West-Indische Compagnie
korte tijd enige nederzettingen had in het
Noorden van het land. In die korte tijd werk
ten zij met zoveel energie aan de aanleg
van wegen en havens en de bruggenbouw,
dat er nu, driehonderd jaar later, nog met
lof over wordt gesproken en veel Brazilia
nen het oprecht betreuren, dat de Nederlan
ders toen niet gebleven zijn. De namen van
enkele Nederlandse families, die bleven
hangen, zijn zeer bekend geworden. De naam
Van der Lee werd tot VanderLey, zelfs een
gebruikelijke voornaam.
Nu zijn er dan enkele Nederlandse kolo
nies. Een oude welvarende kolonie is Cas
tro in de staat Parana. Daar is nu de ,,fa-
zenda" Ribeirao bijgekomen. Bovendien
woont hier en daar een afzonderlijk Neder
lands gezin. Nederlandse missionarissen
treft men in heel Brazilië aan. In de stad
Sao Paulo bestaat zelfs een kwart der
geestelijkheid uit Nederlanders. Brazilië is
echter geweldig groot en het aantal Neder
landers is verhoudingsgewijs heel gering.
Immigranten moeten dan ook niet denken,
dat zij hier met plat-Brabants terecht kun
nen. Het is van het grootste belang, dat de
Nederlanders, die naar Brazilië komen hun
best doen om de taal van het land te leren
en zich aan te passen aan de gewoonten
van het volk. De Brazilianen begrijpen heel
goed, dat dat niet in een handomdraai
gaat, maar van de andere kant horen zij
van de sociëteit te ontvangen en hen
niet te doen deelnemen aan de rond
gang door de fabriek zulks in verband
met„de fabrieksgeheimen".
Maar dat namen de Persmensen niet.
Zij stapten ijlings in hun wagens en lie
ten de hevig teleurgestelde Boekenbaas
eenzaam achter op het terras van de
soos vanwaar hij de optocht in de fa-
briekspoort zag verdwijnen. Hij koos de
wijste partij, wandelde snellijk naar huis
schoot daar met vaart in zijn toetoep,
nam een flinke hoeveelheid koele
dronk tot zich en nam zijn gemak er
verder van.
J. v. d. WERF
niet graag dat in hun nabijheid een taal
wordt gesproken, die zij niet kunnen ver
staan.
Immigranten.
Brazilië bestaat uit een conglomeraat van
naties en rassen. De Portugezen en Span
jaarden zijn er nu al een vierhonderd jaar.
Vooral in het begin vermengden zij zich
sterk met de Indianen. Na hen kwamen de
negerslaven uit Afrika. Ook dezen hebben
hun stempel gedrukt op het Braziliaanse
volk. Vooral in het Noorden domineert het
donkere type en zelfs in de hoofdstad Rio
de Janeiro komt men het negertype tegen.
Na de afschaffing van de slavernij en met
de opkomst van Sao Paulo vestigden zich
veel Italianen in Brazilië. Oorspronkelijk wa
ren zij bestemd voor de fazenda's en nog
treft men in het binnenland vele Italiaanse
families aan, waarvan sommigen het ge
bracht hebben tot groot-grondbezitters. De
meeste Italianen zijn na enige tijd echter in
de handel en de industrie gegaan. Sao Pau
lo heeft zijn bloei vooral te danken aan
deze Italianen.
Duitsers.
Duitsers zetten zich vooral in de Zuidelijke
staten neer. In Santa Catarina en Rio
Grande do Sul komt men echt Duitse
plaatsnamen tegen als Blumenau. De Duit
sers zijn in dit deel van het land zo talrijk
dat zelfs de negers hier Duits spreken. Ver
der zijn er Japanners, Syriërs, Oostenrij
kers, Hongaren, Litauers, Zuidslaven, Tsje
chen, Fransen, Zweden, Russen en veel Po
len.
Invloeden uit alle delen van de wereld
hebben dus hun invloed in Brazilië doen
voelen, maar het Portugees-koloniaal ele
ment heeft de boventoon gehouden.
Portugees.
Het land is dan ook practisch ééntalig. in
het Noorden is de uitspraak misschien even
anders dan in het Zuiden, elke streek heeft
zo zijn eigen woorden, maar de taal in dit
grote land, 260 maal Nederland, is Portu
gees. Onder elkaar spreken de Italianen wel
Italiaans en de Duitsers Duits, maar de
voertaal van allen is Portugees. Dat is de
taal van de ambtenaren, van het onder
wijs en de handel en ook van de radio en
de kerk.
Het is een Portugees, dat rijker en moei
lijker is dan van het oude moederland, door
dat het veel woorden uit Indiaanse en Afri
kaanse talen heeft overgenomen. Geen
immigrant mag zich echter door de moeilijk
heden laten afschrikken. Ook de Nederlan
ders zullen zich de moeite moeten getroos
ten om de taal te leren. Overwinnen zij
deze hindernis en passen zij zich anders
zins zoveel mogelijk aan, dan willen zij na
een paar jaar hun nieuwe vaderland niet
meer ruilen voor Nederland. Zo is het met
de missionarissen, die hierheen gekomen
zijn; zo is het ook met de leken. Brazilië
is groot en het kan veel mensen gebruiken,
maar zij moeten van goede wil zijn.
Stationsweg 143 tel. 070
60 17 03 DEN HAAG
Stationsweg 77 tel. 070
60 15 12 DEN HAAG
Herenstraat 157 tel. 070
86 32 01 VOORBURG
Fred. Hendrlkl. 161
tel. 070 - 55 66 97
DEN HAAG
Han-Wen, de Indonesische Heintje Is weer
leverbaar f 21,Ivo Nilakreshna L.P.
krontjong Gems f 21,Salina deel 4 nu
ook in Hawaiian stijl f 21,
Extra aandacht voor de Mata Harl serie
(originele opnamen) f 19.90 per stuk:
T.T.S. 563: Reveries In krontjong.
T.T.S. 564: Old Time Melodies.
T.T.S. 586: Miss Annle Landouw,
en binnenkort
T.T.S. 588: Rainbow of krontjong music met
verschillende zangers en zangeressen.
Van oude kranten bewaard door J. F. Cooke.
Hier enkele uitslagen van de HBS-B van
het Christelijk Lyceum te Bandoeng.
Van de 4e klas naar de 5e klas H.B.S.
schooljaar 1936 - 1937
H.B.S.-afdeeling. Bevorderd zijn van klas
se 4 naar klasse 5: F.W.L. Cooke; J. Eyke-
mans; R. L. Florentinus; W. J. Groenendijk;
A. de Haas; R. Heidinga; L. Lincklaen Ar-
riens; J. Rauwendaal; C. H. Reddering;
G. J. C. Roohé; M. Soendaroe; S. F. v.
d. Dussen; A. J. Grandjean; D. Held; Lie
Djoe Eng; J. J. de Meijjier; T. E. Munnik;
W. S. Nikyuluw; Ouw Tek Jong; C. A. S.
Royen; G. B. de Ruwe; J. Schwencke; A.
Schwencke; Tan Oen Hong; J. Th. Chr. Vonk
Geslaagden voor het einddiploma 5-jarige
H.B.S.-B schooljaar 1938 - 1939
Voor het eindexamen van de vijfjarige
H.B.S.-afdeeling van het Christelijk Lyceum
te Bandoeng zijn de volgende candidaten
geslaagd:
A. M. Berg: P. W. Chevalier; H. A. Dek
ker (m); C. G. Mostert; S. I. Pock-Steen;
C. T. van der Pols; J. Rauwendaal; M. Soen
daroe; J. H. Boot; F. W. L. Cooke; S. F.
Meyneken (m); H. L. Roohé (m); A. Steg-
man; P. H. Winkelaar; C. Boot; I. F. J. Hünd-
ling-, J. Patty; G. B. de Ruwe; Tan Tjeng Khe.
Afgewezen: 5 candidaten.
In een tijdschrift lazen wij: „Mensen
sterven. Dieren sterven niet; zij gaan
dood." En een hele tjerita daaraan vast.
We geloven dat de schrijver niet in
dierentuinen rondgekeken heeft. Of in
huizen waar men „automatisch" hon
den of katten houdt. De onmeetlijke
droefheid van het dier in de dierentuin,
zijn trieste langzame sterven (en het
dier wéét hetl), gaat helaas aan trossen
pleziermakende bezoekers voorbij.
Maar het beeld van de verbijsterde aap
in zijn kooi, de zinloos wiegende gi
raffe in zijn perk kunnen wij sinds ons
laatste bezoek aan een dierentuin vijf
jaar geleden nog steeds niet vergeten.
Idem est ergo beate vivere et secun
dum naturam vivere. Het is dus het
zelfde, gelukkig te leven en volgens de
natuur te leven. Seneca, de vita beata,
8.2.
13
