Het Laatste Huis Van Het Leven?
OP REIS MET DE
"SPECIAL PARTY"
Bij Sijthoff's Uitgeversmaatschappij is
onlangs verschenen van de hand van
de gen.-majoor b.d. KNIL P. Scholten
het relaas van de lotgevallen van de
groep krijgsgevangenen bestaande uit
47 geallieerde opper- en hoofdofficie
ren (de "special party") van welke
groep ook de G.G. Jhr. Tjarda van
Starckenborgk Stachouwer, en de ge
neraals Ter Poorten, llgen en Schilling
deel uitmaakten.
Het boek opent met een hoofdstuk dat
de voorgeschiedenis behandelt van het
uitbreken van het grote conflict in de
Pacific en dat uitvoerig de politieke en
militaire achtergronden hiervan belicht
alsmede de besprekingen die in 1940-
'41 werden gevoerd tussen de gealli
eerde staven om tot militaire samen
werking te komen ten einde aan het
steeds dreigender gevaar van Japanse
zijde weerstand te kunnen bieden.
In het hoofdstuk "Groep Zuid in Actie",
waarin het verloop van de gevechts
acties van de Groep Zuid de lie Divisie
van 't KNIL op Midden-Java worden be
schreven, over welk regiment de schrij
ver destijds het bevel voerde, komen
veel nog nooit eerder gepubliceerde
détails van deze episode van de strijd
ter sprake.
Na achtereenvolgens in het Glodok-
kamp en in de Chinese Patekoan-
school als krijgsgevangene geinter-
neerd te zijn geweest, komt de schrij
ver in september 1942 terecht in 't Tien
de Bataljon-kamp in Batavia, waar ook
reeds eerder de G.G. en zijn naaste
medewerkers verbleven. Ongetwijfeld
zullen velen zich vaak hebben afge
vraagd onder welke omstandigheden
onze G.G. de tijd in Japanse gevangen
schap heeft doorgemaakt.
Bij het lezen van dit boek zal men
een goede indruk krijgen van de waar
digheid die hem in krijgsgevangen
schap kenmerkte. Zijn kalme zelfbe
wustheid trad ook aan de dag bij het
interview dat hem in december 1942
afgenomen werd door Japanse journa
listen, toen de G.G. zonder aarzelen
als zijn overtuiging uitsprak een geal
lieerde overwinning stellig te verwach
ten.
Eind december 1942 begint voor de
"special party" de lange weg langs
de vele gevangenenkampen van Singa
pore, Formosa, Mandsjoerije en Japan,
die in dit boek voor het eerst uitvoerig
wordt beschreven: een verhaal van
ontberingen tijdens de transporten en
de gevangenschap, maar ook van een
ongebroken geest, zoals dit gedichtje
getuigt, dat in een contactblad in het
Xe Bat. Kamp. circuleerde:
It is easy enough to be pleasant
When life goes along like a song.
But the man worth while
Is the man who can smile
When everything's going dead wrong.
Via de Ghangi gevangenis in Singapo-
Ik ben 78 jaar, momenteel nog in
staat om voor mijzelf te zorgen. Hoe
lang ik dit nog kan, weet ik natuurlijk
niet en dat is mijn moeilijkheid.
Ik woon in een huis, waar mettertijd
een bovenverdieping met 2 kamers en
een stuk zolder vrij komt. 't Is een
oud huis, dat niet meer volgens de ge
meente aan de moderne voorwaarden
voldoet.
De huisbaas zal er nu verschillende
verbeteringen aanbrengen en één daar
van is een extra kamer beneden. Dan
heb ik die bovenverdieping niet meer
nodig en nu zou ik graag willen, dat
daar een Indische dame kwam wonen,
die, wanneer ik te oud en misschien te
ziek ben, om voor mezelf te zorgen,
dit voor mij zou willen doen; uiteraard
tegen betaling. Ze kan vanaf, dat ze
komt, kost en inwoning vrij krijgen. Wil
ze apart voor zichzelf koken, dan delen
we de keuken en koken op verschillen
de tijden.
Hoe de toekomst zijn zal, weten we
natuurlijk niet, maar ik ben op leeftijd
en ga naar 't einde toe, hoeveel jaar,
of misschien maanden nog maar. Ga ik
ineens dood, of met een ziekte waar
voor ik naar 't Ziekenhuis moet, óf
krijg ik iets, dat langer duurt en waar
bij ik thuis kan blijven. Wie zal 't zeg
gen, maar 't moet onder ogen gezien
worden, want een bejaardentehuis is
voor mij net zo'n schrikbeeld als 't
armenhuis voor vroegere generaties.
Ik heb verschillende bejaardencentra
gezien. Ik weet, dat de mensen er
meestal goed verzorgd worden, maar
om van een compleet huis in 1 kamer
opgeborgen te worden, benauwt me.
Wij Indischen zijn nu eenmaal aan
ruimte gewend. Als 't moet, dan doe je
overal afstand van en dat zou in dit
geval in de 1e plaats al mijn boeken
zijn en wat doe je in een bejaarden
centrum, waar je zelfs 't kleine beetje
huishouden mist, dat je nu nog hebt,
re volgt een verblijf in verschillende
kampen op Formosa, tenslotte Japan
en Mandsjoerije.
In het kamp nabij Moekden komt ein
delijk op 20 augustus 1945 de bevrij
ding. Een door de geallieerde gedropte
missie brengt de bevrijding terwijl
Moekden door de Russische troepen,
als gevolg van het feit, dat Rusland op
het laatste ogenblik nog aan de strijd
tegen Japan deelneemt, bezet wordt.
Het boek is geïllustreerd met vele
tekeningen van het kampleven op For
mosa en Mandsjoerijë, en diverse
kaarten.
Van harte bevelen wij dit zeer lezens
waardige en boeiende boek aan bij
allen die belang stellen in al hetgeen
zich afspeelde in het verloop van de
Pacific-oorlog. Verkrijgbaar bij Boek
handel Tong Tong, f 18,1,
porto.
Ch. M.
als je ook niet meer lezen kunt, wat je
wilt.
Kun je misschien bij al de mensen,
die je kent, voor mij moeite doen om
iemand te vinden, van zo tegen de 60,
die zelf nog helemaal fit is, die onder
bovenstaande voorwaarden bij mij in
huis zou willen komen. We kunnen el
kaar volkomen vrij laten voor zover er
nog niet voor mij gezorgd moet worden.
't Zou natuurlijk prettig voor haar
zijn, als ze in deze buurt kennissen of
familie heeft. Een gezellige Indische
dame, lief en toch flink, als 't nodig is.
Je weet wel, wat ik bedoel.
't Zou natuurlijk voor haar aanbeve
ling verdienen, als ze zelf een pensioen
heeft. Zolang ze bij mij is, heeft ze dat
pensioen helemaal voor zich, want ze
hoeft geen kost en inwoning te betalen.
Voor mij zou 't een rust zijn, te we
ten, dat ik niet naar een bejaardente
huis hoef.
Die verbouwingen moeten nog be
ginnen, maar 1 logeerkamer heb ik
boven wel.
Zoals de situatie nu is, is 't nog
geen kwestie van vandaag of morgen,
dus heb je de tijd, als je voor mij wilt
uitkijsken.
Dit is een echte brief, geschreven
door een Indische dame "in het oosten
des lands". Deze dame vroeg ons om
advies of hulp. Dus dachten wij: als
Lilian en Tjalie niet zelf helpen kunnen,
waarom leggen we de problemen van
haar niet voor aan alle lezers? Zesdui
zend mensen weten meer dan één!
Wie weet is er een alleenstaande dame
tussen de 50 en 60 die er al lang wat
voor voelt om de Randstad Holland te
verlaten (of elke andere langzamerhand
vervelende omgeving) en verder vol
doet aan de wensen van deze brief
schrijfster. Het zou ons een apart ge
noegen zijn de dames met elkaar in
contact te brengen. Schrijf dan aan
Tjalie of Lilian. Redactie Tong Tong.
«UWöfc vtt 8 i'*T SOOS («018
mm '<?*««*>.- as >ssm*
ZÏSJx .W.SSSN0ÏX VXft
Je-lah-je-kripoet is er weer!
Humor uit het oude Indië - de
beste verhalen en moppen uit
zeven jaargangen Tong Tong.
Verkrijgbaar bij Boekhandel Tong
Tong, f 3,50 f 0,50 porto.
16
