M
I
Brand mei Kersi
Kerstmis in Bandoeng
Tjalie vraagt mij iets te schrijven voor zijn (en
ons) Kerstnummer. Nu, dat moet dan toch wel iets
zijn, dat verband houdt met de Kerstviering! Zijn
verzoek brengt mij in grote moeilijkheden. Wie is
er nu geinteresseerd in de persoonlijke belevenis
sen van een willekeurig iemand aan een intiem
familiefeest in Nederland (bij de haard) of een wat
minder intiem feest met vrienden en kennissen in
Indonesië of wil men, Indië (zonder haard). Ik zou
het niet weten.
leder bewaart natuurlijk wel herinneringen aan
Kerstvieringen, die hem of haar dierbaar zijn. Als
aankomend HBS-er in Schiedam, waar ik geboren
en getogen ben, bespeelde ik het orgel tijdens de
dienst in de kinderkerk, die toen gehouden werd in
de kapel van het toenmalige Oudemannenhuis. Met
Kerstmis kwam de kinderschaar, thans vergezeld
van ouders en kennissen, bijeen in de grote zaal
van de Officiersvereniging, waar ik dan de Kerst
liederen op de piano begeleidde. De herinnering
aan die prille stemmen is mij nog altijd dienbaar.
De kinderkerk bestaat niet meer, het Oudeman
nenhuis is thans een museum, de gebouwen en de
heerlijke tuin van de Officiersvereniging zijn ten of
fer gevallen aan de vooruitgang. Nogal saai, dat
wel. Maar voor de vooruitgang moet men wat over
hebben
Schiedam verdween kort na mijn HBS-tijd in de
mist definitief, toen ik naar Indië ging, in 1921.
Ik kwam er in 1929 terug, tijdens mijn eerste verlof:
in Indië was ik inmiddels getrouwd. Met een Indisch
meisje. Mijn ouders hadden Schiedam niet verlaten.
"TJIES"
korte verhalen door Vincent Ma-
heu (Tjalie Robinson) in modern
pocketvorm, thans verlaagd van
f 6,90 tot 3,90 (inclusief porto)
Het zijn de laatste exemplaren
van een boek dat vele herdruk
ken beleefde, waaruit voorgedra
gen en voorgelezen werd door
de radio en op het toneel. Van
de uitgever konden wij de res
tant-voorraad krijgen en wij gun
nen U die tegen deze speciale
prijs.
Mocht U nog een exemplaar
willen hebben (met handtekening
van de schrijver), haast U, er zijn
er niet veel meer en het boek zal
niet meer herdrukt worden.
Geef het uw beste vrienden ca
deau!
H. Ritman
Er was enige twijfel in mijn hart over
het antwoord op de vraag, hoe deze
uitgebeitelde Schiedammers zouden
reageren op de bruine schoondochter.
In de morgen van Eerste Kerstdag arri
veerden wij in Amsterdam. De eerste
kennismaking, op de ka van de Neder
land, verliep wat stroefjes: twee we
relden ontmoetten elkaar in de kille
morgenuren. Maar des avonds aan het
Kerstmaal bleek de stroefheid gesle
ten en de grondslag gelegd voor war
me genegenheid. Dat de straatjeugd
mijn vrouw begroette met de kreet: Hei,
jongens, een nikkertje! heeft de goede
verstandhouding nooit in gevaar ge
bracht. Ook in 1938 waren wij weer in
Schiedam, waar mijn ouders, al heel
oud nu, teruggetrokken leefden. Het
zou de meest schokkende Kerst wor
den die wij ooit hadden beleefd
meenden wij, niet vermoedend welke
hartbrekende ervaringen ons in de vol
gende jaren nog zouden wachten. Wij
logeerden op de eerste verdieping bo
ven een modern café-restaurant, die
de exploitant beschikbaar stelde voor
de zeldzame lieden, die in "dat gat"
om mysterieuze redenen wilden over
blijven instede van naar het op een
steenworp afstands gelegen Rotterdam
een comfortabeler onderdak te zoeken.
Het Kerstdiner zou ditmaal ook plaats
hebben in een restaurant. In de nacht
voor Kerstmis, gewekt door onbestem
de geluiden, zond mijn vrouw mij op
onderzoek uit. Zuchtend om wat ik een
volkomen overbodige manoeuvre oor
deelde opende ik de kamerdeur om
met een kreet terug te deinzenuit
16
het trappenhuis loeiden de vlammen
en een verstikkende rook drong de ka
mer binnen. Bonzend op elke deur, die
ik in de nabijheid vond, en luid roe
pend: Brand, brand! bereikte ik ten
slotte onze eigen kamer weer. Goede
raad was duur. De normale terugtochts-
weg was afgesloten. Dus: door het
raam. Gelukkig bevonden zich in de
voorgevel ijzeren figuren, die kennelijk
in de zomer een zonneterras moesten
ondersteunen. Dank zij haar Indische
lenigheid was mijn vrouw aanstonds in
staat zich via het raam aan een van
die figuren vast te klemmen en zich
vervolgens in de sneeuw te laten val
len in haar nachtgoed. Ik zooht snel
geld en paspoorten en volgde haar. In
middels waren voorbijgangers, die
eveneens de brand ontdekt hadden,
met een trapleer komen aandragen, zo
dat ik op aanzienlijk gemakkelijker wij
ze dan mijn vrouw de veilige grond be
reikte. Wel koud, ja, zo in je pyama...
Mijn vrouw had een zware kou gevat;
ik kwam er zonder kleerscheuren af.
Het Kerstdiner ging op haar aandringen
toch door zonder haar, die tot een
dieet van aspirine en warme grog werd
veroordeeld. Er vielen geen slachtof
fers bij de brand, behalve twee brand
weerlieden die door de rook bedwelmd
waren. Verzekering dekte de schade.
Toch een Kerst om nooit te vergeten...
J.H.R.
Wij zouden op visite gaan bij tante
Lien. Kwamen met de dokkar aan. Zij
stond ons al bij de tuinpoort op te
wachten. Heftig geagiteerd: "Soedah,
ga maar terug, gaat niet door alles.
Ik schaam mij rot." Toen al snikkende:
Hééé (snuf snuf), mijn spekkoek mis-
lüük", met hoge uithaal.
Kerstmis werd in Indië gevierd tot op de
verste ondernemingen toe. En al waren de om
standigheden op zulke ondernemingen soms
primitief, als de goede stemming er was, dan
maakte een lap aan de gewone gekapoerde
muur met de kerstboom ervoor alles goed. En
zelfs de eenzaamste employéesdochter kon met
wat speelgoed uit de verre stad en géén kerst
krans. maar wel een fijne spekkoek, toch wel
een kerstviering hebben, waar ze nog lang aan
terug kon denken. Dit is de dochter van de
heer Kimmijser in 1931.
