KONFRONT AT IE (V)
door M. H. LAPRÉ
En bovendien hebben wij allemaal dat
onheilspellende gevoel dat de tijd
steeds sneller voortschrijdt.
Al deze faktoren beinvloeden het den
ken op negatieve wijze, roepen gees
telijke spanningen op, die zich ten
slotte manifesteren in de talloze kwalen
en ziekten van psychosomatische aard.
Welbeschouwd is gebleken dat niét
de machine een verlengstuk is gewor
den van de mens doch andersom. En
bovendien eisen al deze machines on
ze volledige aandacht want zij zijn on
verbiddelijk en tyraniek. Heel wat men
selijk geluk is er reeds aan opgeof
ferd en zelfs treden er ingrijpende ver
anderingen op in het menselijk den
ken. Komputerdes'kundigen en pro
grammeurs, die enige tijd in het vak
zitten denken tenslotte in komputer-
taal. Maar ook de gezinsstruktuur ver
andert voortdurend dank zij al onze
huishoudelijke apparaten. Hebben wij
b.v. niet meer aandacht en interesse
voor ons televisie toestel dan voor de
medemens?
Trachten wij ons niet te onttrekken aan
verplichtingen van medemenselijke
aard omdat onze huisrobots al onze
tijd en geld opeisen? Verwaarlozen wij
daarvoor niet de opvoeding van onze
kinderen en stoppen wij de oudere
familieleden weg in tehuizen, liefst zo
ver mogelijk van ons vandaan. Het is
thans wel zo met de gehele mensheid
gesteld dat in feite ons gehele voort
bestaan volkomen afhangt van machi
nes en komputers en met recht kunnen
wij de zucht slaken dat niet onze wil
maar hun wil geschiede!
Maar laten wij terugkeren tot dat tijds
begrip. Welke rol speelt tijd in ons
leven en hoe manifesteert hij zich.
Sinds de mens het tijdloze gevangen
heeft in maat en getal is er veel men
selijke ellende bijgekomen. In de eer
ste plaats is het natuurlijk- en biolo
gisch proces, de ritmen, uit het ver
band gerukt en een nieuw kosmisch
beeld is ontstaan. Wij kunnen ons niet
meer, of heel moeilijk, voorstellen dat
de mens in wezen niets meer of minder
is dan een geestelijke entiteit en thuis
hoort in een dimensie van niet-tijd, dus
van tijdloosheid. Intussen weten wij
dat alles wat onder tijd valt ver
gankelijk is. Het is gekoppeld aan
persoonlijke bewustzijnsinhouden, die
door de vijf stoffelijke zintuigen wor
den beinvloed. Daarom is tijdsduur bij
een ieder verschillend. Deze is b.v.
afhankelijk van karakter en tempera
ment, van omstandigheden en sfeer,
etc. Maar op welke wijze wij ook de
tijd ervaren, het gebeurt steeds d.m.v.
de zintuigen en wanneer ze wegvallen
of uitgeschakeld worden, b.v. door
narcose, hypnose of slaap dan zal men
ook geen enkele ervaring of beleving
van tijd meer hebben. Gedurende slaap
heerst er voor de slaper een volledige
tijdloosheid en in feite staan wij dan
dichter bij onze kosmische realiteit
dan tijdens het waakbewustzijn. Het is
misschien Interessant om te vermelden
dat de wetenschap het geheim van de
slaap nog niet heeft kunnen ontraad
selen. Slaap is niet bedoeld om nieuwe
energie en krachten te vergaren, om
vermoeienissen en slijtages van de cel
len te helen. Dit proces gebeurt even
eens tijdens de niet-slaap. Veel eerder
hebben wij de slaap nodig om te kun
nen dromen èn om uit de illusie van de
tijd te kunnen treden. Verschillende
proefnemingen tonen dat duidelijk aan.
De droomperiode is wel het meest be
langrijke deel tijdens de slaap. Wan
neer wij een proefpersoon telkens
wekken tijdens het moment van dromen
dan zal hij binnen enkele dagen psy
chotische verschijnselen vertonen, ter
wijl dat niet het geval is indien hij
steeds gewekt wordt tussen twee dro
men in. Ook verschillende ziekten, die
tijdens een droom aanvangen, ik denk
bijvoorbeeld aan de beroerte, zullen
katastofaler zijn dan wanneer zij be
ginnen in de droomloze slaapperiode.
Ook de tijd is tijdens de droom van
andere kwaliteit. In de korte droom van
enkele tientallen seconden kunnen wij
een periode van enkele jaren door
leven, volledig tot in alle details.
Tijd is een subjektieve aangelegenheid
waarover filosofen en wetenschaps
mensen het hoofd gebogen hebben
Ons tijdsbesef hoort thuis in de wel
bekende 3-dimensionale wereld of
ruimte. Maar hoe zal de tijd er uitzien
in een vier-, vijf- of meer dimensionale
wereld. Deze ruimten bestaan inder
daad evenals de zg. anti-materia,
waar de bouw en struktuur van de
ruimte precies tegenovergesteld zijn,
dus een soort spiegelbeeld van ons
universum, en waar dus oorzaak en
gevolg net in tegenovergestelde volg
orde geschiedt. De gevolgen gaan hier
dus de oorzaken vooraf, hetgeen een
interessant denkprobleem is voor
mystici, die gewend zijn de wet van
karma alleen te zien als de traditionele
oorzaak-gevolgwet.
Duizend jaar geleden voordat Kant zijn
filosofisch hoofd brak over begrippen
van ruimte en tijd was er een hindu-
filosoof genaamd Sankaracharja. Hij
was^ een non-dualistische mystikus en
één van zijn uitspraken over tijd was
dat in ruimte, tijd en oorzakelijkheid
zich de Hoogste Geest wel openbaart,
maar niet ontsluierd kan worden.
De Werkelijkheid kan slechts worden
bereikt door uit te stijgen boven alle
begrenzingen. De geest kan het Zelf
niet als objekt kennen, doch het kan
er één mee worden. Dit moet ons deel
zijn.
Boekoriëntatie: Zazen, door Else Ma-
dolon Hooykaas en B. Schierbeek.
Heel veel boeken zijn reeds versche
nen over het Zen-bouddhisme, maar
voor zeer velen blijft deze materie
toch een ontoegankelijk gebied. Reden
hiervan is dat het westerse denken
niet in staat is de kommunikatie tech
nieken waarvan Zen zich bedient te
begrijpen.
Zen is een vorm van mystiek maar
met een eigen karakter, in die zin dat
alles in ons leven en om ons heen
mystiek is. Het doel van Zen is door
te dringen tot de kern van het bestaan
zoals wij het dagelijks beleven, maar
dan onafhankelijk van ons rationeel
verstand doch direkt gericht op de
ziel. Voor velen zal dit moeilijk zijn
maar dit vrij nieuw verschenen boek
werk vol prachtige foto's en afbeel
dingen zal de geïnteresseerde onge
twijfeld een heel eind op weg helpen.
(Zazen, prijs gebonden 29,50, uit
gever KI uwer).
sport en yoga, door Selva Raja Yestr-
dian
Eén van de bekendste hatha-yoga
boeken over de gehele wereld. Het is
vertaald in 16 talen en bijna anderhalf
miljoen exemplaren zijn er van ver
kocht. Ongeveer 18 jaar geleden zette
ik met behulp van dit boekje mijn eer
ste schreden op het yoga-pad en ge
loof dat hierdoor de basis van mystiek
en filosofisch denken bij mij is gelegd.
In de huidige tijd van degeneratie, zo
wel op geestelijk ais op lichamelijk
gebied, is yoga werkelijk het probate
middel om gezond en evenwichtig te
blijven. Hatha-yoga leert ons de wetten
van gezondheid, zodat wij ten volle de
levenskrachten kunnen benutten die
in ons zijn opgeslagen.
(Sport en yoga, prijs 12,50).
Beide boeken zijn te bestellen bij boek
handel Tong Tong, excl. portokosten.
Persoonlijke korrespondentie over de
ze rubriek: postbus 409, Den Haag.
Tijd. Eén van de
euvels waaraan on
ze westerse maat
schappij mank gaat
is het tijdgebrek.
Voortdurend wor
den wij opgejaagd
door allerlei ver
plichtingen en ta
ken die schijnbaar
zo snel mogelijk
uitgevoerd moéten
worden omdat an
ders alles in het
honderd loopt. Niemand heeft meer tijd
voor zichzelf noch voor anderen.
Wij konstateren een merkwaardige pa
radox: hoe meer tijd- en werk'bespa-
rende apparaten de mens tot zijn be
schikking krijgt, des te minder tijd hij
overhoudt.
18
