In de kring van Kokkelink
De schrijver van deze brieven uit Suriname Ed Frank met zijn vrouw Jel zien we hier op de
foto rechts. Links zoon Ronald voor de manggaboom van het gezin: de grote trots van de Vranks
en men kijkt verlangend uit naar de eerste oogst, want het zijn goleksl
Voor hen is dit 'manggaboompje het symbool voor Tong Tong. Eigenlijk stond op de foto
van Ronald ook een met branie ontluikend klapperboompje. Helaas moest deze foto bijgeknipt
worden, want het Was een diagonaal-foto (een ruit dus) en die zijn helaas niet te clicheren.
Op zijn korte stukje met foto's over
de club van Kokkelink in Suriname
heeft Ed Frank heel wat soerats ge
kregen, deels ook om vergissingen en
misverstanden recht te zetten. Die wij
beslist opnemen, want Tong Tong moet
zijn reputatie van eerlijk en betrouw
baar blad gestand houden. Zoals U
weet heeft de Indische groep zelden of
nooit de nieuwsberichtgeving beoe
fend; men is tevreden wat Jan en Piet
en Nel "min-of-meer-juist" mondeling
overbrengen - en vele Indische verha
len zijn dus inderdaad "koerang per-
tjies banjak"! En nu opgelet:
Met de vermeende bewoning van
percelen diep in de hoetan is het echt
niet zo erg gesteld, aldus Ed Frank.
Langs de grote (geasfalteerde) weg
naar het vliegveld Zanderij, kom je van
uit Paramaribo bij km. 18 langs het
rustieke, javaanse plaatsje Lelydorp,
te vergelijken met elke plaats langs b.v.
de route Batavia (Soekaboemi)-Ban-
doeng.
Links en rechts van deze asfaltweg
lopen zandwegen vrijwel haaks op de
asfaltweg, het binnenland in, waarlangs
percelen liggen van 80 m. breed en
400/500 mtr. diep.
Even voorbij Lelydorp 4 km.) is
net zo'n zandweg, waar op het eerste
(halve) perceel rechts de fam. Kokke-.
link woont,practisch achter de grote
snelweg, maar toch lekker verscholen
tussen het groen.
Aan winkels en benzine-stations
geen gebrek. Zelfs komen de oedikers
met tempe, groenten, vlees, enz. enz.
langs de deur.
Voor aan die weg ligt op een stij
gende glooiing (links aan de asfaltweg
dus) het perceel met de riante woning
van Guus en Jos von Ende (onder ons
genoemd "Klein Isola"). Guus is ook
al "Mas-oppas" of van de "Herman
dad" - ik geloof dat hij Hfd. van Politie
in ruste is.
Er is langs de grote weg electriciteit
en op enkele zandwegen ook reeds
over enkele kilometers, middels een
voudige houten masten.
Suriname is op velerlei gebied nog
in tempo-doeloe blijven steken en soms
bepaald achterlijk te noemen, maar
apaboleh-boeat, alsmaar "senang-hati",
iedereen en omgevingnja "ajem". Lah,
wat willen wij dan nog meer!
Water is in de districten overal in
aanleg en ook in Lelydorp'is men bezig,
maar zonder veel kosten is op ieder
perceel middels een Hydrofoor in een
met betonnen ringen geslagen, al dan
niet dicht gecementeerde put en
aangesloten op het electrische net
goed, ja heel goed water te krijgen.
Dat is dan limietloos te betrekken
practisch voor niets, alleen sedikit
stroomkosten. Prijs Hydrofoor: enkele
honderden glodaks Sur.Crt. Nou met
dit alles "tida perloe, lain lagi toch"
en wat betreft de "njamoeks", wie wil
nou tropen zonder muskietos: betoel
kurang garem zonder die lieve verve
lende rotkrengen, toch!
Nu alle gekheid op een biting: tuur-
lek ister njamoek, maar bij Kokkelink
bijv. zitten wij er ongestoord en slechts
heel even in de vooravond zijn er enke
le actief, maar eerlijk, zo erg is het
niet; eigenlijk is het mij niet eens op
gevallen. Je moet ze wel in grote hoe
veelheden hebben nabij de swamps
(ondergelopen stukken weideland met
bush-bush).
Nou wat anders.
Ik zou een groot onrecht doen aan
een persoon, die ook bij de Kokkelinks
inwoont, reeds vanaf Nieuw-Guinea,
maar die ik nog niet genoemd heb. Op
de hierbijgaande foto zie je hem op zijn
BMW-750 cc (nog origineel van de
fabriek in 1959 te Manokwarie gele
verd). Motornja loopt als de gesmeer
de bliksem, maar hoe kan dat ook an
ders van een WTK-er van de K.P.M.,
die als hobby alleen heeft werktuig
bouw en gereedschap zo uitgebreid,
dat je er een heel huis mee kan vullen,
compleet met werk- en draaibanken,
ettelijke boormachines van groot tot
klein, van hoog tot laag "soedah,
alles" "segala roepah" en dit alles
verhuist rustig met de eigenaar mee
van Noord naar Zuidpool, van Oost
naar West-lndië, niet via de Kaap, maar
via dat ijselijke land, dat de Batavieren
ontdekten aan de Noordzee.
Hij heet Charles Cooke.
Hij heeft helaas een oog verloren,
maar levert nog altijd precisiewerk als
Swiss-made horloges en last but not
least met zijn 63 jaren, maakt hij
staande vrije hand zonder meer een
salto achterover "op verzoek". Kaja
apa ini Indo! Maar daarbij is hij hulp
vaardig en getrouw, wat tenslotte het
zwaarste weegt!
Voorts wil ik nog iets rechtzetten. In
het artikel van 15 apil noemde ik de
namen van de families Boon en Fran
ken. In werkelijkheid zijn het de fam.
Boom en Franke. Maaf!
Hier zitten ook al een lange tijd, ze
ker vanaf de 50-er jaren, mijn grote
krontjongvriend (-en kenner bij uitstek,
evenals de liefhebber von Biela van
"Lindeteves" (i.p.v. Aniem), Jelle Maas
met zijn vrouw Lady Maas-geb. Pech-
ler, ook al een kenner en deskundige,
maar dan op het gebied van de ethiek
en de kunst van de serimpi e.a. kraton-
en rituele dansen uit Indonesië.
Zij heeft er les in gegeven en bezit
nog de boeken met schone penteke
ningen over deze dansen, waarbij elke
afbeelding een specifieke met Gods
dienst en adat verband houdende dans-
houding weergeeft en de diepste be
tekenis ervan onthult. Voorwaar een
schone en subtiele kunstuiting, waarbij
vergeleken de moderne dansen zielige
na-aperijen, belachelijk en profaan, zijn.
Wij hebben het in ons en dragen het
mee over alle grenzen van tijd en
ruimte (zal Tjalie wijsgerig weten)
Jelle Maas nu, is hier gekomen om
te gaan boeren (wat niet zijn levenslijn
is) en runt nu een eigen huisbedrijf van
stroop, ketjap en sambalans en voorts
een javaans restaurantje "Lilian" annex
rantang-leveringsbedrijf. Dit allemaal
maakt wel een "full-time job" uit voor
beide echtelieden en is vanwege de
slechte arbeidsmarkt gewoonweg ener
verend (en dan bedoel ik niet alleen,
dat hulpjes niet te krijgen zijn, maar
vooral de tegenwoordige arbeidsmen-
taliteit, die zo allerbelabberdst is)
16
