Kanttekeningen
HERINNERINGEN
Zoveel
gehoord en gelezen
over toen
- herinneringen -
dat ik
hij elk beeld dat verrijst
elk gebeuren dat schuchter
toch aandacht eist
aarzel
Heb ik dit
gehoord
gelezen
zelf meegemaakt
dat ik
ze niet noemen durf
mijn herinnering. Yvonne
'S MORGENS VROEG
Fietsend van de kerk
kom ik bij de man
die zojuist het houtskool
deed ontbranden,
voel ik de warmte,
zie ik de vlammen,
ruik ik de geuren.
Thuis
genieten we ons ontbijt:
plakjes geroosterde ketan
belegd met sambal ontjom
en daarbij zwarte koffie.
Yvonne
Tjies.
Lang geleden, om precies te zijn een
jaar of zestig schoot vader uit zijn tjies
een patroon van Franse makelij, die wij
de X patroon noemden. De ouderen on
der ons zullen het nog wel weten. De
■huls was gemaakt van half om half
geel- en rood koper en er zat een loden
puntkogel op. Op de hulsbodem stond
de letter X. Eigenlijk bestond deze X
uit een halve cirkel met de opening
naar links en een andere met de ope
ning naar rechts. Kort en goed, wij
noemden deze patroon de Cartouche
X.
Na 1912 heb i'k deze munitie niet meer
gezien. In 1965 kreeg ik een Franse
katalogus in handen, waarin de patroon
werd geadverteerd en kortelings kocht
ik in Frankrijk enige honderden van
onze oude Cartouche X. Nog even best
als vroeger!
Merels.
Dit zijn kei-harde vogels! Je weet wel
dat ik tegen de muur van m'n schuur
in de achtertuin een sc'hietkast, een
soort kogelvanger heb opgehangen.
Daar boven op heeft een merelpaar
een nest gebouwd! Of er nou gescho
ten wordt of niet, niets mee te maken:
doorgaan met broeden! En nu jong-nja
soedah ada. Ze denken zeker: die vent
schiet zo zuiver, kenniet raak! Of: die
vent schiet zo beroerd, dat hij de schijf,
laat staan ons kan raken!
T.R.O.S.
Over zijn belevenissen gedurende de
rail-road Siam-Birma schreef de En
gelsman John Coast een schitterend
boek. Het heet "Railroad to Death".
Een van de beste boeken dat ik over
dit onderwerp ken.
Deze John Coast is na de oorlog enige
keren terug geweest naar Siam en
Birma en heeft van zijn tochten een
film gemaakt. Deze film nu werd op
zaterdag 18 december 1971 om 17.00
uur door Duitsland derde net in kleur
uitgezonden onder de titel "Rückkehr
zum River Kwai".
Uitgerekend over Duitsland over een
onderwerp, waar geen enkele Duitser
bij is betrokken!!!
Ik heb op 22 december 1971 de TROS
geschreven dat zij duizenden aan zich
zou verplichten, als zij er voor konden
zorgen, dat deze film ook in Nederland
uitgezonden zou kunnen worden.
Het antwoord van de Tros kwam op
29 december en luidde:
"Wij hebben onmiddellijk naar
Duitsland geschreven om een ko
pie van de door U genoemde film
op te vragen.
Na bezichtiging zullen wij zien of
wij een plaats voor deze film in
ons programma kunnen inruimen".
29 december 1971.
Het is nu waarachtig al 29 juni 1972
geweest. Zes Maanden later. Niets
verder gehoord. Doorgaan met klets-
filmpjes maken.
G. H. Bartman
Twee heel eenvoudige gedichtjes van Yvon
ne vragen ongekunsteld onze aandacht.
Bedenk dat ongekunsteldheid een der ken
merken is van goede poezie. Dichten moet
nooit "maakwerk" worden. Een andere con
ditie is: kortheid. Onthoud dat het klassie
ke Japanse gedicht, de haikoe, precies 17
lettergrepen telt en niets meer. Het klas
sieke Indonesische (Maleise) gedicht, de
pantoen, telt maar vier regels. Nochtans
zijn er korte haikoe's en pantoens van een
onzegbare schoonheid die vele eeuwen
dóórleven, terwijl pompeuze, knappe dicht
"werken" gauw vergeten zijn.
Een derde "conditie" is: er moet contact
zijn tussen kunstenaar en samenleving. Men
moet nooit "hollen". Tachtig procent (zo
niet meer) van de moderne literatuur en
schilderkunst is onbegrepen omdat de "kun
stenaar" alleen maar oog had voor zichzelf
en met de wereld had hij "niets te maken".
Kesasar, Boeng!
Het zijn vaak de door onbekende oorzaak
diepst doorleefde ervaringen, die ook het
langst in het geheugen blijven, die in al
hun eenvoud gedicht zijn. Men hoeft ze
alleen maar zuiver op te schrijven. Maar
hier ligt juist meestal het struikelblok: wij
gebruiken vaak de enig juiste woorden
niet. Tot slot: een gedicht vraagt nooit om
erkenning of bewondering. Het is gewoon
zichzelf.
Alle goede poezie verdiept zich graag in
de natuur of in eenvoudige natuurlijke han
delingen. Logisch! Wij zijn zelf "natuur
wezens", dus zijn wij het echtst als wij
over de natuur schrijven. Yvonne's gedicht
zou geen schijn van kans gehad hebben
EL ATABAL
Inlichtingen omtrent Villaverhuur
El Atabal Hr. v. d. Laak en de
Commissie van Toezicht, worden
gaarne verstrekt door T. J. van
Domselaar, tel. 030-44 41 79.
als ze geschreven had over het gasfornuis.
Maar primitief vuur maken met houtskool
is inderdaad een lieflijk en simpel (natuur
lijk) werk. Voor veel Indischgasten zijn
daarom herinneringen aan eenvoudige tij
den (met de anglo en de put) onvergeetlijk
door hun zuiverheid. Ook het "inlands ont
bijt" is voor Yvonne door zijn zuivere een
voud onvergeetlijk. Ze praat over een ont
bijt van ketan bakar met sambal ontjom en
verraadt daarmee van de Soendalanden te
komen, waar deze heerlijkheid geloven wij,
ook "tapé oeli" genoemd wordt.
Zulke eenvoudige en "rake" gedachten zijn
natuurlijk voor Europa onbegrijpelijk. Wie
zó denkt is eenzaam midden in de eufope-
se cultuur. En weet ook dat negentig pro
cent van de zogenaamde kunst in Neder
land onecht, vals en "goedkoop" is - zoals
Henry Miller zegt: "false and derived; that
is to say: literatureImmers: routine
naaperij van zogenaamde "normen", die
vaak volkomen verouderd en verrot zijn,
politiek scheefgetrokken, aan de zuivere
natuur ontrukt en tot kitsch massaprodukt
gemaakt.
Luister alleen naar Uw hart. En naar wat in
Openbaring 2-17 geschreven staan: en
ik zal hem geven eenen witten keursteen,
en op den keursteen eenen nieuwen naam
geschreven, welken niemand kent dan die
hem ontvangt."
Dichten is het vinden van nieuwe namen
(nieuwe inzichten) en het gebruiken van
uw eigen keursteen, (maatstaf). Dan is het
koken op arang en het eten van ketan
bakar genoeg
T.R.
LAPJES EN LAPPEN
Wie weet iemand die een gewone lap
pendeken voor me maken wil? Ik heb
honderden op maat geknipte lapjes,
maar kom er zelf niet toe! Mevr. D. de
Raadt-Prange, Von Zesenstr. 6, Amster
dam.
Ik heb een enorme hoop lapjes en snip
pers voor handwerksters of knutselaar-
sters. Wie? Lilian Ducelle, Tong Tong.
4
