NEDERLANDSE KUNSTENAARS IN DE OOST
i f ïm 't9
t Wi i *■<-.
Pasar met op de achtergrond het kasteel van Batavia is de voorstelling, die de schilder Andries
Beeckman in de 17e eeuw voor het nageslacht bewaarde. Hel krijgt een plaats op de tentoon
stelling Nederlandse kunstenaars in de Oost die van 19 oktober tot 10 december in de nieuwe
tentoonstellingszalen van het Rijksmuseum wordt gehouden.
Hierbij een foto van zo'n 50 jaar gele
den.
Zittend Oma Otten'hoff-van Os, doch
ter van Overste van Os (volgens Zent-
graaff de veroveraar van Boni) werd
later met zijn vrouw vermoord door de
ketjoes.
Later getrouwd met administrateur-ei
genaar van suikerfabriek Klaling Otten-
hoff. Ook deze werd later door de ket
joes vermoord.
Haar kinderen kodhten en venbouwden
voor haar dit huis, opgetrokken van
ploepog (afwisselend hele en platge
slagen bamboe) op een cementen vloer
en met bakstenen bygebouwen en pa
viljoen. Verder op het grote erf rijen
klapperbomen en oude suikerpannen
waarin waterlelies.
Dan achter Oma (Tje genoemd van Je-
main-tien-drai, wegens haar straffe
hand van opvoeding), kleindochter
Niek, kleinzoon Karei, en dochter
Jacoba.
Deze foto is genomen in de voorgalerij
met erachter een schutsel en boven de
algemene petroleumlamp.
Koedoes ligt aan de tramlijn Semarang
-Joana (S.J.S.) Van Semarang naar De-
mak (koeweih Sa'boen en dendeng van
vogelvlees), Koedoes, Kaliampo (gem-
blong bakar), Pati (zoute eieren en
blindjo) Joana (wafels en als attractie
het apen-eiland) Koedoes zelf, een wel
varend plaatsje aan de Kali Gelis (snel
opkomende bandjirs) tussen allemaal
suikerfabrieken. Om enkele te noemen;
Tandjong Modjo, Rendeng, Klaling, Be-
sito, enz.
Zelf heb ik daar de lagere school be
zocht. Namen van medeleerlingen, Heu-
reub en Goggius Busselaar, Hans de
Graaff, letje en Elly de Leau, Karei
Snabbeljee, Meisjes Burer, Willem Ri-
kumahu, 'Harsono, Nagel, Nobel, Johan
na Meyboom, Voigt.
Onderwijzers, Korreljee, Staal, juffr.
Burer (lag wel eens in de knoop van
wege haar eigen zusje dat by haar in
de klas zat).
De stad zelf.
14
"Van 19 October tot 10 december wordt
in de nieuwe tentoonstellingszaal van
het Rijksmuseum een tentoonstelling
gehouden, getiteld 'Nederlandse kun
stenaars in de Oost'. Er worden schil
derijen en tekeningen in opgenomen die
door Nederlandse en in Nederland op
geleide kunstenaars van de 17e eeuw
tot in de 20ste eeuw in het voormalige
NederlandsHndië zijn gemaakt.
Het is voor het eerst dat dit werk op
een dergelijke sdhaal wordt getoond".
Het spreekt van zelf, dat wij het boven-
Om van de Lagere school uit te be
ginnen. Voor de grote postweg. Aan
de overkant begon Gang Gangoek, die
bij huize Ottenhoff een bocht maakte.
Tegenover het huis de Inlandse School
en de Inlandse begraafplaatsen in de
hoek bij de ingang de kampong een
kentongan. Van de kampong herinner
ik me nog, dat we er poeleebast haal
den tegen de koorts. Met suiker ge
kookt nog verdraaid bitter. Verder in de
rij de Kerk, de dokter djawa, de Wedo-
no, dan een driesprong, waarvan rechts
de weg naar de Moeria (daaraan lagen
de djenang bedrijfjes, een bijzondere
lekkernij van Koedoes, verkocht in
matten zakjes).
Links een bocht en nog een bocht en
naamsverandering (naam loepa) waar
woonden de familie Busselaar met vol
gens zeggen (heb nooit geteld) 24 kin
deren. Deze weg kwam uiteindelijk op
de aloon-aloon terecht, waaraan waren
gelegen de regentswoning en een mos
kee, en niet te vergeten Kiemho (soort
Supermarkt waar je alles kon kopen
van brood tot sterke drank toe, winkel
annex terras waar de suikerboeren
altijd neerstreken. Van de aloon-aloon
uit begon de Chinese kamp. Met paral
lel de Islamitische buurt, waar ook de
staande bericht, dat wij van het Rijks
museum ontvingen, met vreugde publi
ceren. Vooral de Amsterdammers zul
len gemakkelijk gebruik kunnen maken
van deze unieke gelegenheid kennis te
maken - of de kennismaking te her
nieuwen - met de produkten van
Nederlandse kunstenaars in een roem
rijk verleden. Wie niet in de hoofdstad
woont, maar wel eens een dagje naar
de stad aan de Amstel en het IJ door
brengt, moet niet vergeten de data te
noteren van deze expositie!
bekende Moskee (Menoro, zie Tanah
Air Kita).
Op de aloon-aloon- werden altijd de
diverse volksfeesten gehouden. Zo
herinner ik mij nog een Tjap Gomek.
Geweldige optocht van Chinese voor
stellingen in wagens die om het plein
reden. Er scheen in de stoet ook een
voor de Islamieten provocerende voor
stelling te zijn. Prompt dezelfde avond
werd de Chinese kamp platgebrand en
uitgemoord. De volgende dag kwam
een bezetting van 200 militairen. Op het
plein 's avonds heerlijke Nasi Opor,
dagelijks.
Tegenover Kiem Ho de kleuterschool
van juffr. Bus, daarnaast de soos (met
St. Nicolaas de Heilige te paard met
veel lawaai van de nodige mertjons).
Tegenover de soos de broodbakkerij
met zijn roti karet en langs de straat de
chinese verkoper met zijn SvVie Kee,
Verderop de assistent-resident, de con
troleur, het zoutpakhuis en weer de
Lagere school, waar de S.J.S. tram op
dook om langs de postweg verder de
rijden naar het station. Tegenover het
station de Pasar Kliwon met al zijn
heerlijkheden als getoek seret, tjetot,
dawet, enz.
K. F. Ottenhoff
