Een indruk van het tweede Atjehse
culturele festival 20 aug t/m 2 sept
1972
uwelieróbedrij
door Teuku Tjoet Moh. Hoessin
Door vriendelijke bemiddeling van de
heer j. H. j. Brendgen ontvingen wij
een verslag van het Tweede Atjehse
Culturele Festival van de hand van
Teuku Tjoet Moh. Hoessin - een bij
drage die wij op hoge prijs stellen,
omdat zij aantoont, hoe leven zonder
wrok tussen oude vijanden mogelijk is.
De Teuku schreef ook een verhandeling
over het Erekerkhof Peutjoet, waaraan
voor Nederlanders en Atjehers beide
zulke onuitwisbare herinneringen zijn
verbonden. In een volgend nummer zul
len wï] een samenvatting van dit opstel
publiceren maar delen reeds thans mede
dat een Nederlandse vertaling ervan,
vergezeld van 18 foto's door bemidde
ling van de heer Brendgen (Laurens
Reaallaan 70, Haarlem, PCGD no.
1.376.18b) verkrijgbaar is ad. 12,50.
De baten komen ten goede aan het
Peutjoetfonds.
Het tweede Atjehse Culturele Festival
is nu een week aan de gang, nadat het
plechtig werd geopend op 20 augustus
1972 door de Minister van Voorlichting
namens de President van de Republiek
Indonesië.
Het areaal ligt op het voormalige Es
planadeplein te Banda Atjeh, voorstel
lende Atjeh in miniatuur, waar alle pa
viljoens staan van de 8 afdelingen en
2 gemeenten van Atjeh, gebouwd naar
eigen stijl en weergevende het verle
den, heden en toekomst.
Wij zien dus het paviljoen van Atjeh
BARAT (westkust van Atjeh) met drie
ruimten, waarbij in elke ruimte een tra
ditioneel versierde kamer aanwezig is.
In de linkerruimte zien wij een bruids
bed met de daartoe behorende deco
ratie volgens de "Reusam", hetgeen
betekent volgens Atjehse zeden en
gewoonten n.l. een bruidsbed met het
mooiste Atjehse borduurwerk en ver
siering, en een gedeelte alwaar een
tweepersoons-zitje voor bruid en bruid-
degom met versierde leuning volgens
de "adat" (oud Atjehse traditie en ge
woonte).
Voor dit paviljoen staat een specifiek
Atje'h's huis, in klein formaat, van fijn
snijwerk met kleine ramen, palen en
gaki reunjeuën (huisladder), welke ge
plaatst wordt en Seulasa reunjeuën"
(een afdak waar de ladder staat).
Men vindt daar een "gutji ië", een aar
den waterreservoir, waar de bezoekers
water aantreffen om hun voeten te was
sen (men gaat in Atjeh nooit een huis
binnen, zonder eerst de voeten te was
sen; indien men schoenen draagt doet
men deze eerst uit, voordat men naar
boven gaat -ék u roemoh-).
Onder dit miniatuur huis bevinden zich
gedeelten, waar de bekende Atjehse
slagwapens van de westkust tentoon
gesteld worden (men denke aan de
Atjehse klewang aanvallen), verder bor
duurwerk, Atjehs keukenservies, At
jehse djuadah (lekkernijen), landbouw
gereedschappen enz.
Staat men op het erf van dit paviljoen
dan ziet men ook de "kupiab meugeu-
töp" in groot formaat aangebracht, als
symbool van dapperheid, want deze
kupiah met daaromheen een hoofddoek,
doet denken aan de Teuku-Oemar-pe-
riode. Hij droeg deze kupiah met om
wikkelde hoofddoek in zijn periode van
verzet; dit wordt nu herdacht zonder
"oude koeien uit de sloot te halen",
juist omdat de P. K. A. II alleen gehou
den wordt, teneinde zeden, gewoonten
en traditie in Atjeh te memoreren.
Men zorgt er goed voor, dat de P.K.A.
II niet de idee geeft anti-Nederlandse
gevoelens op te wekken. Holland is nu
de vriend van Atjeh en Indonesië en de
Atjehers willen, dat de Hollandse Ere
begraafplaats "Peutjoet" de brug van
vriendschap moet worden tussen beide
volken in de nabije toekomst.
Dagelijks stromen er in de paviljoens
van de afdelingen en gemeenten dui
zenden bezoekers binnen. Onze gidsen
meestal universiteitsstudenten - wer
ken zeer goed met hun "upgraded
know-how", teneinde voorlichting te
geven.
Na het paviljoen van Atjeh Barat komt
het paviljoen van Atjeh Besar (groot
Atjeh), daarnaast dat van Pidië.
De stand van Sabang (kotamadya Sa-
bang) is een internationaal paviljoen.
Men vindt hier geen borduurwerk, niets
van oud-Atjeh, maar wel moderne uit
vindingen zoals televisie, radio, tele
foonsystemen enz.
Dag en nacht stromen de mensen er
binnen, teneinde televisieuitzendingen
te volgen (gratis). Tot nu toe heeft
Atjeh geen t.v., ofschoon ons radiosta
tion alhier bekend is als "radio televi
sie R.I.".
Na het paviljoen van Sabang, treft men
dat van Atjeh Seulatan (zuidkust van
Atjeh, bestaande uit de onderafdelin
gen Tapaktuan, Bakongan en Singkel
met Tapaktuan als hoofdplaats, waar
Dr. H. Colijn gediend heeft in de van
Heutsz periode.
Hiernaast komen de paviljoens van At
jeh Tengab (midden Atjeh of Gajoland),
van Atjeh Tenggara (zuid-oost Atjeh
met Koetatjane als hoofdplaats).
Hiernaast staan de paviljoens van At
jeh Utara (noordkust van Atjeh) en van
Atjeh Timur (oostkust van Atjeh).
Alle paviljoens tezamen moeten de be
zoekers de indruk geven van een Atjeh
in miniatuur.
De meeste vrouwen, die in dit areaal
rondlopen, dragen de Atjehse kleder
dracht, de mannen met een kupiah
meuheutöp of kupiah riman.
De kotamadya Banda Atjeh (gemeente
B. Atjeh) heeft haar eigen complex, met
restaurant, bar, toneelzaal, tentoonstel
lingen en een winkel voor gouden sie
raden.
De bouwstijl in deze afdeling is ge
mengd, men treft er die van Minang-
kabouw, Batak en de Oostkust van
Sumatra aan, daar volgens de burge
meester van Banda Atjeh, Teuku Os
man Jacoub, de inwoners van zijn kotta
bestaan uit vele soorten van het In
donesische ras (dus niet alleen uit
Atjehers).
Op het jaarbeursterrein treft men ook
de "main room", speciaal gebruikt voor
allerlei tentoonstellingen aan.
In deze "main room" bevindt zich ook
de stand, waar foto's van oud Atjeh-
officieren tentoongesteld worden, zoals
van Heutsz, van Daalen, Swart, oud-le-
ger-cdtn van Ned. Indië zoals Luitenant
generaal Kroesen, Dijkstra, Berenschot,
de eerste commandant van het Korps
Maréchaussee van A. en O., de kapi
tein Motten, de laatste cdtn van maré
chaussee-divisies, zoals van der Kolk,
Pel, Kloprogge, Doedens, Harterink,
Palmer v.d. Broek, de laatste geweste
lijk mil.cdt kolonel Gosenson en nog
vele anderen.
De bedoeling van deze tentoonstelling
is juist o.m. misverstanden uit de weg
te ruimen en ons volk de waarde te
doen beseffen van de Hollandse Ere
begraafplaats "Peutjoet", in het cen
trum van de stad Banda Atjeh, over
welke begraafplaats ik een brochure
heb geschreven getiteld "Peutjoet", de
sleutel van vriendschap tussen de At
jehers en de Hollanders.
Deze stand wordt druk bezocht, ja, dag
en nacht, alwaar ik soms meewerk als
gids, om alles aan de bezoekers te
verklaren.
Er wordt o.a. verteld, dat de beschadi
ging van "Peutjoet" betekent bescha
diging van de Atjeh geschiedenis (be
keken vanuit Atjeh's standpunt), terwijl
Boekhorststraat 12, Den Haag, Telefoon 070-63 64 21
L. H. Blok v/h Venbroek
Specialisten in Indonesische gouden sieraden. In- en Verkoop. Ook op
bestelling leverbaar.
«mmminimum
